سلامت نیوز-*حسین آیسالان: در سال های اخیرهمزمان با شروع و یا تشدید بحران هایی مانند سیل و گردوغبار و بی آبی وخالی از سکنه شدن هزاران روستا در سرتاسر ایران، صحبت های فراوانی از طرف افراد مختلف انجام گرفت ودر این میان دو کلمه خشکسالی و تغیر اقلیم بارها در میان گفتار و نوشتههای افراد شنیده و خوانده می شود.
به گزارش سلامت نیوز، قانون نوشت: اما حقیقت ماجرا ی این همه بلاهای طبیعی که البته باید انسان ساز نامید، چیز دیگری است.طبیعت و اجزای آن با قدمت میلیونها ساله در ایران، دست آویز برنامههای سلیقه ای ما شده است .تنوع مدیریت ها در طبیعت ایران از آب و خاک و مراتع و جنگلها و حیات وحش و معادن باعث شده تا نگاه علمی به یکپارچگی اکوسیستم که جزو اصول علم طبیعت است به مدیریت های جداگانه اجزای آن تبدیل شود و هر سازمانی متاسفانه بدون اتکا به دانش و علم طبیعت به اهداف خرد خود بدون توجه به وابستگی اجزا طبیعت و با حداکثر استفاده از آن اقدام کند ودر نهایت با پیش آمدن اوضاع کنونی یا همدیگر را به کمکاری متهم می کنند و خشکسالی و تغییر اقلیم را بهانهای برای بهوجود آوردن وضعیت شکننده طبیعت ایران می دانند.البته خشکسالی و تغیر اقلیم جزو اتفاقات است وباعث تشدید بحران ها می شود که البته آنهم راهکاری برای مقابله دارد ولی عامل این همه بلای کنونی سرزمین ایران نیست كه شواهد بسیاری در همین کشور وجود دارد، به طور مثال وقتی تفاوت طبیعتی مدیریت شده در یک منطقه حفاظت شده محیطزیست را که پوشش گیاهی مرتعی و جنگلی و آب فراوان دارد ، با منطقه همجوار آن که مرز آن را فقط یک جاده خاکی تعیین میکند، مشاهده میکنیم تفاوت را آشكارا میبینیم که این خشکسالی و تغییر اقلیم اگر عامل نابودی آن بود باید طبیعت منطقه تحت مدیریت حفاظت شده هم همچون یک منطقه و سرزمین بی مدیریت شده باشد؛
ویا همزمان در بسیاری از مناطق ایرا ن از سیستان تا ایلام هم سیل داریم وهم گرد وغبار و.. آنچه که باید به آن اعتراف تلخ گفت ایناست که ما بادست خودمان و آن هم با بی دانشی از علم طبیعت و سلیقه ای وتا حد مرگ از طبیعت ایران استفاده نادرست کردیم و این راه را هم ادامه می دهیم.مطابق با مستندات 61 درصد مساحت ایران را انواع پوشش گیاهی مرتعی و جنگلی با حداقل 7000 گونه تشکیل میدهد که هرکدام جدا از اینکه ذخایرژنتیکی هستند ، با دارا بودن تاج و ریشه و ساقه متفاوتی در نگهداری باران و برف و جلوگیری از سیل و فرسایش خاک و زیستگاه صدها گونه جانوری نقش اصلی و اساسی در حفظ تعادلات اکولوژیکی اجزای طبیعت دارند و با نابودی آنان طی سالیان سال تمام فایده های مراتع و جنگل ها را تبدیل به مضراتی مانند سیل و کم شدن آب چشمه ها و رودخانه ها و یا گردوغبار و کاهش تنوع زیستی و ژنتیکی انواع حیات و حش گیاهی و جانوری کردیم.
بی توجهی به علم
باید اذعان كرد که طبیعت کشور ایران یک طبیعت فرسایش یافته است و در سرزمینی که فرسایش بیابد کمکم نه از آب خبری است ونه اقتصادی وبرعکس باید منتظر بحران های خودساز و انسان ساز باشیم و آن وقت درآمد نفت و گاز را صرف خسارت های این بحران ها کنیم.برطبق مقالات علمی منتشر شده، در سرزمینی که فرسایش رخ بدهد میزان روان آب افزایش و لذا مقدار کمتری آب نفوذ میکند و آب در دسترس گیاه قرار نمیگیرد ومیزان جذب آب در خاک های فرسایش یافته سالیانه 10 تا 300 میلیمتر کمتر از خاک فرسایش نیافته ومعادل 7 تا 44 درصد کل بارندگی است وفرسایش میتواند تا 93 درصد نفوذپذیری آب در خاک را کاهش دهد وفرسایش باعث کمبود عناصر مورد نیاز رشد گیاهان مانند ازت و فسفر و پتاسیم و کلسیم و تولید شدید محصولات کشاورزی می شود.با این توصیف، ما هرساله شاهدیم که سیل ، گردوغبار ، بیآبی وکاهش محصولات در ایران افزایش وهرساله احساس خشکی بیشتر از گذشته می کنیم.
اما آسانترین و پایدارترین راهکار و آنهم با استناد به علم و دانش طبیعت و تجارب بهدست آمده در جهت کاهش بحران های کنونی طبیعت ایران که در صورت بی توجهی بیشتر تبدیل به بحران های محلی و اجتماعی خواهد شد، یکپارچگی مدیریت اجزای طبیعت یعنی آب ،خاک ، مرتع ، جنگل ، حیات وحش و حتی معادن است تا یک سازمان متولی آن باشد و در نهایت یک پاسخگو داشته باشد ضمن اینکه بسیاری از هزینه های جاری بودجه کشور کاهش و بسیاری از استعلامات برای یک سرمایه گذار در یک سازمان و یکجا انجام میپذیرد.دومین راهکار بازسازی اکوسیستم های تخریب و فرسایش یافته ایران است نه با روشهای فعلی که دهها سال است انجام میگیرد ولی پرهزینه و کم بهره است.سومین راهکار سرمایه گذاری در طبیعت و نگاه اقتصادی از نوع اقتصاد سبز به طبیعت است تا زمینه حضور سرمایه گذار خارجی و داخلی را فراهم آورد ودر نهایت سودمند کردن مردم محلی و بومی از نتایج حفاظت و بهره برداری علمی و عاقلانه از سرزمین محل زندگیشان است.
*کارشناس محیطزیست
نظر شما