سلامت نیوز:یک روز دانشمندان ایرانی، داروی درمان قطعی و فوری دیابت را پیدا می‌کنند و روز دیگر درمان ایدز از سوی این دانشمندان کشف می‌شود و درحالی‌که انتظار داریم از کشورهای دور و نزدیک برای سفارش این داروها به ایران بیایند اما نه‌تنها از سیل توجهات جهانی، خبری نیست بلکه بیماران داخلی آن‌طور که اخبار می‌گویند، با استفاده از داروی ایرانی شفا نمی‌گیرند.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه وقایع اتفاقیه نوشت: وقتی از مطب پزشک بیرون می‌آمد، توان راه‌رفتن نداشت و از وحشت کلماتی که شنیده بود، نمی‌توانست قدم از قدم بردارد. خبر، سخت کوبنده بود. تا آن روز اسم ام‌اس را فقط از تلویزیون شنیده بود و حالا دکترش می‌گفت به بیماری‌ای مبتلا شده که اصلا نمی‌داند مخفف چیست. همان موقع به او گفته بودند بیماری‌اش درمان قطعی ندارد و فقط می‌توانند علائمش را کند یا برای مدتی نامعلوم متوقف کنند. حالا یک سال از آن روزها گذشته است، بماند که فهمیده بیماری‌اش آن غولی که تصور می‌کرد، نبوده اما رنج کمی هم نکشیده است. او را تصور کنید که روزنامه‌ای را ورق می‌زند، نگاهش روی صفحه‌ای میخکوب می‌شود که با درشت‌ترین فونت ممکن تیتر زده است: «کشف درمان قطعی بیماری ام‌اس از سوی دانشمندان ایرانی»؛ می‌توانید شوق او را درک کنید وقتی دارد با پزشکش تماس می‌گیرد و البته شکش را وقتی جواب می‌شنود که هنوز چنین درمانی قابل ارائه نیست و ناامیدی‌اش را وقتی با پزشکان دیگر هم مشورت می‌کند و همان جواب را می‌شنود. مانند او کم نیستند؛ چون اخباری مثل کشف درمان قطعی برای فلان بیماری صعب‌العلاج، یکی از پایه‌های ثابت خبرهای مربوط به سلامتی در رسانه‌های مختلف است؛ اخباری که نوید تولید داروهای مختلف را می‌دهند اما این داروها یا فرسنگ‌ها با عملی‌شدن و ورود به بازارهای دارویی فاصله دارند یا فقط بخشی از روند درمان هستند، نه همه آن.
موسی عبدالحسینی، انکلوژیست و یکی از پژوهشگران حوزه سرطان است. او درباره امیدی که در چشم‌های بیمارانش موج می‌زند وقتی از برنامه تلویزیونی می‌گویند که گفته درمان سرطان پیدا شده و رنجی که خودش در مواجهه با این امید تحمل می‌کند. او می‌گوید: «خیلی وقت‌ها بیمارانم بریده روزنامه‌ای از کیفشان درمی‌آورند یا تصویری را در تلفن همراهشان ذخیره کرده‌اند، نشانم می‌دهند تا ثابت کنند حرفشان درست است و پژوهشگران ایرانی یا بعضا خارجی درمان دردشان را پیدا کرده‌اند و من مجبورم برایشان توضیح بدهم که نتیجه این تحقیقات هنوز قطعی نیست یا دارویی که مدنظر آنها بوده، هنوز روی انسان به جواب مناسب برای تبدیل‌شدن به دارو نرسیده است.»
نمونه این دست اخبار کم نیستند؛ یک روز دانشمندان ایرانی، داروی درمان قطعی و فوری دیابت را پیدا می‌کنند و روز دیگر درمان ایدز از سوی این دانشمندان کشف می‌شود و درحالی‌که انتظار داریم از کشورهای دور و نزدیک برای سفارش این داروها به ایران بیایند اما نه‌تنها از سیل توجهات جهانی، خبری نیست بلکه بیماران داخلی آن‌طور که اخبار می‌گویند، با استفاده از داروی ایرانی شفا نمی‌گیرند.
نمونه اخیرش هم واکسن سرطان که تا چندی پیش از آن به‌عنوان افتخار ملی نام برده می‌شد و حالا به مناقشه‌ای بین پژوهشگاه ابن‌سینا به‌عنوان مجری طرح و معاونت تحقیقاتی وزارت بهداشت به‌عنوان تأییدکننده آن تبدیل شده است. به گزارش ایرنا، مرداد امسال بود که پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی ابن‌سینا وابسته به جهاد دانشگاهی به مناسب سی‌و‌ششمین سالگرد تأسیس جهاد دانشگاهی اعلام کرد که این پژوهشگاه، موفق به تولید واکسن پیشگیری و درمان سرطان شده است؛ خبری که بازتاب فراوانی در رسانه‌ها داشت و حجت‌الله ربانی، عضو هیأت‌علمی و مجری این طرح، نیز با تأکید بر اینکه ایمنی‌درمانی، یک روش امن برای درمان سرطان است، تصریح کرد: هدف ما این است که با تهیه و تولید یک واکسن به بدن، آموزش دهیم نسبت به رشد سلول‌های سرطانی هوشمندانه عمل کرده و رشد سلول‌های سرطانی را مهار کند.
او خاطرنشان کرد: ما به‌دنبال این هستیم که مانند برخی بیماری‌ها که برای پیشگیری از ابتلا، دارای واکسن هستند، برای پیشگیری از سرطان نیز یک واکسن تولید کنیم که از همان بدو تولد به نوزادان تزریق شود.
البته طرح برخی مسائل جدید درباره دستیابی به واکسن سرطان در ادامه مشخص کرد که نحوه اطلاع‌رسانی و تیترهای خبری برخی رسانه‌ها از این پروژه تحقیقاتی اغراق‌آمیز بوده است؛ به‌طوری‌که این واکسن، محدود به سرطان سینه آن‌هم گرید یک و دو و نه برای همه سرطان‌ها بوده و دیگر اینکه روی موش‌ها آزمایش شده و فقط فاز حیوانی خود را سپری کرده و به‌طور حتم برای کاربرد انسانی، این واکسن، نیازمند زمان بیشتر و انجام آزمایش‌های کامل‌تری است. حالا معاون وزیر بهداشت، تمام این پروژه را یک کار تحقیقاتی درزمینه سرطان می‌داند و می‌گوید: پژوهشگاه ابن‌سینا وابسته به جهاد دانشگاهی فقط یک کار تحقیقاتی در حوزه سرطان انجام داده و به جرأت می‌توان گفت که مشابه این کار پژوهشی، صدها کار در دنیا شده یا در حال انجام است. درواقع، مشخص نیست چقدر از ادعاهای این پژوهشگاه، درست و چقدر نادرست است و این احتیاج به زمان دارد.
او در ادامه می‌گوید، کارایی یک دارو یا واکسن در حوزه پزشکی حداقل نیازمند یک دوره 10 تا 15 ساله تحقیقات و تهیه یک واکسن یا دارو حداقل نیازمند یک میلیارد دلار بودجه است. این مقام مسئول درباره امضای خود در پای برگه تأییدیه فاز حیوانی واکسن سرطان سینه در پژوهشگاه ابن‌سینا که چندی پیش از سوی کارشناسان وزارت بهداشت مورد ارزیابی قرار گرفته بود، گفت: بنده فقط تأییدیه‌ای را امضا کردم که در آن کارشناسان ما اعلام کرده‌اند، یک کار تحقیقاتی و آزمایشگاهی انجام شده اما هنوز واکسن نشده و من به‌عنوان مسئول می‌گویم، این مطالعه‌ای است که در مراحل اولیه حیوانی انجام شده و واکسن نیست.
رسانه‌ها دقت ندارند
موضوع کشف یا اختراع واکسن سرطان از سوی پژوهشکده ابن‌سینا که حالا بالا گرفته است، اولین چالش در این حوزه نیست و اگر به عقب برگردید، می‌بینید قبلا درباره واکسن ایدز هم مشابه این اتفاق افتاده بود. حالا مثل اینکه وزارت بهداشت هم به فکر پیداکردن راه‌حلی برای نوع انعکاس اخبار مربوط به پژوهش‌های دارویی و پزشکی افتاده است. این خبر را معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت می‌دهد و می‌گوید: متأسفانه مسئولان پژوهشگاه ابن‌سینا در نحوه اطلاع‌رسانی از اقدامات انجام‌شده خویش در حوزه واکسن سرطان از رسانه‌ها سوءاستفاده کرده‌اند و ما به‌دنبال لغو امتیاز این پژوهشگاه هستیم. رسانه‌ها دقت لازم را برای انتشار اخبار علمی ندارند و به‌همین‌دلیل، وزارت بهداشت درحال‌حاضر، به این نتیجه رسیده است که با هزینه خود، یک دوره آموزشی به‌منظور چگونگی انتشار صحیح خبرهای حوزه علمی و پزشکی برای همه خبرنگاران این حوزه ترتیب دهد.
او با بیان اینکه خبرنگاران حوزه علمی در خارج از کشور به‌طور معمول برای انتشار اخبار از مطالعه و دقت لازم به‌منظور درک بهتر مسئله برخوردار هستند، گفت: این درحالی است که در ایران، اهمیت لازم به این موضوع داده نمی‌شود.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت تصریح کرد: بارها اتفاق افتاده که یک مسئول در حال رانندگی است و خبرنگار علمی زنگ می‌زند و می‌خواهد یک خبر دریافت کرده و همان موقع نیز آن را منتشر کند. درحال‌حاضر، هیچ‌گونه کار مقایسه‌ای و ارزیابی دقیق علمی از مطالعات و پژوهش‌های انجام‌شده در پژوهشگاه ابن‌سینا در حوزه کشف واکسن صورت نگرفته است، درحالی‌که ما نمی‌دانستیم دو پژوهشگر چه کاری انجام داده‌اند و به یکباره رسانه‌ها خبر از کشف واکسن سرطان می‌دهند؛ البته بعدها مشخص شد این فقط مربوط به یک نوع خاص از سرطان و آن‌هم مرحله پژوهش و تحقیقات که همان فاز حیوانی بوده و کامل‌شدن تحقیقات نیازمند حداقل یک دوره 10 تا 15 ساله است. شما برای اطلاع از مشابه این نوع پژوهش‌ها در دنیا با مقداری جست‌وجو در اینترنت متوجه خواهید شد که در سطح دنیا حداقل هر سال صدها کار مشابه این انجام شده و پس از مدتی، پژوهشگران متوجه بی‌اثربودن آن روی انسان می‌شوند و صحت کار هنگامی مشخص می‌شود که پژوهشگران دیگر نیز مانند این کار را انجام داده و به این نتایج دست یابند.
ایران تنها نیست
با جست‌وجو در فضای مجازی متوجه می‌شویم، ایران درزمینه رفتار رسانه‌ها با تحقیقات علمی منحصربه‌فرد نیست و این یک موضوع جهانی محسوب می‌شود.
به گزارش سی‌بی‌اس، تحقیقات نشان می‌دهند، مقالات جدیدی که وعده تولید داروهای جدید راهگشا و دگرگون‌کننده برای درمان سرطان را می‌دهند، ممکن است به‌طور نامسئولانه‌ای، امیدی دروغین به بیماران مستأصل بدهند. این پژوهشگران با جست‌وجو در گوگل درباره اخبار فقط در پنج روز در ماه ژوئن گذشته، 94 مقاله را یافتند که به‌طور اغراق‌آمیزی 36 داروی متفاوت ضدسرطان را ستوده بودند و نتایج این بررسی نشان داد، متأسفانه نیمی از این داروهای شگفت‌انگیز هنوز به‌وسیله سازمان غذا و داروی آمریکا تأیید و 14 درصدشان هرگز روی انسان‌ها آزمایش نشده بودند. دکتر پراساد، متخصص سرطان در دانشگاه علم و بهداشت آرگون و یکی از نویسندگان این مطالعه گفت: درواقع، نتیجه نهایی، سردرگم‌شدن افراد است؛ ما دریافتیم که توصیفاتی مبالغه‌آمیز یا اغراق‌شده از داروهای ضدسرطان چه این داروها تأییدشده، چه نه، چه این داروها روی انسان‌ها آزمایش شده باشند، چه نه و چه میزان بقای بیماران را افزایش دهند، می‌شود و نتایج این بررسی‌ها در ژورنال جاما انکولوژی منتشر شده است. دکتر لیدا شاپیرا، معاون مسئول ارشد پزشکی در جامعه سرطان آمریکا، دراین‌باره گفت: این اتفاق جدیدی نیست و سال‌هاست نگران پدیده‌ای هستم که آن را وعده و جنجال می‌نامم. یعنی نقل‌قول‌هایی در گزارش‌های رسانه‌ای منتشر می‌شود که وعده‌هایی مبالغه‌آمیز درباره درمان‌های سرطان می‌دهند.
نظر شما