سلامت نیوز: افزایش 310 درصدی حضور پزشکان در مناطق محروم، توزیع 69 هزار قطعه تجهیزات بیمارستانی برای مناطق محروم، تدوین 15 برنامه سلامت برای بهبود وضعیت حاشیه شهرها،بهبود چشمگیر دو شاخص عدالت سلامت، راه اندازی بیش از 30 پایگاه امداد هوایی، اضافه شدن 2400 آمبولانس جدید به ناوگان امداد زمینی و حضور روانشناس در شبکه های بهداشتی حاشیه شهر ها از جمله دستاوردهای طرح تحول سلامت برای محرومان است.


به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا، یکی از شاخص‌های مهم رفاه اجتماعی برخورداری از خدمات سلامت است و همه شهروندان ایرانی حق حیات، سلامت و کیفیت زندگی را دارند.

دولت یازدهم طرح تحول سلامت را با هدف کاهش هزینه‌های درمانی مردم، افزایش دسترسی به خدمات سلامت و نیز بهبود کیفیت خدمات سلامت در بخش دولتی آغاز کرد و امروز با گذشت یک سال و نیم از این طرح، به دستاوردهای مهمی رسیده و اقدامات موثری در زمینه توسعه و بهسازی خدمات سلامت انجام شده است.

واقعیت این است که هزینه های سلامت بر کیفیت زندگی اقشار دهک های پایین درآمدی تاثیر بیشتری دارد و قرار است تا با اجرای کامل این طرح، بیماران و همراهان آنان در زمان بیماری، رنجی برای پرداخت هزینه‌های سلامتی نداشته باشند .
همواره اخبار و گزارش های روند اجرای این طرح درباره اقدامات بهداشتی، درمانی و زیرساختی به مردم اعلام شده است اما برای بررسی بیشتر خدمات این طرح در مناطق محروم و حاشیه شهرها، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) میزگردی با عنوان «طرح تحول سلامت و محرومان جامعه» با حضور سه مسئول اجرایی برگزار کرد.

در این میزگرد علی ماهر معاون فنی و برنامه‌ریزی معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، علی شهرامی معاون اجرایی حوزه معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سید موسی طباطبائی لطفی رئیس گروه برنامه ریزی اقتصاد و بیمه های سلامت دیدگاه های خود را تشریح کردند.
مختصر این میزگرد روز سه شنبه 26 اردیبهشت منتشر شد و اکنون مشروح کامل آن منتشر می شود:

** طرح تحول سلامت بسیاری را از رفتن به ورطه فقر نجات داد
معاون فنی و برنامه‌ریزی معاونت درمان وزارت بهداشت درباره فواید طرح تحول سلامت گفت: این برنامه‌ برای ارتقا سلامت تمام ایرانیان است و با هدف اجرایی کردن قانون بر جای مانده از دولت قبل مبنی بر تخصیص 10درصد از درآمد حاصل از هدفمندی یارانه‌ها به سلامت مردم که اجرایی نشده بود و کاهش هزینه‌های مربوط به سلامت که مردم مستقیم از جیبشان پرداخت می کردند، در نیمه دوم سال 92 آغاز شد.
ماهر افزود: این طرح با هدف حفاظت مالی مردم در هزینه ها در حوزه سلامت، ‌افزایش دسترسی عادلانه به خدمات درمانی و افزایش کیفیت این خدمات طراحی و اجرا شد.
وی تصریح کرد: طرح ماندگاری پزشکان متخصص در مناطق محروم، ترویج زایمان طبیعی، اورژانس هوایی از جمله برنامه‌های تدوین شده در طرح تحول سلامت بود.

**هزینه‌های بستری از 37 درصد به 8 درصد کاهش یافت
ماهر گفت: بیماران پیش از اجرایی شدن طرح تحول سلامت حدود 60 درصد هزینه‌‌های درمان را از جیبشان پرداخت می‌کردند در حالی که اکنون این میزان به 39.6 درصد کاهش یافته است همچنین پیش از اجرایی شدن طرح تحول سلامت بیماران 37درصد هزینه‌های بستری در مراکز درمانی را می پرداختند در حالی که این آمار اکنون به 8 درصد کاهش یافته است.
ماهر اظهار کرد: در کمتر کشوری این اتفاق می افتد که سالیانه 5 درصد از هزینه‌های درمان که مردم به طور مستقیم خودشان پرداخت می‌کردند، کاهش یابد.
معاون فنی و برنامه‌ریزی معاونت درمان وزارت بهداشت افزود: پس از اجرایی شدن طرح تحول سلامت، مردم پس از دریافت خدمات درمانی در مراکز و بیمارستان های دولتی دچار فقر و مشکلات مالی نمی شوند و زیر خط فقر نمی روند.
ماهر طرح دندانپزشکی، حمایت از زوج‌ها نابارور در راستای افزایش جمعیت و کمک به بیماران سکته قلبی و مغزی را از جمله دیگر برنامه های مکمل در طرح تحول سلامت عنوان کرد.

**تمام تجهیزات و داروی بیماران در بیمارستان تهیه می شود
ماهر تصریح کرد: بر اساس طرح تحول سلامت تمام تجهیزات و داروی مورد نیاز بیماران در بیمارستان تهیه می شود در حالی که پیش از این طرح، بیماران تمام تجهیزات و داروهای مورد نیازشان را از خارج از بیمارستان تهیه می کردند.به عنوان مثال هنگامی که فردی که قرار بود برای آنژیو قلب به بیمارستان مراجعه کند باید دارو و تجهیزات مورد نیاز را از بیرون از بیمارستان تهیه می کرد اما اکنون تمام این تجهیزات در بیمارستان‌ها موجود است.
وی از کاهش 6.1درصدی در میزان سزارین با طرح تحول سلامت خبر داد و گفت: ایران پس از برزیل رکوردار زایمان سزارین در جهان بود ولی با رایگان شدن زایمان طبیعی که طرح تحول سلامت وجود داشت،‌ رتبه ایران از دوم به پنجم رسیده است ولی همچنان فاصله زیادی با کشورهای توسعه یافته داریم.

**افزایش 310 درصدی پزشکان مناطق محروم
ماهر با اعلام این که هم اکنون تعداد پزشکان در مناطق محروم 5 هزارو 736 نفر است، گفت: پیش از این تنها هزار و 400 پزشک متخصص و فوق تخصص در مناطق محروم حضور داشتند که با طرح تحول سلامت با افزایش 310 درصدی پزشکان در این مناطق مواجه شدیم و امکانات زندگی این پزشکان نسبت به قبل بهبود یافت.

معاون فنی و برنامه‌ریزی معاونت درمان وزارت بهداشت با تاکید به این که برای اجرایی شدن طرح تحول سلامت امکانات زیرساختی نیز باید مهیا شود، گفت: میانگین تخت های بیمارستانی در منطقه ای که ایران در آن واقع شده است، چهار تخت به ازای یک هزار نفر است و این میزان در کشور ترکیه که دارای میزان جمعیت و درآمد سرانه همچون ایران است،‌ 4 تخت بیمارستانی است.
معاون فنی و برنامه‌ریزی معاونت درمان وزارت بهداشت با اعلام این که برای ارایه کف خدمات استاندارد از منظر سازمان بهداشت جهانی 2.23 تخت به ازای هزار نفر نیازمندیم،‌ تصریح کرد: هم اکنون در کشور 1.53 تخت به ازای هز هزار نفر نیازمندیم که نشان از این مهم دارد که با استاندارد‌های بین المللی فاصله داریم.
ماهر با بیان این که هم اکنون 86 هزار تخت در بخش دولتی و 46 هزار تخت در بخش خصوصی در کشور موجود است،‌ گفت: برای رفع کمبودها در این حوزه نیاز به نهضت ساخت زیر ساخت پیدا کردیم.

معاون فنی و برنامه‌ریزی معاونت درمان وزارت بهداشت با اعلام این که میانگین افزودن تخت های بیمارستانی در دولت های گذشته در هر چهار ساله دولت 8 هزار تخت است،‌گفت: در دولت تدبیر و امید تا کنون 21 هزار تخت ساخته شده و این آمار تا پایان کار این دوره دولت به 24 هزار تخت افزایش می یابد.
وی یکی دیگر از برنامه ‌های در طرح تحول سلامت نوسازی و امکانات بیمارستانی عنوان کرد: مدیریت دانش و مستند سازی طرح تحول سلامت انجام شده است.
ماهر تعداد تخت سوختگی بیمارستانی قبل طرح تحول سلامت را 815 تخت اعلام کرد و گفت: هم اکنون این تخت ها به یک هزار و 132 افزایش یافته است که با رشد 40 درصدی این تخت های مواجه هستیم.
وی درباره تخت های مراقبت های ویژه گفت: ایران تا پیش از طرح تحول سلامت تنها دارای 5 هزارو 700 تخت مراقبت های ویژه بود که تنها در این دولت 2 هزارو 700 تخت مراقبت های ویژه به این تعداد افزوده شده، که با افزایش 50 درصدی مواجه بودیم ولی همچنان با کمبود 2 هزارو 700 تخت مراقبت های ویژه مواجه هستیم.
ماهر درباره تخت های اورژانس گفت: پیش از طرح تحول 7 هزار تخت داشتیم که الان با رشد 21 درصدی به 8 هزارو 500 تخت رسیده است همچنین در تخت های شیمی درمانی یک هزار و 95 تخت موجود داشتیم که پس از طرح تحول با افزایش 38 درصدی مواجه هستیم.
وی درباره توجه جدی به زایمان طبیعی در طرح تحول سلامت گفت: پیش از طرح تحول سلامت تنها 24 اتاق زایمان طبیعی یک نفره کشور موجود بود که برای تشویق مردم به زایمان طبیعی به یک هزار و 800 اتاق زایمان طبیعی یک نفره افزایش یافته است.

** برخورداری از خدمات سلامت، لزوما مبتنی بر توسعه یافتگی مناطق نیست
در بخش دیگری از این میزگرد، معاون اجرایی حوزه معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: در طرح تحول نظام سلامت، برای تدوین شهرهای محروم و غیرمحروم از مصوبات مجلس شورای اسلامی و دولت استفاده شد اما برخورداری از خدمات سلامت، لزوما مبتنی بر توسعه یافتگی مناطق نیست بنابراین برخی شاخص های سلامت برای ارائه خدمات بهتر طراحی شد.

** جا به جایی بیمار با جا به جایی فرد عادی فرق دارد
وی ادامه داد: براساس تقسیم بندی وزارت کشور از توسعه یافتگی مناطق، 302 شهر محروم در سراسر کشور وجود دارد، اما در شاخص های توسعه یافتگی مناطق، نقل و انتقال به عنوان عامل مهم در نظر گرفته نشده و بعد مسافت برای ارائه خدمات تا صد کیلومتر است اما برای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی این مسافت زیاد است بدین معنا که جا به جایی بیمار با جا به جایی فرد عادی فرق دارد.
شهرامی افزود: حجم ارائه خدمات در شهرستان های محروم در ارتقای کیفیت خدمات سرپایی و جلوگیری از ارجاع بی مورد به مراکز استان مشخصا به خوبی انجام شده است و در مورد ارائه خدمات فوق تخصصی در هیچ کجای جهان هم مقرون به صرفه نیست که توزیع جغرافیایی گسترده وجود داشته باشد بنابراین توزیع قطبی را شروع کردیم.
وی اظهار کرد: برای ارائه خدمات به صورت نقطه- توزیعی عمل کردیم مثلا در شهرستان هایی که نیاز به خدمات تخصصی سوختگی بود مانند زابل، ایلام، لرستان مراکز سوختگی ایجاد شد و امروز مراکز سوختگی در تبریز، لرستان، ایلام، کرمانشاه و یاسوج افتتاح شده است.
شهرامی اضافه کرد: لازم به توضیح است که این مراکز تا 30 درصد سوختگی را خدمات می دهند ولی بالاتر از این میزان به دلیل اینکه نیاز به ارائه مجموعه ای از خدمات تخصصی وجود دارد، به شهرهای بزرگ و نزدیک مانند اصفهان، شیراز، مشهد، یزد و کرمان ارجاع داده می شود.

**توزیع 69 هزار قطعه تجهیزات بیمارستانی برای مناطق محروم
معاون اجرایی حوزه معاونت درمان وزارت بهداشت اظهار کرد: 69 هزار قطعه تجهیزات بیمارستانی تا پایان سال 95 بین بیمارستان های مناطق محروم توزیع شده که از محل یک درصد ارزش افزوده تامین شده است.
وی ادامه داد: در شهرستان هایی چون شهر بابک، سراوان، کاشمر، میناب، رودان و گچساران ارائه خدمات تخصصی پیش از این وجود نداشت اما امروز خدمات تخصصی ارائه می شود و از اعزام بی مورد بیماران به مراکز استان جلوگیری شده است.

**راه اندازی بیش از 30 پایگاه امداد هوایی
شهرامی با تاکید بر تقویت نظام ارجاع بیماران، افزود: براساس محاسبات به این نتیجه رسیدیم که اگر امداد هوایی در 44 نقطه از کشور استقرار یابد، کل کشور برای دریافت خدمات امداد و نجات هوایی پوشش نسبتا کاملی خواهد داشت که تاکنون بیش از 30 پایگاه امداد بالگرد فعال و ارائه خدمات کامل شده است و قرار است تا پایان دولت یازدهم بیش از 40 پایگاه تکمیل شود.
وی اضافه کرد: آمبولانس هوایی تاکنون بیش از 3800 سورتی پرواز داشته اما تا قبل از طرح تحول نظام سلامت، سه پایگاه فعال و 244 سورتی پرواز انجام شده بود.
شهرامی یادآور شد: ارائه خدمات اورژانس هوایی با همکاری سیستم نظامی و سلامت انجام شده است و در واقع بالگردهای نظامی با تکمیل تجهیز خدمات پزشکی به کار گرفته شده اند و به دلیل وجود تحریم ها تاکنون امکان خرید بالگردهای امداد و نجات میسر نشده است به بیانی دیگر سعی در بهبود مدیریت منابع داشتیم.

**2400 آمبولانس جدید به ناوگان امداد زمینی اضافه شد
معاون اجرایی حوزه معاونت درمان وزارت بهداشت درباره اقدامات مربوط به ارائه خدمات آمبولانس در سیستم ناوگان امداد زمینی، گفت: در مراکز بهداشتی درمانی آمبولاس های مستقل وجود داشت که آنها با اقدام مشترک بین بهداشت و درمان، به شبکه اورژانس پیش بیمارستانی متصل شد و از سوی دیگر نیز 2400 آمبولانس جدید به ناوگان امداد زمینی اضافه شد که البته 800 آمبولانس فرسوده از رده خارج شدند.
معاون اجرایی حوزه معاونت درمان وزارت بهداشت گفت: اولین بار در تاریخ سیستم بهداشتی کشور از نیروهای متخصص روانشناسی در شبکه های بهداشتی شهری و حاشیه شهر ها استفاده شده است و در بخش درمان، پنج طرح آزمایشی را شروع کردیم تا خدمات درمانی در کنار خانواده به بیماران ارائه شود.

** تدوین 15 برنامه سلامت برای بهبود وضعیت حاشیه شهرها
در ادامه این میزگرد، رئیس گروه برنامه ریزی اقتصاد و بیمه های سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: کارگروه سلامت و هدفمندی در روزهای ابتدایی دولت تدبیر و امید تشکیل و براساس مصوبه آن، چهار بند اصلاح بیمه ها و افزایش تعداد بیمه شدگان، کاهش پرداختی مردم در بیمارستان ها، اصلاح نظام ارائه خدمات در مناطق حاشیه ای شهرها و مناطق محروم و بهبود شرایط اقامتی و ارائه خدمات در بیمارستان های دولتی تعیین و بعد از آن این چهار بند به بسته خدمات تحول سلامت تبدیل و مصوب شد.

** لزوم توجه به حاشیه شهرها و مناطق محروم در کارگروه سلامت و هدفمندی
طباطبائی لطفی با بیان اینکه در کارگروه سلامت و هدفمندی بر لزوم توجه به حاشیه شهرها و مناطق محروم تاکید شده است، افزود: در ابتدای تشکیل کارگروه با توجه به اینکه خدمات سلامت در روستاها فعال بود اما در حاشیه شهرها نسبتا اوضاع نامناسبی داشتیم، به همین دلیل 15 برنامه با محوریت بهبود وضعیت حاشیه شهرها با عنوان «استقرار و راه اندازی مراکز جامع خدمات سلامت» طراحی شد و هشت و نیم تا 10 میلیون نفر از جمعیت کشور از خدمات پایه سلامت بهره مند شدند.

**نقشه فقر الزاما با نقشه جغرافیایی تطابق ندارد
طباطبائی لطفی با تاکید بر اینکه نقشه فقر الزاما با نقشه جغرافیایی تطابق ندارد، گفت: بسیاری از مردم ساکن در مناطق محروم برای دریافت خدمات سلامت به شهرهای بزرگ مراجعه می کنند بنابراین ارائه خدمات براساس پراکندگی جغرافیایی نیست بلکه براساس تحقق اهداف تعیین شده و ارائه خدمات به مردم است.
وی تصریح کرد: در طرح تحول نظام سلامت سعی شده است تا همه مردم به ویژه مناطق محروم، مجموعه ای از خدمات سلامت را بدون اینکه به زحمت بیفتند و یا بار مالی زیادی را تحمل کنند، بهره مند شوند و همچنین سعی شده است تا در هرم ارائه خدمات سلامت به مردم، بالاترین کیفیت ارائه شود.

**در نظام سلامت شاخص ها یک شبه تغییر نمی کند
رئیس گروه برنامه ریزی اقتصاد و بیمه های سلامت وزارت بهداشت با بیان اینکه در نظام سلامت شاخص ها یک شبه تغییر نمی کند، گفت: با گذشت سه سال از اجرای طرح تحول سلامت، اگرچه تغییرات محسوس است و روند رو به بهبودی است اما اهداف طرح تحول سلامت، بلند مدت و پیامدهای آن دیربازده است و در سال های آتی در نمودارها و منحنی های حوزه سلامت تغییرات آن مشاهده می شود.
وی اظهار کرد: چهار سال است که استان ها مکلف هستند سالانه گزارش مربوط به 52 شاخص عوامل اجتماعی موثر بر سلامت را ارائه دهند و این موضوع در ارائه خدمات سلامت به مردم تاثیر شایانی دارد.

** پایداری طرح تحول سلامت
طباطبائی لطفی، پایداری طرح تحول سلامت را در گرو عزم سیاستگذاران، توجه به فرهنگ عامه و حقوق شهروندان و تامین تمهیدات و زیرساخت ها دانست و گفت: امروز همه شهروندان نسبت به حقوق خود در زمینه سلامت آگاهی یافته اند و سیاستگذاران هم به پشتوانه قوانین موجود مکلف به تامین و ارائه خدمات هستند و از سویی دیگر، تمهیدات لازم برای سلامت مردم در قانون هدفمندی یارانه ها، یک درصد ارزش افزوده و قانون الحاقی بودجه که قوانین پایدار هستند، منابع تامین طرح تحول سلامت را پیش بینی و در نظر گرفته است.
رئیس گروه برنامه ریزی اقتصاد و بیمه های سلامت وزارت بهداشت یادآور شد: در برنامه طرح تحول نظام سلامت، یکی از اهداف اصلی کاهش فرانشیز و حفاظت مالی از مردم بود و در سال های قبل از اجرای این طرح، در اواخر دولت قبل در شاخص عدالت سلامت رتبه ایران در جایگاه 120 قرار داشت که وضعیت بسیار نامطلوبی بود.
وی با اشاره به دو شاخص مهم عدالت سلامت گفت: شاخص پرداخت مستقیم از جیب مردم در هزینه های بهداشت و درمان و شاخص هزینه های فاجعه بار در بهداشت و درمان در طی سه و سال و نیم گذشته روند بسیار مطلوبی داشته است.

**دولت یازدهم 12 درصد کاهش مستقیم هزینه های بهداشت و درمان را به مردم هدیه داد
طباطبائی لطفی اظهار کرد: یک سال پیش از شروع طرح تحول سلامت، شاخص پرداخت مستقیم از جیب مردم در هزینه های بهداشت و درمان 55 درصد بود که اکنون این شاخص به 39.6 درصد رسیده است یعنی با مقدار 3 درصد هزینه های دولت در زمینه بهداشت و درمان، 12 درصد کاهش مستقیم هزینه به مردم هدیه داده شده است.
وی درباره شاخص هزینه های فاجعه بار در بهداشت درمان گفت: براساس آمار رسمی 2/3 درصد از جمعیت کشور برای خرید خدمات سلامت دچار فقر می شدند و البته این میزان براساس آمار غیررسمی تا حدود 7 درصد بود اما اکنون این شاخص نزدیک به یک درصد است که موفقیت بزرگی است.