سلامت نیوز:یک هفته است که نام کهگیلویه و بویراحمد در خبر آتشسوزی جنگلها تکرار میشود. بهار امسال ٩ مورد آتشسوزی در جنگلها و مراتع تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست و ٣٨ مورد در زمینهای تحت مدیریت سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری رخ داده است.
به گزارش سلامت نیوز، شهروند نوشت: در آخرین مورد جنگلهای «سروک» و «مهریان» بویراحمد در آتش سوخت، آتشی که البته برای پنجمینبار در جنگلهای «مهریان» افتاد و یک ساعت بعد خاموش شد و در خبرها گفتند: «براساس شواهد، این آتشسوزی به علت روشن کردن آتش از سوی افراد معتاد رخ داده است.»
روز پنجشنبه سه آتشسوزی بهطور همزمان در استان رخ داد و سختترین آنها که سازمان جنگلها برای خاموش کردن آن از همه مردم کمک خواست، شب جمعه بالاخره خاموش شد. براساس آماری که مدیرکل دفتر حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده، در کهگیلویه و بویراحمد تا ۲۳ خردادماه در ۵۵ هکتار طی چند فقره، آتشسوزی رخ داده است و به جز این استان در فصل گرم چهارمحال و بختیاری، خوزستان، فارس و ایلام مستعد آتشسوزیاند. جنگلهای زاگرس در آتش میسوزد، خاموش میشود و بعد فراموش میشود. تعداد آتشسوزیهای بهار امسال در استان کهگیلویه و بویراحمد نسبت به پارسال دو برابر شده است اما نام زاگرس به اندازه جنگلهای هیرکانی شنیده نمیشود.
اسدالله هاشمی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد در اینباره به «شهروند» میگوید: «محدودهای از مهریان که دو روز پیش آتش گرفته بود، جزو منطقه حفاظتشده دنای شرقی بود و شب جمعه خاموش شد اما چون باد درحال وزیدن است و احتمال آتشسوزی باز هم وجود دارد، نیروهای سازمان محیط زیست درحال گشتزنیاند.» ١٢درصد از خاک استان کهگیلویه و بویراحمد جنگل است، یعنی ٣١٢ هکتار. به گفته او، ٨٧درصد کهگیلویه و بویراحمد جنگل و مرتع است بنابراین لازم است که این استان به بالگرد آبپاش مجهز باشد. برای تأمین بالگرد همین دو روز پیش نامهای به رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ارسال شده است.
به گفته او، بهار امسال پوشش علفی در جنگلها زیاد بوده، این استعداد آتشسوزی جنگلهای زاگرس را بالا برده است: «دلیلش این است که دام از این مناطق حذف شده و ورودش ممنوع است. بهعلاوه زندگی مردم رفتهرفته به سمت شهرنشینی گرایش پیدا کرده و اینها همه حجم علوفه را در جنگل بالا میبرد. یک جرقه برای به آتش کشیدن چنین جنگلی کافی است.»
چرا نام کهگیلویه مدام در اخبار آتشسوزی جنگلها و مراتع شنیده میشود؟ هاشمی چنین پاسخ دارد: «کهگیلویه و بویراحمد به خشکسالی ١٢ساله دچار شده است. این استان امسال کمتر از ٥٠٠ میلیمتر بارندگی داشته درحالیکه میانگین بارندگی ١٠ساله آن ٧٠٠ میلیمتر بوده است. بعد از خشکسالی، سوسک چوبخوار و پروانههای جوانهخوار بلوط به جنگل هجوم آوردند و این با وجود خشکسالی، دور از انتظار نبود. تا آتشسوزی میشود گُر میگیرند.»
از ابتدای سال، ٩ مورد آتشسوزی در مناطق تحت نظر سازمان محیط زیست در استان اتفاق افتاده است. این آماری است که هاشمی اعلام میکند. به گفته او، در هفت مورد از این آتشسوزیها ٤٣ هکتار از دست رفت که نسبت به زمان مشابه در سال گذشته تفاوتی ندارد.
او اضافه میکند: «شواهد تغییر اقلیم در استان به وضوح پیداست: همین میزان بارندگی، همین شدت گرفتن گرم شدن هوا؛ شاید این گرما بهطور لحظهای تا ٤٥ درجه سانتیگراد هم برسد. در کنار تمامی این موارد، سودجویانی هستند که سوختن جنگلها برایشان پشیزی ارزش ندارد. گاهی معتادان برای مصرف مواد به این جنگلها میآیند و آتششان را خاموش نمیکنند و جنگلی از بین میرود.»
با وجود این موارد، اما مدیرکل محیط زیست استان معتقد است، آتشسوزیها تا کنون بهحدی بوده که فورا مهار شده است و تنها در یک مورد از بالگرد استفاده شده است. هاشمی به قرارداد سازمان حفاظت محیط زیست با وزارت دفاع اشاره میکند که طبق آن میتواند در موارد آتشسوزی درخواست بالگرد کند: «سازمان جنگلها هم در این مورد قرارداد جداگانهای دارد.»
او خبر تازهای هم میدهد: «برای استقرار یک فروند بالگرد در استان کهگیلویه و بویراحمد درخواستی به رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و رئیس سازمان جنگلها ارسال کردهایم. با توجه به تکمیل فرودگاه یاسوج ما به دنبال افزایش استاندارد در اطفای حریق هستیم. روز پنجشنبه هم در شورای برنامهریزی استان رقمی از بودجه استان برای کمک در مواقع آتشسوزی در نظر گرفته شد.»
درختانی که آتش گرفته عمدتا بلوط بودهاند، بلوطهایی که مقاومتشان را در این سالها از دست دادهاند. هاشمی میگوید: «این استان ٢٠درصد بلوط زاگرس را در خود دارد. زاگرس ٤٠درصد آب تولید میکند و ٨درصد آن را این استان تولید میکند. حدود ١٩درصد تنوع زیستی کشور از آن این استان است. در شرایطی که داریم، منابع طبیعی و محیط زیست این استان باید بیشتر دیده شود.»
او در پایان میگوید: «لازم است تجهیزات اطفای حریق تأمین شود و در کنار بودجه استانی که در خیلی از موارد کافی نیست، بودجهای ملی هم به این استان تعلق پیدا کند. علاوه بر این لازم است تعداد نیروهای سازمان محیط زیست هم بیشتر از این شود. هر محیطبان چهارهزار هکتار را در این استان مدیریت میکند و این رقم از استاندارد جهانی فاصله بسیاری دارد. این درحالی است که بعضی محیطبانان ما پیر، زخمی و بیمار شدهاند و برای آنها جایگزینی نداریم.»
زاگرس فراموش شده است
عزتالله بهشتیفرد، مدیرکل جنگلها، مراتع و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد هم در گفتوگو با «شهروند» میگوید: «تعداد آتشسوزیهای بهار امسال در استان کهگیلویه و بویراحمد نسبت به پارسال دو برابر شده است. هرچند سطح آتشسوزیها به دلیل اقدامات پیشگیرانه تا ٦٥درصد مساحت کاهش یافته است.» اینطور که او میگوید در جنگلها و مراتع تحت مدیریت سازمان جنگلها در این استان تا آخر خرداد پارسال ١٨ فقره آتشسوزی در استان اتفاق افتاده و این رقم در بهار امسال به ٣٨ فقره رسیده است.
دلیل این افزایش چیست؟ بهشتیفرد هم حرفهای مدیرکل محیط زیست استان را تأیید میکند: «بارش بهاری خوب بود و پوشش گیاهی بیشتر شد. درحالیکه ورود دام ممنوع است، افزایش این پوشش گیاهی امکان آتشسوزی را بیشتر کرد.» او این را میگوید و البته اضافه میکند: «دام باعث ضعیفتر شدن جنگلهای زاگرسی شده و برای همین ورودش ممنوع است اما در این مورد یکی از روشهایی که به کار بستیم این بود که در بعضی مناطق اجازه ورود دام را زودتر صادر کردیم اما دام بهطور کامل نمیتواند از این موارد جلوگیری کند.»
او اینها را میگوید و از فراموش شدن زاگرس گلایه میکند: «متاسفانه همیشه وقتی میگوییم جنگل همه یاد شمال میافتند، شاید چون همجوار پایتخت است و تفرجگاه روزهای تعطیل. اما همین پیشزمینه فکری باعث شده در برنامههای کلان هم جنگلهای زاگرس فراموش شوند؛ جنگلهایی که تولید آب میکنند و ارزش محیط زیستی بالایی دارند. هیچکس ارزش جنگلهای هیرکانی را نفی نمیکند و ما هم افتخارمان این است که به سرزمینمان رسیدگی شود اما از نجات جنگلهای زاگرس غافل شدهایم. این جنگلها به احیا و حمایت جدی احتیاج دارد.»
مدیرکل جنگلها، مراتع و آبخیزداری استان گلایه میکند که با وجود ظرفیت، اما امکانات کافی برای حفاظت از جنگلها وجود ندارد: «اکنون فقط ٧٥ قرقبان در سطح استان فعالیت میکنند. امکانات اطفای حریق نسبت به مساحتی که مدیریت میشود کافی نیست. نیروها شبانهروز درگیر آتشسوزی و حفاظتاند، اما حقوقشان با این همه زحمت برابر نیست. در این مورد میتوان اعتباری برای استفاده از جوامع محلی در نظر گرفت.»
عامل آتشسوزیها در استان به گفته بهشتیفرد، نه حتی ٩٥درصد که ١٠٠درصد انسانی است: «کاکل مزارع را پس از برداشت میسوزانند، گردشگران سیگارشان را میاندازند یا از خاموش شدن آتش کبابشان مطمئن نیستند، بعضی وقتها هم اختلافات محلی. همه اینها جنگل را آتش میزند.»
مدیرکل جنگلها، مراتع و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد در پاسخ به این سوال که برای فرهنگسازی در این زمینه چه کردهاید، میگوید: «بهطور مداوم برنامههای رادیویی و تلویزیونی داریم و درباره روشهای پیشگیری از آتشسوزی و خاموش کردن و اطلاعرسانی و تمام اینها میگوییم. در مناطق جنگلی دیوارنویسی کردهایم و اطلاعیهها را از طریق صداوسیما به گوش همه میرسانیم. در کنار اینها در مناطق حساس کلاسهای آموزشی هم برگزار کردهایم، آخرین مورد همین یک هفته قبل بود که برای جنگلنشینها دوره آموزشی برگزار شد.»
درختان زاگرس ضعیف شدهاند. اینطور که او میگوید، این درختان به دلیل ورود بیرویه دام و متراکم شدن خاک، بارش کم و خشکی آبهای زیرزمینی، آلودگی هوا و ریزگردها ضعیف شدهاند و همین ضعف زمینه را برای حمله آفتها مهیا کرده است. هرچند سازمان جنگلها با روشهای جایگزین به دنبال افزایش نفوذ آبهای زیرزمینی بوده، شاخههای زاید را قطع کرده، ورود دام را ممنوع کرده و به دنبال بهبود بهداشت جنگل بوده است.
زراعت دیم یکی دیگر از مواردی است که به جنگلهای زاگرس ضربه میزند. بهشتیفرد دراینباره میگوید: «در استانهای زاگرسی، در سایه درختان بلوط زراعت میشود. بسیاری از مردم ادعای مالکیت بر این زمینها دارند و اجازه زادآوری به جنگلها نمیدهند. این زراعت کمبازده دیم، سودی ندارد و خسارت بالایی به جنگلهای بلوط وارد میکند. ما امیدواریم که این زمینها هرچه سریعتر خریداری شود.»
نظر شما