سلامت نیوز: ریزگردها نفس مردمانی را که در حاشیه آن زندگی می‌کنند، بند آورده و آنها را راهی بیمارستان‌ها می‌کند. درحاشیه تالاب‌ها میزان ابتلا به بیماری‌های تنفسی رو به افزایش است و راه حل ساده این بحران، رساندن آب به لب‌های تشنه تالاب‌هاست.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه صبح نو نوشت: تالاب‌ها که روزگاری تنوع زیستی بالایی داشتند، امروز به فرورفتگی‌هایی خشک و دردسرساز تبدیل شده‌اند. سال‌ها پیش تنوع زیستی تالاب‌ها زبانزد بود اما امروز با حذف آب از این پهنه‌ها، اثری از این تنوع زیستی نمی‌توان یافت. به تبع تغییرشرایط، مردم محلی دیگر قادر نیستند از آبزیان تالاب‌ها و مزایای بیشمار آن استفاده کنند و به جای آن همه نعمت، بستر خشک تالاب به کانونی برای تولیدریزگردها تبدیل شده‌است. ریزگردها نفس مردمانی را که در حاشیه آن زندگی می‌کنند، بند آورده و آنها را راهی بیمارستان‌ها می‌کند. درحاشیه تالاب‌ها میزان ابتلا به بیماری‌های تنفسی رو به افزایش است و راه حل ساده این بحران، رساندن آب به لب‌های تشنه تالاب‌هاست.
تالاب‌ها با نقش بی‌نظیری که در زندگی بشر دارند، درکانون توجه مجامع جهانی قرار دارند. دوم فوریه هر سال،(مصادف با چهاردهم بهمن‌ماه) روز جهانی تالاب نامیده شده‌است تا به خاطر بیاوریم که چه خدمات ارزشمندی ازتالاب‌ها دریافت می‌کنیم. به گفته آقای ابوالفضل آبشت، مدیر طرح حفاظت از تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست، امسال روز جهانی تالاب‌ها با شعار «تالاب‌ها برای کاهش خطرپذیری بحران‌های طبیعی» گرامی داشته خواهد شد. وی به «صبح‌نو» می‌گوید: تالاب‌ها نقش مؤثری درکاهش بلایای طبیعی دارند. آبشت در تشریح سخن خودبیان می‌کند: بحران‌های طبیعی درکره زمین دارای منشأ ژئومورفولوژیک و اقلیمی‌اند. بحران‌های اقلیمی شامل سیل و خشکسالی است که در سال‌های اخیر میزان وقوع آنها دو برابر شده‌است.
وی اضافه می‌کند: کارشناسان محیط‌زیست براین باورند که تخریب محیط‌زیست عامل تشدید وقوع بحران‌های اقلیمی و کوتاه‌تر شدن دوره بازگشت آن شده‌است. یعنی اگر پدیده خشکسالی هر 10 سال یکبار رخ می‌داد، در دهه‌های اخیر هر پنج سال یکبار شاهد آن هستیم و شدت این پدیده هم افزایش یافته‌است. به گفته مدیر طرح حفاظت از تالاب‌ها، این اکوسیستم آبی مانند یک اسفنج عمل می‌کند که در سال‌های مرطوب آب را در خود نگه داشته و در سال‌های خشک، این آب را به تدریج رها می‌کند. وقتی تالاب‌ها خشک می‌شوند، سیل رخ می‌دهد. یعنی با خشک شدن تالاب‌ها، کارکردهای طبیعی آن نیز از دست می‌رود.
بستر خشک تالاب، کانون ریزگردها
افزایش شدت وقوع سیل فقط بلای ناشی از خشک شدن تالاب‌ها نیست. به گفته آقای پرویز گرشاسبی، معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، بستر خشک تالاب‌ها در بسیاری از مناطق کشور عامل وقوع پدیده ریزگرد شده‌اند. گرشاسبی بیان می‌کند: سدسازی‌های مختلف روی رودخانه‌های زهره، کارون و غیره با هدف کشاورزی، سیلاب‌های طبیعی منطقه را مهار کرده و تالاب‌ها را خشکانده‌است. بسترخشک تالاب‌ها با ذرات بسیار ریزی که دارند، زمینه وقوع پدیده ریزگرد را در کشور تشدید کرده‌است. تالاب‌های خشکی که حاصل مدیریت غلط انسان بر سرزمین بوده، این روزها بلای جان مردم شده‌است. کافی است بدانیم که در ایران بیش از 270 تا 280 تالاب دائمی و فصلی وجود دارد که حال اغلب آنها به خاطر بی‌توجهی به اصول گردش طبیعی آب، خوب نیست. این تالاب‌ها با دستان خودمان، به کانون بلا برای جامعه محلی تبدیل شده‌اند. ابوالفضل آبشت مدیر طرح حفاظت از تالاب‌ها، 35 تالاب ایران را دارای اهمیت بین‌المللی اعلام می‌کند.
به گفته وی این 35 تالاب در قالب 24 عنوان در فهرست کنوانسیون رامسر ثبت شده‌اند زیرا برخی از آنها -نظیر آلاگل، آلماگل و آجی گل یا سه تالاب هامون که به صورت مجموعه تالابی‌اند- تحت یک عنوان درکنوانسیون رامسر به ثبت رسیده‌اند. وی می‌گوید: مدیریت منابع آب در بخش شرب، صنعت و کشاورزی یک حوضه آبریز خوب نیست به همین دلیل تالاب‌های کشور دچار بحران شده‌اند. آبشت بیان می‌کند: در سال‌های اخیر با افزایش جمعیت و بهبود سطح زندگی مردم، برداشت‌های ما از منابع آب افزایش یافته و متأسفانه بیشتر از ظرفیت حوضه آبریز آب برداشت کرده‌ایم.
وی ادامه می‌دهد: هرقدر به سال‌های جدید نزدیک‌تر می‌شویم، وضعیت مدیریت منابع آب وخیم‌تر می‌شود. به نحوی که اگر روند برداشت نامناسب از 50 سال پیش شروع شده باشد، به تدریج در یکی دو دهه اخیر این وضعیت شدت یافته‌است. بنابراین شاهد هستیم که در این دو دهه شدت بحران‌های زیست محیطی هم خیلی بیشتر شده‌است. به همین دلیل در روز جهانی تالاب امسال به نقش تالاب‌ها در حل بحران‌های زیست محیطی تأکید شده‌است.
خشک شدن تالاب‌ها معضلی جهانی
ریزگردها در ایران یکی از بلایای با منشأ اقلیمی‌اند که جوامع محلی حاشیه تالاب‌ها را درگیر می‌کند. راه حل ساده‌ای هم توسط معاون آبخیزداری سازمان جنگل‌ها برای حل این معضل پیشنهاد می‌شود. به رسمیت شناختن حق‌آبه طبیعی تالاب‌ها تا حدی که بستر تالاب مرطوب نگه داشته شود، راه حل کم هزینه‌ای است که متولیان سازمان جنگل‌ها برای حل این معضل زیست محیطی ارائه می‌کنند. آقای هدایت فهمی، معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو، درباره این راهکار، به «صبح‌نو» می‌گوید: تا حدامکان وزارت نیرو حق‌آبه تالاب‌ها را رهاسازی می‌کند. امسال آب پشت سدهای کرخه، زاینده رود و برخی سدهای حوضه آبریز ارومیه را برای تأمین نیازهای آبی تالاب‌های هورالعظیم، گاوخونی و دریاچه ارومیه رهاسازی کرده‌ایم. وی بیان می‌کند: عدد دقیقی از میزان آب رها شده از این سدها نمی‌توانم ارائه دهم زیرا باید در طول یک سال آبی اندازه‌گیری حجم آب رهاسازی شده انجام و منحنی‌های مرتبط با آن رسم شود. سپس میزان آبی که از آخرین ایستگاه اندازه‌گیری ما که درمجاورت تالاب واقع شده، محاسبه و آمار آن ارائه شود. به گفته فهمی تالاب‌های ایران به دو دسته تقسیم می‌شوند. تالاب‌هایی مثل هامون و جازموریان که عمق آنها کم بوده و حدود نیم متر است، از منابع آب زیرزمینی تغذیه می‌شوند و بخش دیگری از تالاب‌ها، حق‌آبه خود را از منابع آب سطحی دریافت می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: برای نجات این دو دسته تالاب باید برداشت آب از منابع زیرزمینی و سطحی کنترل شود اما متأسفانه میزان برداشت‌ها در پایین دست سدها به حدی زیاد است که وقتی حق‌آبه تالاب توسط وزارت نیرو از پشت سد رهاسازی می‌شود، عملاً هیچ آبی به تالاب نمی‌رسد.
معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفا تأکید می‌کند: برای نجات تالاب‌ها و جلوگیری از برداشت بی‌رویه، نمی‌توانیم در همه جا پلیس مستقر کنیم بلکه مردم باید حفظ تالاب را در راستای حفظ منافع ملی جزء اولویت‌های خود بدانند.
وی نیز مانند مسوولان سازمان جنگل‌ها، تأمین حق‌آبه تالاب‌ها را مطمئن‌ترین و پایدارترین راه برای مقابله با ریزگردها می‌داند. زیرا استفاده از مالچ‌های نفتی و نانو، به دلیل هزینه‌های بالا و نیاز به تجدید شوندگی، نمی‌توانند ریزگردهای ناشی از بستر تالاب‌ها را به خوبی مهار کنند.
فهمی البته روند خشک شدن تالاب‌ها را پدیده‌ای جهانی دانسته و می‌گوید: تغییر اقلیم اثر منفی زیادی بر تالاب‌های واقع در عرض‌های جغرافیایی بین 20 تا 40 درجه شمالی و جنوبی کره زمین داشته است. در این عرض‌های جغرافیایی بیشترین بیابان‌های جهان وجود دارند و این سرزمین‌ها خشک‌تر از سایر نواحی کره زمین هستند. به همین دلیل تالاب‌های آنها از پدیده تغییر اقلیم، بیشتر از سایر نواحی متأثر شده و تأثیر منفی گرفته‌اند.
نظر شما