چهارشنبه ۲۴ آبان ۱۳۹۶ - ۱۱:۳۰
کد خبر: 230292

همان قدر كه آلودگی هوا می‌تواند روی زندگی افراد تأثیر بگذارد و باعث به خطر افتادن سلامتی شود، ‌آلودگی صوتی هم زندگی را دچار اختلالاتی می‌كند.

قاتل پرسروصدا

سلامت نیوز:سفرنامه‌های زیادی از گردشگران خارجی که در روزگاران قدیم به طهران سفر کرده‌اند‌، باقی مانده که همگی در وصف زیبایی و آرامش طهران گفته‌اند، اما قطعا اگر این روزها همان گردشگران به میدان هفت‌تیر ، انقلاب یا خیابان سهروردی و حتی بزرگراه مدرس بروند، حتما تکه‌ای پنبه هم برای در امان ماندن از آلودگی صوتی تهران امروز همراهشان می‌برند.

به گزارش سلامت نیوز، همشهری نوشت :ما بیشتر، آنچه را كه می‌بینیم مشكل به حساب می‌آوریم؛ مثل آلودگی هوا كه وقتی آسمان این ابرشهر تیره و تار می‌شود، نگران‌مان می‌كند، در صورتی كه بسیاری از مشكلات این شهر بزرگ به چشم نمی‌آید و تنها باید به كمك حس شنوایی ردپای آنها را دنبال كرد. اگرتا دیروز آلودگی هوا دغدغه مدیران شهری پایتخت بود، امروز آلودگی صوتی هم به فهرست دغدغه‌های آنها اضافه شده و همه به‌دنبال راه‌حلی برای این مشكل می‌گردند.

 

همان قدر كه آلودگی هوا می‌تواند روی زندگی افراد تأثیر بگذارد و باعث به خطر افتادن سلامتی شود، ‌آلودگی صوتی هم زندگی را دچار اختلالاتی می‌كند. تصور ما همیشه از این نوع آلودگی، صداهای گوشخراش و بلندی است كه زندگی آدم را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد در حالی كه گاهی كامپیوترتان هم با آن صدای ظریف در اتاق شما آلودگی صوتی ایجاد می‌كند. گاهی به صدای جارو برقی یا همزن برقی هم عادت می‌كنیم. بله، ‌عادت می‌كنیم؛ این اتفاقی است كه دقیقا برای ما پیش می‌آید. معمولا گوش آدم‌ها در درازمدت نسبت به انواع آلودگی‌ صوتی عادت می‌كند اما عادت‌كردن دلیل بر وجود نداشتن آن نیست. روایت‌هایی كه در ادامه می‌خوانید، حكایت‌هایی است از وجود همین معضل شهری كه ما هر روز با آن دست و پنجه نرم می‌كنیم.

 

روایت اول

در معرض انواع آلودگی‌

در خیابان منتظر ایستاده‌ام تا تاكسی بگیرم. نسیم ملایمی هم در حال وزیدن است. خدا را شكر می‌كنم كه همین نسیم وجود دارد و مقداری از آلودگی هوای تهران را جابه‌جا می‌كند. صدای همهمه عابران و خودرو‌ها، فضا را پر كرده است. دیگر مثل رانندگانی كه تا توان دارند و دست‌شان یاری می‌كند، بوق را فشار می‌دهند به شنیدن صدای بوق‌های ممتد و كش‌دار عادت كرده‌ام. در این مدتی كه منتظر تاكسی هستم، یاد مصاحبه‌ای می‌افتم كه با متخصصان مغز و اعصاب درباره آلودگی صوتی انجام داده‌ام.

 

ناخودآگاه بیماری‌هایی كه انسان به‌خاطر آلودگی صوتی ممكن است گرفتارش شود را در ذهنم مرور می‌كنم؛ ضعف اعصاب، استرس، اضطراب، انقباض عروق، ناشنوایی و... دكتر علی محب‌نیا، متخصص مغز و اعصاب در این خصوص می‌گوید: «یكی از بزرگ‌ترین عوامل ایجاد‌كننده اضطراب در افراد سر و صداست. مواجهه زیاد با تراز صدای بالا، باعث ایجاد عصبانیت و تحریك فرد می‌شود. اعتقاد پزشكان بر این است كه سرو صدا یكی از عوامل مستقیم بیماری‌های روحی است. درضمن شاید سرعت یا شدت پیشرفت یك ناهنجاری روحی را بیشتر كند». با خودم می‌گویم كافی است فقط در تهران قدمی بزنی تا خودت را در معرض انواع آلودگی‌قرار بدهی؛ چه آلودگی‌هایی كه با چشم دیده می‌شوند و چه آنهایی كه پنهانند.

 

روایت دوم

شورا؛پیگیر آلودگی صوتی

گفتم كه آلودگی صوتی به چشم نمی‌آید. این مهم‌ترین دلیل برای توجه كمتر به این معضل جدی است. ما وقتی با مشكلی رو‌به‌رو می‌شویم كه به چشم می‌آید و آزارمان می‌دهد، به تكاپو می‌افتیم تا هر طور شده، شرایط را برای زندگی بهبود بخشیم. برای نمونه، هیچ كدام از ما تاب دیدن كیسه زباله‌های تلنبار شده را سر كوچه‌مان نداریم یا اگر برف و باران معابر شهری را بند بیاورد، زمین و زمان را به هم می‌دوزیم كه هرطور شده و در كمترین زمان ممكن این مشكل برطرف شود. اما مشكل جدی آلودگی صوتی پایتخت‌نشینان برخلاف آلودگی هوای تهران به چشم نمی‌آید در صورتی كه در تراز بالایی ما را تهدید می‌كند. اما‌ از آنجا كه قابل دیدن نیست كمتر شخصی پیدا می‌شود كه نسبت به آن اعتراض كند.

 

اما این دلیل نمی‌شود كه مسئولان شهری هم نسبت به این معضل بی‌تفاوت باشند. ناهید خداكرمی، عضو شورای شهر در‌خصوص وضعیت آلودگی صوتی در پایتخت می‌گوید: «برای كمیسیون ‌سلامت شورا، ۶كارگروه تعریف كرده‌ایم كه یكی از آنها آلودگی‌های ناشی از ترافیك است كه یكی از زیرمجموعه‌های این كمیته آلودگی صوتی است. مسئله آلودگی صوتی موضوعی بسیار جدی است، به همین دلیل در كمیته به‌عنوان سلامت روان نیز این موضوع را پیگیری می‌كنیم. بنابراین شورا، آلودگی صوتی پایتخت را در دو حوزه دنبال خواهد كرد».

 

روایت سوم

تابلویی كه انگار دیده نمی‌شود

مثل اینكه برای بعضی‌ها هیچ چیزی در این دنیا لذت‌بخش‌تر از بوق‌زدن جلوی بیمارستان نیست! به خصوص اینكه آن بیمارستان پر از بیمارانی باشد كه به‌شدت نیازمند آرامش و استراحت هستند! معمولا جلوی بسیاری از بیمارستان‌ها و مراكز درمانی شلوغ است و گاه ترافیك روان نیست. به‌همین دلیل برخی از رانندگان بدون توجه به اینكه در نزدیكی آنها بیمارستان قرار دارد و بدون توجه به تابلوی «بوق‌زدن ممنوع» به‌خاطر یك اختلال كوچك ترافیكی دست‌شان را می‌گذارند روی بوق و این پیوند نامبارك گویا باید نزدیك به یك‌دقیقه طول بكشد. درست است كه حق با شماست اما نزدیك بیمارستان به‌خاطر آرامش بیماران از حق‌تان گذشت كنید.

 

در كنار این موضوع، نكته جالب دیگری هم وجود دارد. جعفر رمضانعلی‌پور، یكی از رانندگان تاكسی تهران می‌گوید: «متأسفانه برخی از همكاران من هم عادت به بوق‌زدن برای سواركردن مسافر دارند. آنها این كار را نزدیك بیمارستان و در محل‌های نصب تابلوی بوق‌زدن ممنوع هم انجام می‌دهند. من خودم سعی می‌كنم كه عادت كنم از چراغ نور بالا به‌جای بوق استفاده كنم. مطمئن باشید اگر مسافر بخواهد سوار شود، با این كار هم سوار تاكسی خواهد شد». به هر حال تابلوی بوق‌زدن ممنوع یكی از مظلوم‌ترین تابلوهای راهنمایی و رانندگی است كه انگار دیده نمی‌شود.

 

روایت چهارم

مجلس هم‌صدای آلودگی را شنید

همین چند ماه پیش بود كه نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم در جریان بررسی لایحه هوای پاك، جریمه جدید ایجاد آلودگی صوتی را اعلام كردند. براساس ماده 29 این لایحه، ایجاد هرگونه آلودگی صوتی توسط منابع ثابت و متحرك، ممنوع است و در مورد منابع‌ ثابت، متخلف به پرداخت جریمه نقدی از 10 تا 20 میلیون‌ریال محكوم می‌شود. در تبصره یك این ماده آمده است كه نیروی انتظامی مكلف است راننده وسایل نقلیه موتوری را برای بار اول ملزم به جریمه نقدی معادل یك میلیون‌ریال، برای بار دوم‌‌، دو برابر جریمه مذكور و در صورت تكرار بیش از دوبار به جریمه نقدی معادل 3میلیون ریال محكوم كند.

 

علی شریفی، رئیس مركز اطلاع‌رسانی پلیس راهور تهران بزرگ می‌گوید: «بر اساس قانون، تمامی وسایل نقلیه درصورت تولید صدای نامتعارف یا ناهنجار و ایجاد آلودگی صوتی، جریمه خواهند شد. به‌عنوان مثال ایجاد صدای نامتعارف از لوله اگزوز و نصب سیستم‌های صوتی قوی با صدای بلند روی خودرو جزو این مصادیق محسوب شده و پلیس با آنها برخورد می‌كند».

 

روایت پنجم

چه كنیم با این آلودگی صوتی؟

بهتر است بدانید كه بعد از تهران، شهرهای مشهد و اصفهان به ترتیب مقام‌های دوم و سوم را از نظر آلودگی صوتی به خود اختصاص داده‌اند. اگر شهرنشینان از خطراتی كه آلودگی صوتی آنها را تهدید می‌كند بیشتر باخبر شوند، شاید عطای شهرنشینی را به لقایش ببخشند و شهرهای كوچك را برای زندگی انتخاب كنند. اما آیا واقعا چاره‌ای به غیر از این وجود ندارد؟ ناهید خداكرمی، عضو شورای شهر در این باره می‌گوید: «از كارشناسان مختلف دعوت كرده‌ایم تا به‌طور دقیق تمامی ابعاد این مسئله را بررسی كنند. متأسفانه برنامه‌های توسعه‌ای تهران، خودرو محور بوده و اتومبیل‌ها یكی از منابع اصلی تولید آلودگی صوتی هستند .

 

باید به‌طور تدریجی محدوده تهران را برای تردد خودروها محدودتر و فضا را برای عابران پیاده آزاد كنیم. باید به‌دنبال توسعه حمل‌ونقل پاك از جمله دوچرخه یا وسایل حمل‌ونقل برقی، تراموا و... باشیم». او مقصر اصلی آلودگی صوتی پایتخت را خودروها معرفی می‌كند و می‌گوید: «باید شهروندان نیز در كاهش این نوع آلودگی‌ها با مدیریت شهری همراهی كنند و وسایل نقلیه پرسر و صدا مانند موتورسیكلت‌ها به‌تدریج جای خود را به موتورسیكلت‌های برقی دهند». فعلا باید دل خوش كرد به همین كارهایی كه دارد انجام می‌شود و كارهایی كه خود مردم می‌توانند درباره ترافیك و حاشیه‌های پررنگی چون آلودگی صوتی، انجام بدهند.

 

روایت ششم

صدایی كه پرندگان را فراری داده

كارشناسان می‌گویند كه میان وسایل نقلیه، موتورها در بحث آلودگی صوتی مثل همیشه متهم ردیف اول هستند. اصلا نمی‌دانیم چرا هر كدام از مشكلات پایتخت را كه ریشه‌یابی می‌كنیم، یك بخش‌‌آن به موتورها برمی‌گردد. فكر می‌كنید این بیش از 3 میلیون موتورسیكلت چه بلایی سر تهران آورده‌اند؟ شاید شما هم وقتی نگاهتان به چنارهای خیابان‌های پایتخت می‌افتد با خودتان می‌گویید، پس این كلاغ‌های سمج چنارهای تهران كجا رفته‌اند و چرا دیگر قارقارشان در هیاهوی ماشین‌ها به گوشمان نمی‌رسد؟

 

جواب سؤال شما را اسماعیل كهرم، یكی از مشهورترین كارشناسان محیط‌زیست بهتر از هر كسی می‌دهد. او نخستین كسی بود كه زنگ هشدار را به صدا درآورد و در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها به نكته جالبی اشاره كرد كه كم‌كم داشت در تهران به فراموشی سپرده می‌شد. او خبر خوبی برای علاقه‌مندان محیط‌زیست نداشت؛ «با افزایش تعداد موتور در پایتخت، آلودگی صوتی افزایش یافته و بیش از 80 درصد پرندگان با افزایش آلودگی هوا و آلودگی صوتی، تهران را ترك كرده‌اند. بر اساس تحقیقات انجام شده در هیچ دوره‌ای از تاریخ تهران شمار پرندگان موجود در تهران به این اندازه كم نبوده است». و این همان بحرانی است كه كارشناسان شهری هم این روزها به آن اشاره می‌كنند. انگار همه چیز حكایت از این می‌كند كه اگر مراقب صداهای بالای 55‌دسی‌بل نباشیم، به‌زودی گوش‌هایمان به وزوز خواهد افتاد.

 

تابلوهایی كه هشدار می‌دهند

شاید تا به حال تابلوهای سنجش آلودگی صوتی را در برخی از خیابان‌های پایتخت دیده باشید. این تابلوها حدود یك دهه است كه مهمان پایتخت شده‌اند تا به ما هشدار دهند كه چقدر صدا در شهرمان تولید می‌كنیم. در تابلوهای آلودگی صوتی بر خلاف آلودگی هوا كه میانگین هوای نقاط مختلف شهر را نشان می‌دهند، ‌صدای یك نقطه در یك لحظه بیان می‌شود. میانگین آلودگی صوتی شهر تهران در یك بازه طولانی مسئله‌ای نیست كه به درد مردم بخورد؛ چون سر و صدا همیشه در منطقه‌ای بیشتر بوده و در منطقه‌ای كمتر. در این حالت است كه میانگین آن برای مردم اهمیتی ندارد. اصلاً چه فرقی می‌كند كه میانگین آلودگی صوتی در كل تهران فلان مقدار باشد؟ در حال حاضر عامل سنجش آلودگی صوتی در داخل تابلو‌ها قرار داده شده است و به صورت نقطه‌ای عمل می‌كند. اینكه به صورت نقطه‌ای عمل می‌كند، به این معنی است كه فقط یك نقطه از شهر را مورد بررسی قرار می‌دهد.

 

بعد از اندازه‌گیری، این اطلاعات به صورت هوشمند روی تابلو به نمایش درمی‌آیند. در حال حاضر حدود ۴5ایستگاه برای سنجش آلودگی صوتی در سطح تهران داریم. در اندازه‌گیری آلودگی صوتی تراز صدای دو خیابان كه كاملا در مجاورت یكدیگر قرار گرفته‌اند، به‌دلیل نوع ترافیك و ساختمان‌ها كاملا با هم متفاوت است. این یكی از دلایل اصلی است كه باعث می‌شود این موضوع به صورت منطقه‌ای یا نقطه‌ای بررسی ‌شود. چیزی كه در تابلوهای آلودگی صوتی نشان داده می‌شود، دو گزینه است؛ یكی آلودگی صوتی در‌‌ همان لحظه كه با بوق زدن شما تغییر نمودار را در‌‌ همان لحظه نشان می‌دهد و دیگری میانگین آلودگی صوتی در یك ساعت گذشته آن محل. وجود این تابلو‌ها هم مثل تابلوهای آلودگی هوا صرفا جهت پیشگیری است. هرقدر كه به سلامتی اهمیت می‌دهید به‌‌ همان میزان هم باید كمتر سر و صدا ایجاد كنید. اینها هر كدام می‌تواند سبك زندگی شما را تغییر دهد كه با تولید كمترین میزان آلودگی صوتی زندگی آرامی را برای خود رقم بزنید.

 

پر سر و صدا‌ترین شهرهای جهان

رده‌بندی پرسروصداترین شهرهای جهان دائما در حال تغییر است. آمارهای زیادی در این خصوص منتشر شده است كه خیلی با هم تطابق ندارد. اما بسیاری از آمارها نشان می‌دهند كه بمبئی، بانكوك، توكیو و نیویورك به‌عنوان پر سر و صدا‌ترین شهرهای جهان شناخته می‌شوند. این شهر‌ها همگی حدود ۱۰۰ دسی‌بل صدا دارند و بیشترین صدای تولیدی‌شان هم برمی‌گردد به وسایل حمل‌ونقل گوناگون كه در معابر این شهرها تردد می‌كنند.

 

جمعیت بالا در این شهرها و ازدیاد خودروهای شخصی و همچنین سامانه‌های عمومی باعث شده كه آلودگی صوتی به حداكثر ممكن خود برسد. با این حال برنامه‌ها و طرح‌های بسیاری برای مقابله با این معضل وجود داشته و دارد. مسئولان این شهرها تلاش می‌كنند كه تا جای ممكن این بحران را مهار كنند.

 

تاریخ تولد آلودگی صوتی

در دهه ۷۰ میلادی مسئولان و كارشناسان در دنیا به پدیده شومی به نام آلودگی صوتی پی بردند! تا آن زمان هیچ‌كس به این موضوع به دید یك بحران و خطر نگاه نمی‌كرد و هیچ‌گاه آلودگی صوتی را در زمره آلودگی‌های زیست‌محیطی به‌حساب نمی‌آورد. در كانادا و اروپا برخی مؤسسات و سازمان‌های مردم‌نهاد وجود داشتند كه نسبت به آلودگی صوتی موضع گرفتند و از آن به‌عنوان یك معضل بزرگ نام بردند. در سال۱۹۷۵ در آمریكا كم‌كم به این موضوع اهمیت داده شد و تحقیقاتی به‌عمل آمد. رفته‌رفته قوانین و مقرراتی برای مبارزه با آلودگی صوتی وضع شد و خودروسازان به سمت ساخت موتورهایی با تولید صدای پایین رفتند. طبق آمارهای ارائه شده، بیش از ۱۷۰‌میلیون نفر از شهروندان اروپایی در معرض آلودگی صوتی قرار دارند.

 

راه‌های مبارزه با صدا در دنیا

این طور نیست كه همه مدیران زیست‌محیطی دنیا دست روی دست گذاشته باشند تا معضلی به‌نام آلودگی صوتی تبدیل به بحران شود. سازمان بهداشت جهانی (WHO) آلودگی صوتی را یك تهدید فوق‌العاده جدی برای سلامت انسان می‌داند. این آلودگی خاص به‌دلیل تنوع و پراكندگی‌ای كه دارد یكی از خطرناك‌ترین آلودگی‌ها شناخته شده است. در برخی از شهرهای جهان راه‌های مبارزه با آلودگی‌های صوتی ناشی از وسایل نقلیه به كار گرفته شده است.

 

به‌عنوان نمونه در شهر ملبورن استرالیا در برخی نقاط از بزرگراه‌ها سقف‌هایی وجود دارد كه بدنه‌ای فلزی مشبك دارد و نوعی طلق نیز در آن به‌كار رفته است. البته این كار پرهزینه است و فقط در قسمت‌هایی كه لازم بوده چنین سقف‌هایی كارگذاشته شده است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha