سلامت نیوز: با ورود به دوران پسابرجام، اشتیاق غول‌های داروسازی دنیا برای حضور در بازار 80 میلیونی كشورمان موجب شد تا رقابت شدیدی میان شركت‌های بزرگ و چند ملیتی دارویی صورت بگیرد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جوان، با ورود به دوران پسابرجام، اشتیاق غول‌های داروسازی دنیا برای حضور در بازار 80 میلیونی كشورمان موجب شد تا رقابت شدیدی میان شركت‌های بزرگ و چند ملیتی دارویی صورت بگیرد. این در حالی است كه به باور برخی فعالان داخلی حوزه دارو باید در ارتباطات دارویی با كشورهای دیگر احتیاط شود؛ چراكه ما در دورانی زندگی می‌كنیم كه برخی دولت‌ها استفاده از غذا و دارو را به عنوان اسلحه مجاز دانسته‌اند و در لابراتوارهای ضدانسانی خود به پرورش میكروب‌ها و ویروس‌های آزمایشگاهی مشغول هستند.

گاهی وقت‌ها دارو از نان شب هم واجب‌تر می‌شود و رگ حیات برخی افراد به مصرف یك دارو بند است. اینجا چون پای مرگ و زندگی در میان است، افراد حاضرند دار و ندارشان را بدهند تا خودشان یا عزیزانشان زنده بمانند. همین مسئله هم موجب شده تا مافیایی جدی در حوزه دارو شكل بگیرد؛‌مافیایی كه برای سود بیشتر بسیاری از واقعیت‌ها  را درباره اثربخشی داروها پنهان می‌كند و حتی در برخی موارد مافیای دارویی خودش دست به كار تولید ویروس می‌شود تا دارویش را هم بسازد و بفروشد. چنین ماجرایی، حكایتی است كه برای بسیاری از ویروس‌ها نظیر زیكا و حتی ایدز مطرح می‌شود و اسناد نیز برای اثبات چنین ادعاهایی ارائه شده است.
 
صنعتی كه تا حد زیادی خودكفاست
حالا و با رفع شدن تحریم‌ها، نخستین شركت‌هایی كه برای سرمایه‌گذاری در ایران اقدام كردند، شركت‌های دارویی بودند. این در حالی است كه ‌هانس هوگرزسل پروفسور «گلوبال هلس» در دانشگاه گرونینگن و رئیس سابق بخش داروهای اساسی WHO گفته بود: «ایران یك صنعت دارویی به خوبی توسعه یافته دارد كه تا حد زیادی خودكفاست.» وی افزود: «این صنعت، صنعتی بسیار عمومی است و آنها دستورالعمل‌های عمومی بسیار قوی دارند. . . از این‌رو وقتی شما به در دسترس بودن داروها نگاه می‌كنید به رغم تحریم‌ها، آنها معمولاً به خوبی مدیریت می‌كنند.» ریچارد برگ استورم، مدیرعامل فدراسیون صنایع و اتحادیه‌های دارویی اروپا هم در این باره گفته بود: نیروی كار تحصیلكرده ایران شركت‌های داروساز جهانی مشتاق به ایجاد تأسیسات تحقیقاتی یا تأسیسات تولید دارو را جذب می‌كند. وی در این رابطه اقرار كرده بود: «ایران بازار بسیار جالبی از نظر چشم‌انداز تجاری است... من چندین شركت می‌شناسم كه به فرصت‌های سرمایه‌گذاری در آنجا چشم دوخته‌اند.»
 
هجوم شركت‌های چند ملیتی دارویی
با وجود این، اما دوران پسابرجام بیشتر از آنكه ایران را در بهره‌گیری از تكنولوژی و فناوری‌های غرب كامیاب كند، ‌فضایی برای بهره‌برداری شركت‌های چند ملیتی دارویی فراهم كرد. سید‌روح‌ الله حسینی، مدیر‌عامل یكی از شركت‌های تولید و پخش دارو درباره هجوم شركت‌های خارجی برای سهم‌‌خواهی از بازار مصرف دارو در ایران معتقد است: ما در دورانی زندگی می‌كنیم كه برخی دولت‌ها استفاده از غذا و دارو را به عنوان اسلحه مجاز می‌دانند و در لابراتوارهای ضدانسانی خود به پرورش میكروب‌ها و ویروس‌های آزمایشگاهی مشغول هستند.  وی تصریح می‌كند: «‌ناگهان یك بیماری ناشناخته در یك كشور ظاهر می‌شود و دهها نفر جان خود را ظرف چند روز از دست می‌دهند و بعد از زهر چشم‌گیری از یكدیگر، همه چیز را از اذهان عمومی پاك می‌كنند، این ویروس‌های جهش یافته و میكروب‌های تغییر ژنتیكی داده شده از كجا آمده‌اند و چگونه دوباره همه چیز در فراموشی فرو می‌رود؟ اینها همه گوشه‌هایی از باج‌خواهی‌های مافیایی، مانورهای ویروسی و میكروبی و آزمایش‌های خطرناك دوران ما به حساب می‌آیند.»
این فعال حوزه دارو تأكید می‌كند: «به هیچ وجه صلاح نیست كه برای ایجاد ارتباط با برخی كشورها، در چنین دورانی، بازار سالم و امن دارویی كشور عزیزمان ایران را به عنوان حق‌الزحمه ‌ دیپلماتیك به اغیار هدیه كنیم.

از نگاه حسینی باید برای تصمیم‌گیری‌های كلان مربوط به بازار دارو به حقوق شركت‌های داروسازی ایرانی احترام بیشتری گذاشته شود. به‌طور مثال می‌توانند از مدیران این شركت‌های استقلال‌آفرین برای مشاركت در تصمیم‌گیری‌ها دعوت به عمل آورند و اقداماتی را كه برای استقلال صنعت دارو تهدید محسوب می‌شود، متوقف كنند.
 
نمك‌گیر كردن پزشكان
شركت‌های داروسازی چند ملیتی برای ورود به بازار 80 میلیونی ایران، مسیرهای متفاوتی پیش رو دارند. در كنار ورود و سرمایه‌گذاری این شركت‌ها، بسیاری از دفاتر نمایندگی شركت‌های دارویی در ایران، سال‌هاست كه با نمك‌گیر كردن پزشكان و تقبل هزینه سفرهای خارجی برای شركت در سمینارها یا هدیه و پورسانت به آنها داروهایشان را به بیماران ایرانی تحمیل می‌كنند و حتی موجب شكل‌گیری قاچاق دارو می‌شوند. سید مهدی سجادی، دبیر انجمن داروسازان ایران در این باره می‌گوید: «هر روز داروخانه‌ها با بیمارانی مواجه می‌شوند كه نسخه به دست درخواست دارویی را دارند كه در لیست داروهای رسمی كشور ثبت نشده است و این به آن معنا است كه بیمار به دنبال دارویی است كه به صورت قانونی و سراسری در كشور توزیع نمی‌شود و طبیعتاً داروخانه نیز قادر به تأمین آن نیست.»

وی تأكید می‌كند: «‌اغلب اوقات، داروهایی كه در لیست رسمی دارویی كشور وجود ندارد، از مسیر قاچاق وارد كشور و در شبكه‌های غیر قانونی توزیع دارو نظیر ناصر خسرو به بیماران تحویل داده می‌شود. مگر در شرایطی كه دارو توسط شركت‌های فوریتی و تك‌نسخه‌ای تأمین شود كه به دلیل زمان‌بر بودن فرایند تهیه دارو از طریق آنها، بیمار ناخواسته به سمت بازارهای غیررسمی سوق داده می‌شود.»
به گفته سجادی، داروخانه‌های سراسر كشور، تنها داروهای ثبت شده در لیست رسمی را در اختیار دارند و صرفاً این دارو‌ها را توزیع می‌كنند. این درحالی است كه داروهای خارج از لیست، از سوی تعداد محدودی از پزشكان برای بیمار نسخه می‌شوند و این موضوع به خودی خود می‌تواند مشوق قاچاق باشد.

از نگاه دبیر انجمن داروسازان ایران، چرخه داروهای قاچاق در كشور نیاز به بازبینی دقیق دارد. در این چرخه، باید داروهای مورد تقاضای پزشكان بازبینی شود و آنها را بر اساس نوع و میزان تقاضا دسته‌بندی كرد. وی معتقد است، راهكار كاهش تقاضای چنین داروهایی توجیه پزشكان نسبت به كیفیت داروهای موجود است تا چنین داروهایی را نسخه نكند، یا اینكه نظام دارویی كشور، مسیر تأمین قانونی چنین داروهایی را تسهیل و ضابطه‌مند كند.
 
نسخه‌هایی كه به ناصرخسرو ختم می‌شود
با تمام اینها اما همچنان هر روز تعداد زیادی از بیماران نسخه به دست در میان داروخانه‌های شهر سرگردانند تا دارویی را تهیه كنند كه پزشك خارج از فهرست دارویی كشور تجویز كرده است و در این بین خیلی وقت‌ها راهشان به سمت ناصر خسرو كج می‌شود.