سلامت نیوز:طرح سراسری پزشک خانواده که در برنامه‌های چهارم تا ششم توسعه بر اجرایی‌شدن آن تأکید شده است هنوز فقط در ۲استان اجرا می‌شود؛ این در حالی است که به گفته علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت قرار است این طرح در ۱۵استان دیگر باز هم به‌صورت آزمایشی انجام شود.
به گزارش سلامت نیوز، همشهری نوشت: آمارهای وزارت بهداشت نشان می‌دهد كه بسیاری از ما برای درمان یك سرماخوردگی ساده ترجیح می‌دهیم به نخستین متخصص در دسترس مراجعه كنیم. تا زمانی كه پول این شیوه از درمان را از جیب خودمان دهیم، ماجرا به سود مالی متخصصان تمام خواهد شد، اما این ویژگی فرهنگی برای نظام سلامت هزینه‌های بسیاری ایجاد كرده است. اجرای پزشك خانواده و به‌دنبال آن نظام ارجاع به اعتقاد همه متخصصان مدیریت سلامت از هزینه‌های تحمیلی می‌كاهد و با گسترش خدمات در سطوح 2 و 3 درمان، به اجرای عدالت در سلامت كمك خواهد كرد.
دكتر ژیلا كاویان‌پور كه دوره طرح خود را در جزیره هرمز می‌گذراند در مورد ویژگی‌های اجرا شدن پزشك خانواده در این جزیره گفت: مراجعه به سطح یك درمان یا همان پزشك خانواده به نفع بیماران است؛ چرا كه در بسیاری از موارد هزینه‌های سطوح بالاتر درمان اصلا ضروری نیست. هرچند در جزیره هرمز به‌دلیل وضع اقتصادی پایین مردم و دوری از مركز استان، مردم اول به ما مراجعه می‌كنند. طرح پزشك خانواده شهری در استان هرمزگان هنوز اجرایی نشده، ولی می‌دانم كه در استان‌های دیگر مراجعه مستقیم مردم به متخصص مشكل‌ساز شده است. اگرچه چندی پیش اجبار به مراجعه به یك پزشك مشخص در طرح پزشك خانواده برداشته شد. كاویان‌پور گفت كه این مصوبه هنوز اجرایی نشده و مردم حاضرند پول بیشتری بپردازند و به پزشك همیشگی‌شان مراجعه كنند. وی گفت: البته ویزیت 500تومانی پزشك خانواده روستایی آنها را برای كوچك‌ترین مشكلی به درمانگاه‌ها می‌كشاند.
ارتقای سطح سلامت مردم، افزایش رضایتمندی آنها از نظام سلامت و اجرایی شدن عدالت به‌نحوی كه آدم‌ها متناسب با درآمدشان در هزینه‌های سلامت مشاركت كنند و مناسب با نیازشان از خدمات برخوردار شوند و همچنین رضایت ارائه‌كنندگان خدمات از اهداف اصلی پزشك خانواده است. اما از زمان ارائه شدن نسخه 01پزشك خانواده در دوران وزارت دكتر دستجردی تا به‌حال، آنچه روی دست نظام سلامت مانده رضایت بخشی از مردم از بهبود اوضاع پس از طرح تحول سلامت و بدهی بسیار در تداوم طرح‌های كلان سلامت در كشور است.
منجی با شهامت لازم داریم
علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت چندی پیش وعده داد كه برنامه پزشك خانواده كه یكی از اولویت‌های حوزه بهداشت است تا پایان سال‌جاری به‌صورت پایلوت در 15استان اجرا خواهد شد. وی گفت: پزشكان عمومی برای اجرای این برنامه آموزش می‌ببینند. در نسخه جدید، تا پایان سال ۹۶، پرونده الكترونیك سلامت برای ارجاع از سطح اول یعنی پزشك خانواده به سطح دوم كه پزشك متخصص است، كامل می‌شود. تا پایان سال ۹۷ نیز نیمی از جمعیت در تمام روستاها و شهرهای زیر ۱۰۰ هزار نفر زیر پوشش كامل برنامه پزشك خانواده می‌روند و تا سال ۱۴۰۰ همه ایرانیان از خدمات پرونده الكترونیك سلامت برخوردار می‌شوند. نسخه 01پزشك خانواده در سال89 به‌صورت آزمایشی در 3استان و 17شهر اجرا شد اما به‌دلیل دیده نشدن بخش خصوصی به‌عنوان خدمات‌دهنده، سطح یك، عملا بعد از یك‌سال متوقف شد.
دولت در سال 90تصمیم داشت كه این طرح را تا پایان سال 93به‌صورت سراسری اجرایی كند ولی با آنچه بر وزارت بهداشت در دولت نهم رفت، این برنامه عملا روی زمین ماند. به گفته دكتر كرم توانی، رئیس پزشك خانواده استان فارس در آن زمان همه استان‌ها آمادگی كامل برای اجرایی شدن پزشك خانواده را داشتند ولی به‌دلیل تغییر سیاست‌های وزارت بهداشت، آنچه در 2استان فارس و مازندران پایلوت شده بود، به استان‌های دیگر تصری نیافت. اصلی‌ترین دلیل توقف طرح، كمبود منابع بود و واضح است كه اجرای پزشك خانواده در سال‌های اول هزینه‌بر است.
وی در گفت‌وگو با همشهری در مورد آنچه پزشك خانواده در ابتدا بود و بعد تغییر كرد، گفت: در نسخه دوم، پزشك جامع‌نگر شده است و علاوه بر درمان به پیشگیری نیز اهمیت می‌دهد؛ درحالی‌كه در سایر استان‌ها، پزشك عمومی مطب‌دار، آموزشی به بیمار برای مبتلا نشدن به دیابت و فشار خون و... نمی‌دهد. اما بیشتر پزشكان خانواده در استان فارس، با بیمار در ارتباط مستمر هستند و حداقل سالی یك‌بار او را برای انجام آزمایش‌ها و معاینات روتین ترغیب می‌كنند. مراقبت‌ها و آموزش‌های لازم برای مراقبت در سنین مختلف توسط تیم پزشك خانواده داده می‌شود. برای هر 10پزشك نیز یك ناظر از سوی تأمین اجتماعی، بیمه سلامت و دانشگاه علوم پزشكی اختصاص یافته است.
وی با اشاره به اینكه از محسنات اجرای پزشك خانواده، بیماریابی بموقع برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای و غیرواگیر مانند دیابت و فشار خون است، گفت: براساس آمارهای رسمی 9درصد از جمعیت بالای 30باید دیابتیك باشند؛ با استفاده از سامانه سیب، مشخص می‌شود كه هر پزشك برای یافتن بیماران مبتلا به دیابت چقدر تلاش كرده است. اگر پزشكی كمتر از این رقم بیماریابی كرده باشد به او تذكر می‌دهیم تا اقدام غربالگری را از طریق سفیران سلامت بیشتر كند. از این طریق در استان فارس حدودا 130هزار دیابتی و ۲۰۰هزار نفر مبتلا به فشارخون كشف شدند كه بسیاری از آنها از بیماری خود اصلا خبر نداشتند.
وی در مورد مشكلات پزشك خانواده پس از سال‌ها پایلوت و 2.5سال پس از ادغام با برنامه‌های پیشگیری گفت: چند مشكل اساسی و همیشگی در اجرای پزشك خانواده وجود دارد كه نیاز به گوش شنوا دارد. پزشك خانواده مسیری است كه باید به سمت آن حركت كنیم. اگر دولت می‌خواهد مردم در آینده به بیماری كمتر مبتلا شوند باید روی پزشك خانواده سرمایه‌گذاری كند و بداند 10سال دیگر ثمره آن را خواهد دید. نكته دیگر این است كه پزشك خانواده تا‌كنون در حد شعار مانده و اجرای آن نیازمند یك عزم ملی است كه هزینه دارد. باید برای پزشك خانواده بودجه مصوب از پیش‌تعیین شده درنظر گرفت. اجرای موفق طرح‌هایی مانند طرح تحول مستلزم اجرای موفق پزشك خانواده است. هم‌اكنون پزشك خانواده نیاز به یك منجی باشهامت دارد.
اطلاعات ۶۰ میلیون شهروند در پرونده الكترونیك سلامت آنها ثبت شده است ولی نظام ارجاع و پزشك خانواده فرایندی كند‌تری را طی می‌كند. حال باید دید آیا وعده اجرای هر چند آزمایشی آن در ۱۵ استان تا پایان امسال عملی خواهد شد یا همچنان حركت لاك‌پشتی این پروژه عظیم جلوی هزینه‌های سرسام آور طرح تحول را نخواهد گرفت.
آنچه ما می‌خواستیم این نبود
دكتر حسین‌علی شهریاری، عضو دیرین كمیسیون بهداشت مجلس : پزشك خانواده باید برای یك جمعیت ثابت خدمات ارائه كند، این در حالی است كه جمعیت كشور دائم در حال مهاجرت از روستا به حومه شهر و از شهری به شهر دیگر است. جمعیت كشور ما سیال است. آنچه ما از پزشك خانواده می‌خواستیم در هیچ كجای كشور اجرا نشده است. ضمن اینكه سطح‌بندی‌ها در نظام ارجاع در شبكه سلامت كشور هنوز مشخص نشده است.
بیمار وقتی از روستا برای دریافت خدمات سطح2 و بالاتر به شهر می‌رود مكانیسم درستی برایش پیش‌بینی‌نشده، درحالی‌كه در سیستم باید مشخص شود كه او به كدام شهر و نزد كدام پزشك برود. اجرایی شدن این طرح در 15استان آرزوی خوبی است؛ با توجه به تجربیاتی كه دارم، باور نمی‌كنم در كوتاه‌مدت بخواهیم نسخه درستی از پزشك خانواده را اجرایی كنیم. اگر بخواهیم هزینه‌ها را براساس عدالت تخصیص دهیم چاره‌ای جز پزشك خانواده نداریم. پزشك خانواده فعلی پزشك عمومی است كه تا حدودی آموزش می‌بیند. اینكه این طرح به‌اصطلاح زخمی شده و به‌صورت كامل اجرایی نمی‌شود، به‌نظر من مشكلات زیادی را ایجاد می‌كند.
نظر شما