سلامت نیوز: زنگ هشدار گوشی یا ساعت تان شما را در ساعت 30: 6 صبح بیدار می کند و شما که غرق در خواب هستید، ضربه ای روی دکمه هشدار می زنید و دوباره در لابه لای پرزهای کرک و پنبه ای پتوی تان فرو می روید. خواب چند دقیقه ای بعد از خاموش کردن زنگ هشدار، خواب شیرین و لذت بخشی است که حتی یک ثانیه اش را هم نمی خواهید از دست بدهید. اما بعد از این که برای بار دوم با به صدا درآمدن دوباره زنگ هشدار، بیدار می شوید احساس سرحال بودن بیشتر نمی کنید بلکه گیج و خواب آلوده تر از قبل هستید. چه اتفاقی افتاده است؟ آیا باید دوباره روی دکمه هشدار بکوبید و چند دقیقه دیگر هم بخوابید؟

به این دلایل دکمه چرت را فشار ندهید
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه خراسان، برخلاف باور عمومی، انتخاب گزینه چُرت زنگ هشدار، شما را سرحال تر نمی کند. تحقیقات نشان داده است این چرت چند دقیقه ای باعث ایجاد حالت تمایل به خواب می شود، یک اختلال عملکردیِ شناختی و حرکتی که درست بعد از بیدار شدن از خواب ایجاد می شود. چند دلیل زیست شناختی و روان شناختی برای این اختلال در عملکرد بدن بعد از ضربه زدن روی دکمه چرت وجود دارد که با هم آن ها را مرور می کنیم.

اختلال در چرخه خواب
یک فرد در طول خواب کامل شبانه، تقریبا چهار تا پنج چرخه خواب را تجربه می کند. هر چرخه از چهار مرحله تشکیل شده است که یک مرحله آن را خواب رم  (REM یا خواب همراه با حرکات سریع چشمی) و سه مرحله دیگر را خواب بدون رم (non-REM یا خواب بدون حرکات سریع چشمی) تشکیل می دهد. وقتی شما بیدار می شوید و با ضربه زدن روی دکمه چرت دوباره به خواب می روید، به احتمال زیاد وارد مراحل اولیه یک چرخه خواب می شوید. این حالت به معنای تولید هورمون هایی است که خواب عمیق را تحریک می کنند. به عبارت دیگر شما در حال ورود به یک خواب عمیق هستید فقط برای این که 10 دقیقه بعد با صدای دوباره زنگ هشدار بیدار شوید. مراحل اولیه یک چرخه خواب، بدترین زمان برای بیدار شدن است و باعث می شود احساس کنیم خواب خوبی نداشته ایم. اگر اغلب، احساس سستی و خمودگی می کنید، احتمالا دلیلش این است که در زمان نامناسبی از چرخه خواب بیدار شده اید. برای برطرف شدن این حالت، زنگ هشدار را روی چند دقیقه عقب تر یا چند دقیقه جلوتر تنظیم کنید. با چند بار آزمون و خطا در تنظیم زنگ هشدار، زمان مناسب بیدار شدن تان را خواهید یافت. با مشخص شدن این زمان، سعی کنید به آن پایبند باقی بمانید.

گیج شدن مغز
از نظر رفتاری، ضربه زدن روی دکمه چرت، مغز ما را گیج می کند. با ضربه زدن روی دکمه چرت، در واقع ما به ذهن مان آموزش می دهیم که با صدای زنگ هشدار گیج شود. مغز ما ثبات رفتار را دوست دارد و وقتی ما روی دکمه چرت ضربه می زنیم مغز به جای آن که صدای زنگ را علامتی به معنای «از رختخواب بیرون بیا» تلقی کند، آن را به آهنگی به معنای «بگذار چند دقیقه بیشتر بخوابم» تعبیر می کند و مسلما این بدان معناست که هربار شما صدای آلارم را می شنوید، مغزتان انتظار چند دقیقه خواب بیشتر را خواهد داشت و این سبب خواهد شد که هرگز نخواهید از رختخواب بیرون بیایید. هرچقدر بیشتر چرت بزنید، بدن و مغزتان بیشتر گیج می شوند و وقتی بیدار می شوید با آن که بیشتر خوابیده اید، احساس گیجی و خواب آلودگی بیشتری خواهید داشت. افزون بر این، این نوع خواب آلودگی و تمایل به خواب، دو تا چهار ساعت ادامه خواهد داشت و باعث خواهد شد حتی بعد از دوش گرفتن، صبحانه خوردن و سر کار رفتن احساس ناکارآمدی داشته باشید.

به هم خوردن برنامه خواب
با فشار دادن دکمه چرت، در واقع شما در حال تغییر زمان روزانه بیدارشدن تان هستید. به عنوان مثال ممکن است دوشنبه ساعت 7 صبح با صدای زنگ بیدار شوید اما سه شنبه سه بار دکمه چرت را فشار دهید و ساعت 7:30 از رختخواب بیرون بیایید. این بی نظمی، ساعت داخلی بدن تان را به هم می ریزد به این معنی که دیگر بدن تان نمی داند چه زمانی باید احساس خواب کند. همچنین این حالت ممکن است باعث شود شب دیرتر به خواب بروید و درنتیجه در طول روز احساس خستگی و کمبود خواب داشته باشید. در تحقیقاتی ثابت شده که احساس خستگی و خواب آلودگی ناشی از کمبود خواب شبانه با گرفتن تصمیم های پرخطر در طول روز - به عنوان مثال تصمیم هایی که به از دست رفتن دارایی منجر می شوند- مرتبط است.

چه باید بکنیم؟
بهترین راه مقابله با این مشکل، این است که زنگ هشدار را روی زمانی تنظیم کنید که باید بیدار شوید و سپس با به صدا درآمدن آن، حتما از رختخواب بیرون بیایید. این کار به بدن کمک می کند یک برنامه داخلی برای خود تنظیم و هر روز در همان زمان این برنامه را اجرا کند. پایبند بودن به این برنامه برای یک مدت طولانی و داشتن ثبات رفتار باعث خواهد شد شما در پایان روز به طور طبیعی احساس نیاز به خواب پیدا کنید و درست در زمانی که به خواب نیاز دارید، در رختخواب باشید. با ادامه یافتن این برنامه کم کم نیازی به صدای زنگ هشدار برای بیدار شدن از خواب نیز نخواهید داشت و به طور طبیعی در زمان همیشگی از خواب بیدار خواهید شد.