به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس ، صندوق جمعیت ملل متحد فعالیت خود با ایران را در سال 1970بر مبنای یك پروژه كاری آغاز كرد و از سال 1990 نیز 3 برنامه كامل كشوری با بودجه بالغ بر 30 میلیون دلار را به اجرا در آورد.
نخستین و دومین برنامه كشوری صندوق جمعیت به مسائل جمعیت و تنظیم خانواده مربوط میشد و سومین برنامه كشوری این صندوق نیز در 5 استان كه نیاز بیشتری داشتند، متمركز شد؛ این صندوق از آموزش بهداشت باروری به عنوان بخشی از برنامه درسی آموزشی رسمی و غیر رسمی (وزارت آموزش و پرورش و سازمان نهضت سواد آموزی) حمایت كرد و كیفیت خدمات و اطلاعات مربوط به بهداشت باروری را بهبود بخشید.
این صندوق همچنین به ایجاد ظرفیت نهادی برای ادغام مسائل جنسیتی كمك كرد كه در این راستا برنامه فوق در بخش جمعیت و توسعه ظرفیت ملی را در زمینه گردآوری و تجزیه و تحلیل دادهها با كمك به ایجاد یك برنامه دوره دانشگاهی فوقلیسانس در زمینه جمعیت و توسعه در دانشگاه شیراز تقویت شد و در نتیجه این اقدام كادرهای متخصصان صلاحیتدار در زمینه جمعیت هر سال از دانشگاهها فارغالتحصیل میشوند.
خبرنگار اجتماعی باشگاه خبری فارس «توانا» در این راستا برای اطلاع از برنامههای جدید و همچنین عملكرد این صندوق مصاحبهای را با محمت هولكی اوز، نماینده صندوق جمعیت ملل متحد در ایران انجام است كه بیانگر اهداف، چشمانداز و برنامههایی آینده صندوق جمعیت ملل متحد در ایران را شامل میشود.
فارس: لطفاً در مورد برنامههای فعلی و آینده صندوق جمعیت ملل متحد در ایران توضیح دهید.
هولكی اوز: صندوق جمعیت ملل متحد در حال اجرای 4 برنامه كشوری در جمهوری اسلامی ایران از سال 2005 است كه برنامه جاری در راستای كمكهای توسعهای سازمان ملل متحد چارچوب (UNDAF) و اولویتها طراحی شده است.
به منظور تقویت ظرفیتهای ایران و تواناییها برای دستیابی به اهداف توسعه هزاره (اهداف توسعه هزاره) تمركز این برنامه كمك به هدف ملی بهبود كیفیت مردم ایران از زندگی از طریق دسترسی به بهبود كیفیت بهداشت باروری، بهبود ملی ظرفیتهای آماری برای نظارت بر اهداف و آرمانهای توسعه هزاره و ICPD و در نهایت توانمندسازی زنان را شامل میشود.
فارس: لطفاً پروژههای مشترك و تحقیقاتی صندوق جمعیت ملل متحد با ایران را تشریح كنید.
هولكی اوز: در این چارچوب در گام نخست میتوان به 3 مورد از برنامههای ذكر شده قبلی اشاره كنم و در این راستا صندوق جمعیت ملل متحد و شركای آن از جمله دیگر آژانسهای سازمان ملل با سازمانهای دولتی و جامعه مدنی ایران همكاریهای متنوعی با اجرای طرحهای مشترك و تحقیقاتی كه در نهایت باعث 8 خروجی میشود را در حال انجام است.
افزایش در دسترس بودن خدمات و محصولات با كیفیت رطوبت، بهبود اطلاعات و خدمات دوستانه به جوانان،
بهبود اطلاعات و خدمات به بیماریهای مقاربتی اچ آی وی/ایدز، افزایش آگاهی و ظرفیتسازی مربوط به سلامت جنسی و باروری، حقوق باروری و مسائل جنسیتی، تقویت ظرفیتهای ملی و آمادگی برای پرداختن به مسائل نیاز در مواقع اضطراری، افزایش ظرفیت برای نظارت بر اهداف و آرمانهای توسعه هزاره ICPD، پژوهش و آموزش به همراه توسعه جمعیتی، نظارت بر قوانین خشونت مبتنی بر جنسیت از برنامههای مشترك صندوق جمعیت ملل متحد در ایران است.
صندوق جمعیت ملل متحد در این راستا حمایتهای نیز از تحقیقات محققان سازمانهای ایرانی در زمینههای مختلف از جمله طرح ملی توسعه بهداشت باروری در شرایط اضطراری، توسعه پروتكلهای مربوط به شرایط اضطراری، تهیه كتابچه راهنمای كاربران در شرایط اضطراری، آماده شدن سیستم اطلاعات جغرافیایی (جی ای اس) برنامهای برای موارد اضطراری (انبارداری، تداركات) و توسعه، انتشار، چاپ و توزیع دفترچههای راهنمای و دستورالعملها برای پاسخهای سریع تیم (RRTs) را انجام داده است.
تهیه كتابچههای راهنمای آموزشی در مورد موضوعات مختلف RRTs، توسعه چارچوب نظارت بر اهداف توسعه هزاره، انتشار گزارشی در بررسی از روش جمعآوری اطلاعات برای اطمینان از سازگاری از داده تولید شده توسط مركز آمار، شناسایی موضوعات تحقیق و توسعه برای پروتكلهای پژوهش،
و تهیه گزارش جمعیتی ایران در موضوع مهاجرت نیز از دیگر برنامههای صندوق جمعیت ملل متحد محسوب میشود.
فارس: لطفاً توضیح بیشتری در مورد كاستیهای ایران در زمینههای فقر، مرگ و میر مادران و نوزادان و بیماری ایدز ارائه كنید.
هولكی اوز: صندوق جمعیت ملل متحد به جمع آوری و در دسترس بودن اطلاعات دقیق برای شاخصهای توسعه اهمیت زیادی میدهد زیرا این دادهها به سیاستگذاران نظام مدیریت در هر كشور كمك میكند تا برنامهریزی خود را در مسیر كاستیهای كشور متبوع خود صورت دهند.
صندوق جمعیت ملل متحد به همراه یونیسف و سازمان جهانی بهداشت در گزارش بسیار مهم جهانی تخمین زده است كه مرگ و میر مادران در ایران از 150 تا 80 مرگ در هر یك صد هزار تولد در سال 1990 به 30 مورد مرگ در یكصد هزار تولد رسیده است كه این امر نشان میدهد كه ایران در كاهش نسبت مرگ و میر مادران رشد چشمگیری داشته است.
این دستاورد بزرگی برای نظام سلامت كشور ایران است و در این راستا تعهد كامل دولت در جهت بهبود سلامت زنان و حفظ جان زنان به خوبی نمود دارد و این امر در جوامع بزرگ موفقیتی بزرگ برای نهاد خانواده به شمار میآید.
با این حال، هنوز هم هر سال در ایران حدود 420 زن به علت عوامل مرتبط با حاملگی كه اكثر آن قابل پیشگیری است جان خود را از دست میدهند ولی این چالش با در نظر گرفتن برنامهها و چشمانداز مثبت ایران به طور حتم ایران تا سال 2015 به اهداف توسعه هزاره سوم در زمینه مرگ و میر مادران دست مییابد.
اچ آی وی/ایدز نیز از دیگر مسائل مهم در برنامههای سازمان توسعه سازمان ملل متحد به حساب میآید و صندوق جمعیت ملل متحد برنامه سالانهای معمولاً برای توسعه ملی ایران براساس طرح راهبردی
مركز مدیریت بیماریهای وزارت بهداشت، درمان و پزشكی و همچنین آموزش و پرورش به اجرا در میآورد.
صندوق جمعیت ملل متحد در حال حاضر برنامههای برای توسعه ادغام مبتلایان اچ آی وی/ایدز و خدمات STI با خدمات درمان در حال اجراست و همینك نیز بیش از 21 هزار نفر در ایران مبتلا به اچ آی وی مثبت شناسایی شدهاند و با توجه به حساسیتهای فرهنگی، بیماران آلودهای هستند كه برای معرفی خود به مراكز ارائه خدمات و استفاده از خدمات موجود مردد هستند.
فارس: آخرین آمارهای حقوق باروری و مسائل جنسیتی در ایران به چه صورت است؟
هولكی اوز: آخرین آمارها با توجه به سؤال شما بر اساس گزارشهای ICPD تأیید این موضوع است كه ایران در مسیر رسیدن به اهداف توسعه هزاره در حوزه سلامت زنان زایمان "ماماهای ماهر " به رشد 97،3 درصد در سطح ملی رسیده است.
براساس گزارش ICPD بهبود بسیاری نیز در حوزه بیماری سرخك صورت پذیرفته است كه كاهش قابل توجهای را نشان می دهد.
یكی دیگر از چالشهای ایران مسئله رشد بسیار سزارین در سراسر كشور است، صندوق جمعیت ملل متحد همكاری زیادی با مقامهای بهداشتی به منظور كاهش میزان سزارین كرده است و كمكهای فنی برای آموزش ماماها برای كمك به مادران با توجه به زایمان طبیعی داشته است.
صندوق جمعیت ملل متحد به بسیج منابع خود برای كمك به نظام سلامت و ارائه اطلاعات برای هر زن و شوهر ادامه میدهد تا هر خانواده با انتخاب تعداد فرزندان خود از یك زندگی سالم بهرهمند شود.
این تلاشها پاسخی برای نیاز و حق هر زن و مرد برای انتخاب تعداد خانواده خود با توجه به وضعیت زندگی كنونی آنان است كه در این راستا روشهای پیشگیری از بارداری از جمله بستن لولههای رحم (TL)، وازكتومی باند (NSV) و دیگر موارد برای تمام مردان و زنان صورت میپذیرد.
چیزی كه من میخواهم به آن تاكید بیشتر كنم تعهد دولت به پیاده سازی و بهبود وضعیت بهداشت زنان در زمینه بهداشت باروری كه مسلماً زمانبر نیز خواهد بود است، با توجه به مرگ سالانه 420 زن به علت عوامل مرتبط با حاملگی در ایران كه این تعداد بسیار كمتر از بسیاری از كشورها است ولی هنوز از نگاه صندوق جمعیت ملل متحد این تعداد مرگ مادران یك چالش محسوب میشود.
ما برای آینده باید از این مرگ و میر مادران به علت عوامل مرتبط با حاملگی جلوگیری كنیم و من بسیار خوشبین هستم كه این امر محقق خواهد شد، به منظور رعایت معیارهای خانوادهها برای لذت بردن از یك زندگی سالم برنامهریزیهای به ویژه برای زنان كه حق انسانی آنان است باید صورت پذیرد زیرا زنان میتوانند شریك سالم، مادر سالم و اعضای فعال جوامع خود محسوب شوند كه با شركت در فعالیتهای اجتماعی و رشد و نمو خود تا حدی مسیر زندگی خود را از خطر دور كنند.
فارس: وضعیت حقوق زنان و دختران در ایران از نظر صندوق جمعیت ملل متحد به چه صورت است؟
هولكی اوز: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران رویكردی بسیار خوب نسبت به برابری زنان و مردان دارد به عنوان مثال ماده 14 از قانون اساسی ایران زنان امنیت و حقوقی برابر با مردان دارند.
همچنین دولت به تأمین حقوق چند وجهی همه افراد زن و مرد و ایجاد برابری همه در برابر قانون ملزم شده است.
بر اساس ماده 20 قانون اساسی همه شهروندان، اعم از زنان یا مردان، بهره بردن از حمایت های برابر قانونی و مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در چارچوب اصول اسلامی را دارند.
ماده 21 نیز دولت را موظف به تضمین حقوق زنان در تمام زمینهها با رعایت موازین و مقررات اسلامی كرده است.
علاوه بر این اصول قانون اساسی ایران اهمیت بسیاری به شرایط مناسب، انصاف، تقوا و نگرش صحیح با در نظر داشتن مدارك تحصیلی برای تمام افراد كشور حتی در بالاترین مناصب بدون تعیین جنسیت آنان دارد
بنابراین مشاركت زنان در هیچ حوزهای در ایران محدودیت قانونی ندارد و در این راستا نیز هیچ محدودیتی بر اساس جنسیت در حوزه عمومی و مدنی از جمله شهرستان و شوراهای روستایی ایران وجود ندارد.
با در نظر گرفتن همه دستاوردهای قابل توجه در ایران از جمله آموزش زنان و بهداشت و درمان از سال 1990 (خط پایه اهداف توسعه هزاره)؛ نتایج اهداف توسعه هزاره مرتبط (اهداف توسعه هزاره 2، 4 و 5) نشاندهنده نسبت زنان با سواد به مردان در سنین 15 تا 24 سال است كه از 87،9 درصد به 98،6 افزایش یافته است.
نسبت سواد دختران به پسران در آموزش و پرورش ابتدایی، متوسطه و عالی 79،2 درصد به 94،3 افزایش یافته است؛ دختران در حال حاضر در ایران بیش از نیمی از دانشجویان دانشگاهها را تشكیل دادهاند و دسترسی به بهداشت از جمله بهداشت باروری نیز تقریبأ در ایران همگانی شده است.
با وجود تمام دستاوردهای ایران هنوز تعدادی از چالشهای باقیمانده وجود دارد از جمله این چالشها این واقعیت است كه با در نظر داشتن پیشرفتهای چشمگیر در حوزه آموزش زنان هنوز افزایش مشاركت بالقوهای در حوزه زنان در اقتصاد ایران صورت نپذیرفته است كه در این راستا نیاز به افزایش فرصتهای شغلی برای زنان و بهبود برابری جنسیتی در بازار كار ایران باید صورت پذیرد.
یكی دیگر از چالشها محدودیت زنان در مدیریتهای ارشد كشور و تصمیمگیری از جمله حضور زنان در مجلس شورای اسلامی ایران با مشاركت (2.8 درصد) و در نهایت مشاركت در حكومت است.
همچنین چالش در برخورد با موانع اجتماعی، فرهنگی و موضوعهای جنسیتی در برنامههای درسی و رسانه است زیرا یافتهها نشان میدهد سطح بالایی از دختران در آموزش عالی به طور عمده در مقطع كارشناسی رشد داشتهاند در حالی كه بین زنان و مردان در سطح كارشناسی ارشد فاصله بسیاری وجود دارد.
فارس: لطفاً اخبار جدید صندوق جمعیت ملل متحد در ایران را اعلام كنید.
هولكی اوز: صندوق جمعیت ملل متحد در روند توسعه همكاریهای خود با كشور در ایران برنامه خود را در آینده با همكاری ذینفعان دولت و دیگر آژانسهای سازمان ملل متحد بر اساس برنامههای ملی پنجم توسعه ایران ادامه میدهد كه از عمده این همكاریها در طرحهای و برنامهریزی در زمینه بهداشت باروری، جمعیت و توسعه پایدار ایران است.
در هفتههای آینده صندوق جمعیت ملل متحد بر اساس برنامههای پنجساله آینده ایران كه نهایی خواهد شد مطمئن است كه دستاوردهای خوبی را براساس چشم اندازهای این برنامه در ایران شكل خواهد گرفت.
ما در صندوق جمعیت ملل متحد در ایران به بهبودهای مستمر كشور ایمان آوردهایم و در این راستا به طور منظم برنامهها و پروژههای مشترك فی مابین ارزیابی، ممیزی و نظارت خواهد شد.
نتایج حاصل از این فعالیتها به ما كمك میكند برنامهریزی صندوق جمعیت ملل متحد برای قابلیت پیاده سازی در راستای بهبود و انطباق با استراتژیهای جدید ایران در چرخه انجام پروژههای مشترك به خوبی صورت پذیرد.
من همچنین میخواهم برای به اشتراك گذاشتن اطلاعات صندوق جمعیت ملل متحد در ایران با شما به ملاقات اخیر مدیر اجرایی صندوق جمعیت ملل متحد با ثریا احمد عبید وزیر بهداشت سابق نیجریه كه در حال حاضر استاد پزشكی در دانشگاه نیجریه و سخنگوی آفریقا در برنامههای مادر، تولد و سلامت كودك است اشاره كنم.
اهمیت این ملاقات به دلیل موفقیتهای ثریا احمد عبید در همكاری با صندوق جمعیت ملل متحد در طول 10 سال گذشته در حوزه ارتقا زندگی زنان در سراسر جهان است كه متعاقباً دستاوردهای نتایج تلاشهای این بانوی فعال جهانی در دیگر كشورها اجرا خواهد شد.
نظر شما