سلامت نیوزـ*سهیل معینی: سرپرستی کودکان در سراسر دنیا اقدام بسیار رایجی است. فرهنگ نوع‌دوستی به ویژه نسبت به کودکان تاثیر خاصی بر افراد جامعه می‌گذارد. نقش رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در ترویج حس مسئولیت‌پذیری نسبت به این کودکان بسیار زیاد است.
به گزارش سلامت نیوز، آرمان نوشت: انقلاب رخ داده در عرصه ارتباطات زمینه‌ساز دهکده کوچک جهانی شده و خوشبختانه این اجتماعات انسانی در فضای مجازی به مشکلات کودکان بسیار حساسیت نشان می‌دهند. در چند دهه گذشته میلیون‌ها کودک به دلیل حوادث طبیعی، جنگ یا مسائل اجتماعی بی‌سرپرست می‌شدند، اما مشکل آنها احساسات زیادی را بر نمی‌انگیخت. اما اکنون تصویر یک کودک سوری در دریا غرق شده یا آواره به دلیل جنگ توجه جهانی را به خود معطوف میکند. بنابراین توجه به کودکان و نیازهای آنان در حال ترویج و توسعه در جهان است. در کشور ما نیز وضعیت به این منوال است.
شروط سرپرستی کودکان
پذیرش و سرپرستی هر کودکی با شروطی همراه است و یکی از این شروط تمکن نسبی مالی است. معمولا خانواده‌های مرفه به این کار دست نمی‌زنند و خانواده‌هایی از طبقه متوسط جامعه که از رفاه نسبی برخوردارند مایل به سرپرستی یک کودک هستند. یکی از موانع در واگذاری سرپرستی کودکان به خانوادهها شروط سختی مانند تمکن مالی برای افراد پذیرنده است. کودک به سرپرستی پذیرفته‌شده بیش از آنکه نیازمند تامین نیازهای مالی خود باشد نیازمند حمایت عاطفی و امنیت روانی از سوی خانواده است. تمام فرزندان خانواده‌های متوسط در رفاه کامل نیستند و هر آنچه می‌خواهند در اختیار آنها نیست. در واقع این کودکان با تامین امنیت روانی لازم می‌توانند در خانواده‌های جدید خود زندگی کنند و نباید بیش از حد لزوم به فراهم آوردن وضعیت مالی بسیار مرفه برای این کودکان اصرار ورزید. بسیاری از خانواده‌های متوسط به دلیل مشکلات نازایی و ناباروری تمایل به سرپرستی یک کودک را دارند. این خانوادهها برای سرپرستی یک کودک موانع سختی را پیش رو دارند. به اعتقاد من کنترل سازمان بهزیستی بر خانوادهها باید به حد نیاز باشد و اگر احساس شد که از این کودکان سوء استفاده می‌شود این سازمان باید به موضوع ورود کند.
سرپرستی کودکان معلول
عدم تمایل خانوادهها به پذیرش کودکان معلول تا حدی طبیعی است. آنها علاقه‌مند به سرپرستی یک کودک‌سالم هستند، اما می‌توان تمایلات خانوادهها را در این زمینه به مرور تغییر داد. فرهنگ پذیرش کودکان‌معلول باید در خانوادهها ایجاد شود. واقعیت آن است که کودکان سالم و زیبا شانس بیشتری برای گرفتن سرپرست به نسب کودکان معلول دارند. با نگاه انسان دوستانه به این کودکان در‌می‌یابیم که باید شانس بیشتری به این کودکان داد و خانوادهها را نیز توجیه کرد که کودک دارای معلولیت را به سرپرستی بگیرند. در واقع آنها با این کار انسانی را به زندگی و چرخه اجتماعی بر‌می‌گردانند و لذت معنوی بیشتری را از این کار تجربه می‌کنند. توانمند سازی این فرد او را به عنوان یک انسان سازنده تحویل جامعه می‌دهد. سازمان بهزیستی باید تسهیلاتی به خانواده‌هایی بدهد که کودکان معلول را به سرپرستی می‌پذیرند. ممکن است برخی خانوادهها به پذیرش کودکی معلول نیز علاقه مند باشند اما به دلیل آنکه آگاهی چندانی از انواع معلولیت و نیازهای آن دارند از هزینه‌های اضافی نگهداری کودکان معلول نگران می‌شوند.
آرامش روانی این خانوادهها و اطمینان از تصمیم آنها برای نگهداری از کودکان معلول در گرو ارائه بسته‌های‌حمایتی از سوی سازمان بهزیستی است. اگر وضعیت مالی خانواده‌ای مطلوب است باید به آنها درباره معلولیت آموزش داد و سازمان بهزیستی نیز باید حمایت‌های لازم مانند خدمات توانبخشی و تهیه امکانات مورد نیاز برای نگهداری کودک را از خانواده انجام دهد تا آنها راغب به سرپرستی کودک معلول شوند. بنابراین سرپرستی یک کودک معلول به میزان زیادی منوط به ارائه خدمات از سوی سازمان‌‌های حمایتگر مانند بهزیستی به این خانوادههاست. اگر بنا باشد مسئولیت یک کودک معلول را به یک خانواده بسپارند و از آنها هیچ‌گونه حمایتی نیز انجام ندهند آن خانواده ترجیح می‌دهد دردسر کمتری برای سرپرستی یک کودک داشته باشد. حمایت‌های قانع‌کننده از خانواده‌هایی که کودکان معلول را به سرپرستی می‌گیرند و در عین حال آموزش به آنها درباره پذیرش یک کودک معلول ترس این خانوادهها را از پیامدهای پذیرش این کودکان کم میکند. پرداخت یارانه و حق پرستاری به این خانوادهها تمایل آنها به این کار را بیشتر میکند.
حمایت‌های اجتماعی و مالی از این خانوادهها دغدغه این خانوادهها را در مورد پذیرش و نگهداری کودکان معلول کاهش می‌دهد. خانوادهها بیشتر به پذیرش کودکان ترغیب می‌شوند و دغدغه‌ای نیز جز سرپرستی کودک ندارند. برای پذیرش این کودکان باید فرهنگسازی شود. در واقع رسانه ملی، سینما و شبکه‌های اجتماعی باید در این زمینه تلاش کنند. در ایران تقبل مسئولیت یک کودک و سرپرستی او برای خانوادهها موضوع غریبی است. در صورتی که در بسیاری از کشورها خانوادهها بدون مشاهده نزدیک کودک و با وجود فاصله زیاد مکان سکونت کودک از آنها، او را از کشورهایی مانند آفریقا، آمریکای لاتین، آسیا و... به سرپرستی می‌پذیرند. افراد جامعه در ایران به عنوان یک کشور اسلامی باید رغبت بیشتری به این کار نشان دهند.
مسائل حقوقی پیش‌روی خانواده‌های متقاضی
یکی از مسائل دیگر در مورد پذیرش کودکان مشکلات حقوقی پیش روی خانوادههاست. در واقع قوانین حمایت‌کننده‌ای در مورد سرپرستی کودکان وجود ندارد و قانون به شکل‌های مختلف برای پذیرش کودکان مانع ایجاد میکند. خانواده‌های متقاضی برای سرپرستی یک کودک باید بسیاری از مشکلات حقوقی را دور بزنند تا بتوانند کودک را به سرپرستی بگیرند.
مجلس باید به این موضوع ورود کند و قوانین تسهیل‌کننده به این منظور تصویب شود و قوانین دست و پاگیر نیز حذف شوند تا فرهنگ پذیرش سرپرستی کودکان و کودکان معلول افزایش پیدا کند. عدم حمایت سازمان بهزیستی از خانواده‌های متقاضی پذیرش کودکان معلول این خانوادهها را درگیر مشکلات خاص یک کودک معلول مانند بحث‌های توانبخشی، نگهداری و ارائه سرویس‌های ویژه میکند و همچنین هزینه‌هایی سنگین را روی دوش آنها می‌گذارد. کودکان‌معلول بسته به معلولیت خود نیازمند آموزش و توانبخشی هستند. در حال حاضر آموزش نگهداری کودکان معلول بسته به نوع معلولیت آنها در ایران امکانپذیر است. با توجه به این موضوع بهزیستی باید به این خانوادهها در مورد نگهداری این خانوادهها آموزش دهد و این خانوادهها را با پیامدهای معلولیت این کودک آشنا و امکانات ویژه و موردنیاز هر کودک را بسته به نوع معلولیت او برای خانواده فراهم کند.
* فعال حقوق معلولان
نظر شما