سلامت نیوز:با گذشت کمتر از دو روز از اعلام مخالفت رسمی و صریح سازمان حفاظت محیط زیست با استحصال آبهای ژرف، وزیر نیرو روز سه‌شنبه در جریان بازدید از گروه صنعتی مپنا از برداشت آبهای ژرف در آینده نزدیک در کشور خبر داد و گفت: درزمان حاضر کشورهای حاشیه خلیج فارس با رعایت استانداردهای زیست محیطی، سالانه حدود 12 میلیارد مترمکعب از آبهای ژرف استفاده می‌کنند و ما نیز امیدواریم در سال‌های آتی بتوانیم بخش اعظمی از مصارف شرب و صنعت خود را با رعایت استانداردهای زیست محیطی از این طریق تأمین کنیم.
به گزارش سلامت نیوز، ایران نوشت: اظهارات رضا اردکانیان حالا بار دیگر موجی از نگرانی را در بین متخصصان آب و محیط زیست کشور ایجاد کرده که چطور در شرایطی که اکثر مسئولان از بحران آب و سوء مدیریت در این بخش و تأثیر آن بر اقلیم و محیط زیست و ایجاد کانون‌های ریزگرد گلایه دارند حالا به جای اینکه اقداماتی برای کاهش مصرف آبهای سطحی و زیرزمینی و افزایش راندمان و بهره‌وری در آب کشاورزی و صنعتی صورت گیرد، وزارت نیرو به‌دنبال یافتن منابع آب جدید از اعماق زمین است.
این در حالی است که معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا نیز روز گذشته در برنامه روی خط خبر شبکه خبر با تأکید بر اینکه بیش از توان اکولوژیک روی منابع آب کشور بارگذاری کرده‌ایم، گفت: «مدیریت به هم پیوسته منابع آب را بخوبی در کشور رعایت نکرده‌ایم. غالب کانون‌های ریزگرد داخلی مقطعی جزو پهنه آبی کشور بوده‌اند که همچون تالاب شادگان و شریفه به‌دلیل برداشت بیش از ظرفیت اکولوژیک آب از منطقه باعث خشکیدگی این مناطق شده‌ایم. رحیم میدانی، با اشاره به وضعیت نگران‌کننده برداشت آبهای زیرزمینی افزود: نگران وضعیت آبهای زیرزمینی هستیم و می‌توان عنوان بحران را به این بخش نسبت داد. نیمی از آبی که در کشور می‌توانیم مصرف کنیم توسط سفره‌های زیرزمینی ذخیره می‌شود و هم‌اکنون میزان برداشت از منابع زیرزمینی 54 میلیاردمترمکعب است که اگر این میزان برداشت را به 40 میلیارد مترمکعب کاهش ندهیم مطمئناً این منابع را از دست خواهیم داد.»
با این حال چند سالی است که موضوع برداشت از آبهای ژرف یا فسیلی که عموماً در اعماق 500 تا 3000 متری زمین وجود دارد مورد توجه وزارت نیرو قرار گرفته است و هیأت دولت نیز شش ماه قبل سرانجام با فشارهای وارده ازسوی این وزارتخانه با تخصیص بودجه برای استحصال آب ژرف در سیستان تا عمق یک کیلومتری زمین موافقت کرد. اما حالا معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست صراحتاً اعلام کرده:جلوی برداشت از آبهای ژرف را می‌گیریم. کاوه مدنی خاطرنشان کرد: هدف ما این است که برای حفاظت از حقوق مردم جلوی برداشت از آبهای ژرف را بگیریم و مطمئن شویم که در دولت هیچ بخشی سراغ این کار نمی‌رود. کاوه مدنی که در یک برنامه رادیویی سخن می‌گفت، با بیان اینکه متأسفانه وضعیت آبی کشور به گونه‌ای است که می‌توانیم بگوییم دچار ورشکستگی آبی‌شده‌ایم، افزود: نوسانات طبیعی چرخه هیدرولوژیک کم شده است و در هیچ زمانی، هیچ نقطه‌ای از کشور با این حجم از کم بارشی مواجه نشده بود.
سازمان حفاظت محیط زیست در بیانیه رسمی اعلام کرده: «با توجه به ناکافی بودن دانسته‌ها و نادانسته‌های علمی و محدودیت تجربیات عملی ملی و بین‌المللی در مورد آب ژرف و همچنین تجربیات منفی کشور از تبعات دراز مدت محیط زیستی رویکردهای صرفاً فنی، نظیر برداشت از آبهای زیر زمینی، سد سازی، انتقال آب و شیرین‌سازی آب دریا و با عنایت به این مهم که کشور در حال حاضر به تمرکز جدی بر مقوله کاهش مصارف و تقاضای آب (در مقابل افزایش عرضه آب از طریق اکتشاف و بهره‌برداری از منابع جدید) نیاز دارد، سازمان حفاظت محیط زیست تا اطلاع ثانوی با هر گونه استحصال و بهره‌برداری از منابع آب ژرف تجدیدپذیر و غیرتجدیدپذیر مخالف است.» در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: «اما مطالعات علمی و امکان سنجی بهره‌برداری از منابع آب ژرف تجدید پذیر با در نظر گرفتن و بررسی جدی پیامدهای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی استفاده از این منابع (در صورت وجود)، تحت نظارت جدی سازمان حفاظت محیط زیست بلامانع است و بدیهی است که آن دسته از مطالعات علمی و اکتشافی آبهای ژرف که شامل هرگونه حفاری و دخل و تصرف در طبیعت باشند، نیاز به ارزیابی اثرات زیست محیطی دارند و در مورد امکان و مجوز انجام آنها به صورت موردی توسط این سازمان تصمیم‌گیری خواهد شد.»
پروفسور عزت‌الله رئیسی، استاد دانشگاه شیراز که از او با عنوان پدر علم هیدرولوژی ایران یاد می‌شود یکی از مخالفان برداشت آب ژرف در کشور است. این مدرس دانشگاه در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: آبی که به سیکل هیدرولوژی و تأخیر زمانی مربوط باشد را آب ژرف می‌گویند و عموماً در اعماق 2 تا 3 کیلومتری زمین وجود دارد. او می‌افزاید: برخی آبهای ژرف به گذشته‌های دور زمین شناسی مربوط است و هیچ ارتباطی با آبهای بارش که در حال حاضر به زمین نفوذ کرده و در اعماق ذخیره شده ندارد اما برخی از آبها هم با آبهای ناشی از بارش در ارتباط هستند و بتدریج ذخیره شده‌اند که مثلاً در عربستان، لیبی و الجزایر اگر آب ژرف را تا اعماق 1200 متری برداشت می‌کنند، زمین هایشان ماسه‌ای است و دائماً هم در دوره‌های گذشته باران روی اینها باریده و حالا دارند برداشت می‌کنند.
او خاطرنشان کرد: اما در بعضی جاها به‌دلیل وجود سنگ‌های رسوبی آب شور در اعماق محبوس شده نه آب شیرین! که اگر آب شیرین سطحی هم بخواهد به آن لایه‌ها نفوذ کند باید راهی برای جابه‌جایی آب شور ابتدا پیدا کند، بنابراین در مراحل اولیه طرح باید مشخص شود چطور آب شیرین به این لایه‌های عمیق نفوذ می‌کند و چگونه آب شور را جابه‌جا می کند. او افزود: بنابراین بگذارید آرزو کنیم که طرح‌شان موفق شود و اثراتی همچون ایجاد زلزله نداشته باشد چون مسیر حرکت آب در سنگ‌های رسوبی باید از طریق گسل باشد و ما در این اعماق سنگ‌های رسوبی زیادی با نفوذپذیری کم داریم. پروفسور رئیسی افزود: من امیدوار بودم که حداقل آنهایی که امروز دنبال این آب هستند و این طرح‌ها را می‌دهند با ما هم مشورتی می‌کردند یا حداقل کنفرانسی برگزار می‌کردند تا همه صاحبنظرانی که معتقدند آب ژرف شیرین دراعماق وجود دارد می‌آمدند و نظریه‌هایشان را مطرح می‌کردند.
این استاد دانشگاه تأکید کرد: در شرایط فعلی با برداشت آب ژرف آن هم در حالی که مصرف در کشور ما مدیریت نمی‌شود به‌طور جدی مخالف هستم. امروز همه متخصصان صحبت از این می‌کنند که در حال حاضر مهم‌ترین مسأله برای کاهش برداشت حل بحران آب از منابع زیرزمینی نصب کنتور هوشمند روی چاه‌های آب است که تعدادشان در کشور به 600 هزار تا می‌رسد. هر کنتور 6 میلیون تومان هزینه دارد یعنی برای نصب کنتور روی 200 هزار چاه 1200 میلیارد تومان باید هزینه شود، آیا بهتر نیست این همه هزینه‌ای که برای سدسازی یا تغذیه مصنوعی و حالا هم برای آبهای ژرف می‌کنیم ابتدا به این مسأله بپردازیم و بحران فعلی را مدیریت کنیم؟ بعد هم بهتر است اگر قرار است مطالعاتی در مورد آبهای ژرف صورت گیرد کنفرانسی برگزار و از متخصصان آب و همه محیط زیستی‌ها دعوت شود تا همه نظراتشان را بدهند.
نظر شما