سلامت نیوز: از آوریل ٢٠١٥ جمعی از متخصصان و مدیران سطح بالای سوئز با مدیران مسوول در رابطه با آب در ایران ملاقات‌هایی داشتند تا به شكل مشاركتی، استراتژی‌های جامع و جهانی را تدوین و توسعه دهند كه نتیجه آن تفاهم بر سر مشاركت طولانی مدت با هدف حفاظت از منابع آبی با به روز‌ترین روش‌های مدیریتی و تكنولوژی منابع آب شد. این استراتژی‌ها به طور رسمی در دسامبر ٢٠١٥ به وزیر نیروی ایران ارایه شد و تفاهمنامه‌ای در ژانویه ٢٠١٦ در پاریس، هنگام سفر رییس‌جمهور روحانی امضا شد كه در آن سوئز به عنوان پارتنر معرفی شد.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه اعتماد نوشت: مدیریت منابع آب در كشورهای خشك و كم آبی چون ایران در میانه خاورمیانه، یكی از سخت‌ترین نوع مدیریت است، منابعی كه دایم در حال آب رفتن‌اند، كم می‌شوند، خشك می‌شوند و بخار. استفاده بهینه از این منابع محدود، مدیریتی جامع می‌طلبد كه گستردگی‌اش به اندازه همه بخش‌های مصرف آب است؛ از كشاورزی كه آب را در حد وسیعی در كشور می‌بلعد تا شرب و صنعت كه با وجود اینكه درصدهای كمتری از مصرف را به خود اختصاص داده‌اند، اما هدررفت آب در این بخش‌ها هم به اعداد قابل توجهی می‌رسد. فاضلاب و لزوم تصفیه پساب صنعت و شرب نیز بحث دیگری است كه لازمه پرداختن به آن كمتر از اهمیت مدیریت كردن آب‌های قابل استحصال نیست.
مدیریت آب در كشورهایی كه به نوعی با بحران آب مواجهند یا در شرف مواجه شدنند، پیش از هر چیز بررسی میزان آب در دسترس را می‌طلبد، آب‌های جاری و سطحی روی زمین و آب‌های زیرزمینی. مناطق متعددی در كشور به لحاظ برداشت آب ممنوع شده‌اند، دشت‌هایی كه دچار فرونشست شده‌اند آن هم تنها به دلیل پایین رفتن سطح آب سفره‌های زیرزمینی.
محدود شدن منابع آبی باعث شده همه نگاه‌ها به سمت دریاها برود؛ منابع آب شور كه با هزینه بسیار بالا و جاری شدن در لوله‌های مكش دستگاه‌های آب‌شیرین‌كن، شیرین می‌شوند و با لوله‌ها راهی شهرها و روستاها. راه‌حلی كه در كشورهای گرمسیری چون آفریقایی و خاورمیانه بیش از كشورهای دیگر طرفدار دارد. ایران، در میانه این كشورها، كشوری تقریبا خشك محسوب می‌شود، نه به خشكی كشورهای عرب و نه به تری همسایگان شمالی. بیش از ٦٠ درصد كشور را كویر و مناطق بیابانی دربر گرفته، آنقدر كه چندی است ذهن مدیران منابع آب ما نیز به سمت دریا رفته و آب‌شیرین كن‌ها چند وقتی است در كناره خلیج فارس و دریای عمان جا خوش كرده‌اند تا به استان‌های جنوبی كشور آب‌رسانی كنند، آب‌شیرین‌كن‌هایی كه به گفته معاون دریایی سازمان حفاظت محیط زیست، باعث شده‌اند آب خلیج فارس نسبت به ٢٠ سال گذشته، یك و نیم برابر شورتر شود.
در دولت یازدهم، بعد از به سرانجام رسیدن برجام و رفع اولیه مشكلات تحریم، شركت‌های اروپایی زیادی مایل به همكاری با دولت ایران بودند. بحران آب در خاورمیانه، مساله‌ای نیست كه از كسی پوشیده مانده باشد، مدیریت آب در این شرایط نیاز به همكاری‌های بین‌المللی، استفاده از تكنولوژی‌های روز دنیا و مشاركت‌های مالی دارد. سوئز، شركتی با بیش از ١٤٠ سال قدمت، سازنده كانال معروف سوئز كه ارتباط‌دهنده دریای سرخ و مدیترانه است و اروپا را به آسیا وصل می‌كند، در سال‌های دهه ٥٠ میلادی، در تهران كار می‌كرد و حالا بعد از ٦٠ سال و اندی، قصد بازگشت به ایران را دارد. مسوولان سوئزی می‌گویند در این سال‌ها در ایران حضور داشتند اما كمرنگ شده بودند و حالا خواهان بازگشت جدی به بازار ایران هستند.
«دو سال است تیم فروش و مهندسی مان دو هفته از هر ماه را در تهران می‌گذرانند.» این جمله یكی از مدیران سوئز است كه به خاطر سفرهای مكررش به تهران بیشتر از بقیه فارسی بلد است. به گفته او، سوئز می‌تواند در تولید، بازچرخانی، تصفیه و رساندن آب به دست مردم فعالیت كند، می‌تواند كارخانه بسازد، آموزش دهد، طراحی كند و مشاوره تخصصی بدهد.
از آوریل ٢٠١٥ جمعی از متخصصان و مدیران سطح بالای سوئز با مدیران مسوول در رابطه با آب در ایران ملاقات‌هایی داشتند تا به شكل مشاركتی، استراتژی‌های جامع و جهانی را تدوین و توسعه دهند كه نتیجه آن تفاهم بر سر مشاركت طولانی مدت با هدف حفاظت از منابع آبی با به روز‌ترین روش‌های مدیریتی و تكنولوژی منابع آب شد. این استراتژی‌ها به طور رسمی در دسامبر ٢٠١٥ به وزیر نیروی ایران ارایه شد و تفاهمنامه‌ای در ژانویه ٢٠١٦ در پاریس، هنگام سفر رییس‌جمهور روحانی امضا شد كه در آن سوئز به عنوان پارتنر معرفی شد.
سوئز، شركتی كه از اول ژانویه تا امروز متوسط ٤ میلیارد مترمكعب تولید آب در دنیا داشته، آبی كه به دست ٩٢ میلیون نفر در دنیا می‌رسد و ٦٥ میلیون نفر هم می‌توانند از آب‌های فاضلاب تصفیه شده استفاده كنند. پروژه‌هایی كه سوئز قرار است در آنها با ایران همكاری كند، در چند بخش است، بخش‌هایی كه شاید مقدمات كار باشند و در آینده تعدادشان بیشتر شود. پروژه پایلوت كاهش هدررفت آب در منطقه یك تهران، پروژه‌ای است كه نگاه كلی این پروژه، تبدیل منطقه یك تهران با ۱.۲ میلیون نفر جمعیت به منطقه‌ای نمونه با كاهش میزان هدررفت آب از میزان ٢٣ درصد فعلی به ١٥ درصد در طول دوره ٥ ساله است. در راستای دستیابی به این هدف، سوئز درصدد معرفی تكنولوژی‌ها و پروسه‌های عملیاتی با مشاركت شركت آب و فاضلاب تهران برای برآورد هزینه نوسازی لوله‌ها و كنتور‌هاست. به گفته كارشناسان این شركت، موفقیت در منطقه پایلوت به شركت آب و فاضلاب تهران كمك خواهد كرد برای كاهش هدررفت‌ها تا میزان ٧٥ میلیون متر مكعب در سال برسند.
آب‌شیرین‌كن‌ها در راه ایران
بعد از پروژه دوم كه بر آموزش متمركز است و قرار است انتقال دانش فنی با تاسیس مركز آموزش، تحقیقات و توسعه ملی صورت گیرد، نوبت به آب‌شیرین‌كن‌ها می‌رسد و پروژه سوم؛ برنامه عمل جامعی برای مناطقی با منابع آبی تحت استرس بیشتر. این پروژه تحت مسوولیت معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور انجام می‌شود. هدف این نقشه، تهیه اولویت‌های مربوط به منابع آب با نگاهی جامع به تجمیع مدیریت منابع آبی برای ٥ منطقه در بخش جنوبی ایران دیده شده. شناسایی و كشف منابع آبی غیرموجود مثل بازیافت، نمك زدایی و حفاری عمیق آب، كار متخصصان این پروژه خواهد بود.
احداث آب شیرین كن‌ها مشكلاتی را برای محیط زیست ایجاد خواهد كرد، مشكلاتی چون برهم زدن اكوسیستم برای موجودات آبزی، برگرداندن نمك اضافی به دریا و شوری بیش از حد اكوسیستم، مكش آب دریا و از بین رفتن تعداد زیادی از موجودات. یكی از مدیران سوئز كه با پروژه‌های ایران كار می‌كند، می‌گوید: شغل‌مان با محیط زیست ارتباط دارد، چون سعی مان این است محیط زیست بهتری ایجاد كنیم و چاره‌ای جز این نیست كه ما خودمان باید دقت كنیم تا محیط زیست با بالاترین استانداردهایی كه وجود دارد، حفظ شود. ما یك گواهی داریم با استانداردهای ایزو كه در كارخانه‌های‌مان اجرا و پیگیری می‌كنیم. باید وقتی آب را از دریا می‌گیریم، به موجودات زنده آن دقت كنیم. وارد كردن نمك اضافه به دریا هم بستگی به قوانین منطقه دارد. كشورهایی هستند كه اجازه ورود نمك به دریا را به شروط متفاوت می‌دهند. البته تكنولوژی تصفیه دوباره این آب هم وجود دارد كه خیلی گران می‌شود.
او همچنین در خصوص انتقال آب به تهران هم مباحثی را مطرح كرد: ممكن است انتقال آب از دریای خزر، دریای عمان و خلیج فارس به تهران و جاهایی كه احتیاج دارند صورت بگیرد. تهران در منطقه‌ای است كه كمبود آب زیادی ندارد. تكنولوژی دیگری هست برای استفاده از فاضلاب كه به آن می‌گویند فیلتر خیلی دقیق (اولترا فیلتر) كه مولكول‌های نمك را از آب می‌گیردكه تكنولوژی گران‌تری است و در نهایت آب مرغوب‌تری از آن ایجاد می‌شود.
تحقیقات برای احیای ارومیه شروع شده است
كارشناس توسعه بین‌المللی این شركت از پروژه تحقیقاتی ارومیه می‌گوید، پروژه‌ای كه به خواست رییس سازمان حفاظت محیط زیست ایران و وزارت نیرو برای مطالعات احیای دریاچه مطرح شده است. از نگاه او، قدم اول این است كه به نیازها و راه‌حل‌ها برای رسیدن به موقعیت آبی مورد نیاز یك نگاه كلی با قدرت داشته باشیم. برای رسیدن به این نگاه كلی، نیاز به یك نقشه راه داریم كه بر منابع آبی و راهكارها احاطه داشته باشد. در این نقشه راه، ما یك دریاچه داریم كه شاملش می‌شود و آن ارومیه است كه بزرگ‌ترین دریاچه در خاورمیانه محسوب می‌شود و الان تقریبا خشك شده است. نخستین قدم در این فاز تحقیقاتی ما فهمیدن این است كه چرا ارومیه در حال خشك شدن است و راه‌حل چیست.
پروژه پایلوت شمال تهران احتمالا به بازسازی لوله‌های آب می‌رسد، از نگاه متخصصان این شركت، اگر بخواهیم میزان مصرف آب در شبكه شهری را بهینه كنیم و هدررفت آب را به حداقل برسانیم، مجبوریم قسمت‌هایی از شبكه را بازسازی و نوسازی كنیم. برای این كار باید از تكنولوژی‌های جدید برای شناسایی مناطق هدررفت استفاده كنیم تا نقاط نشست شناسایی شوند. سپس باید فشار آب را مدیریت كنیم و اینها همه بازسازی بخش‌هایی از شبكه را می‌طلبد.
سوئزی‌ها می‌گویند: گام سوم ساختن تاسیسات نمك‌زدایی و آب‌شیرین‌كن است، همچنین این بخشی از راهكار است. اما باید قبل از احداث این تاسیسات روی آن مطالعات جامع محیط زیستی كنیم، مطالعاتی شامل اینكه این تاسیسات كجا ساخته شود و قرار است آب را به كجا برساند. چون الان پروژه‌هایی برای نمك‌زدایی آب از دریای عمان و انتقال به مشهد وجود دارد. برای همین ما باید اول امكان‌سنجی كنیم و نیازها را بشناسیم و بعد پروژه را آغاز كنیم.
اما اینكه تنها انتقالی كه انجام می‌شود انتقال میان حوضه آبی و شهر است یا اینكه انتقال بین حوضه‌ای انجام می‌شود، در آینده مشخص می‌شود. سوئز می‌گوید ما روی همه قسمت‌های انتقال آب كار می‌كنیم، ولی ما باید اول جزییات پروژه آزمایشی را درنظر بگیریم و با قدرت و اطلاعات كامل وارد شویم. اینكه اولویت‌ها چیست، روی چه چیزهایی باید سرمایه‌گذاری كرد، چه كارهایی انجام شده و چه كارهایی نیاز است. ممكن است در آینده این كار را انجام دهیم.
مهندسان ایرانی می‌توانند تكنولوژی صادر كنند
قنات، ابزاری كه در ایران قدیم بسیار مورد توجه ایرانیان بود، هنوز برای اروپایی‌ها جالب توجه است. اریك گوبالی، مدیر توسعه بین‌المللی سوئز می‌گوید: این ایرانی‌ها هستند كه ٥ هزار سال قبل مهندسی آب را اختراع كردند. وقتی این قنات‌ها ساخته شدند، ایران فقط ٣ تا ٤ میلیون نفر ساكن داشت، الان ٨٠ میلیون نفر ساكن دارد. بر نامه‌ای كه می‌توان با نگاهی به قنات درنظر گرفت این است كه باید از دانش مهندسان ایرانی كه افراد باسوادی هستند كمك گرفت تا پروژه‌ها با شتاب زیاد جلو برود. آینده مهندسی و صنعت آب در ایران با اختراعاتی كه مهندسان ایرانی دارند می‌تواند جلو برود، آنها می‌توانند تكنولوژی‌های جدیدی در رابطه با كمبود آب داشته باشند و صادر كنند.
مشكلات بین‌مرزی آب از دیگر مشكلاتی است كه در منطقه خاورمیانه با آن مواجهیم، ایران نیز از این مشكلات بی‌نصیب نمانده است. كارشناسان اروپایی معتقدند این مشكل در اروپا هم وجود داشت، مهار آب توسط بالادست و محروم كردن پایین دست از آن. مشكلی كه در آلمان در مورد رودخانه رن ایجاد شده بود و با مدیریت یكپارچه، سال‌ها طول كشید تا حل شود. گوبالی می‌گوید: ما توانستیم دیدمان را وسیع كنیم و كل منطقه را یكجا ببینیم. اینكه چه مقدار آب باید وارد رودخانه شود، كیفیت آب و خروج آب‌های كثیف از سیستم و بازگشت آن پس از تصفیه به سیستم. توانستیم این را در اروپا اجرا كنیم و مرزها را پاك كنیم.
این مدیر سوئزی معتقد است: تمام افرادی كه در آن منطقه جغرافیایی، نه مرزی زندگی می‌كنند (خاورمیانه) باید این را درك كنند. در اروپا ٦٠ سال طول كشید تا این اتفاق افتاد. در آلمان، سوییس، فرانسه و هلند بیشتر از ده‌ها میلیون نفر به آب رودخانه رن احتیاج داشتند. ٦٠ سال قبل آب رن فاجعه بود، مسموم بود، خیلی‌ها آب آلوده را به آن وارد می‌كردند. ٦٠ سال طول كشید تا مساله را حل كنیم. امروز در خیلی جاها در این رودخانه می‌توانید شنا كنید و ماهی بگیرید.
نظر شما