سلامت نیوز-*زهرا صدر اعظم نوری: در بسیاری از کشورهای جهان آب شرب مصرفی از آب استفاده شده در مصارف شست‌وشو، آبیاری، کشاورزی و... متفاوت است، چون برای تصفیه و كیفیت‌بخشی آب شرب هزینه صرف می‌شود و آب تصفیه شده با كیفیت در كشاورزی و صنعت و شست‌وشو مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
به گزارش سلامت نیوز، آرمان نوشت: در کشور ما تجربه تفکیک آب‌ها وجود ندارد و به‌طور کلی آبی که از سدهای کرج، لتیان، ماملو و... برای شهر تهران تامین می‌شود، طی مراحل مختلف تصفیه شده و در مصارف گوناگون مورد مصرف قرار می‌گیرد و همین مساله باعث بروز خسارت‌های فراوان می‌شود. برای مثال همین که آب تصفیه شده در شست‌وشو،آبیاری مزارع، مصارف صنعتی و ... در اختیار شهروندان تهرانی قرار می‌گیرد، از لحاظ اقتصادی منطقی و مناسب نیست و باعث هدر رفت و اتلاف منابع فراوان ملی می‌شود. بنابراین می‌توان با تفکیک این آب‌ها در صرفه‌جویی این نعمت الهی اقدامات مناسب را انجام داد. در این شرایط آب شرب با کیفیت مناسب برای مصارف شرب در اختیار همگان قرار گرفته و آب غیرشرب نیز در مصارف دیگر استفاده می‌شود. این در حالی است که می‌توان این نوع آب‌ها را به چرخه تولید برگرداند. هم‌اکنون تفکیک آب‌ها در شهر تهران به سیاست‌های وزارت نیرو و برنامه‌ریزی‌های سازمان آبفا مربوطه می‌شود، چون این امر مهم جزو وظایف مدیریت شهری نیست، اصولا موضوع آب و تامین منابع آبی در حیطه وظایف و ماموریت‌های وزارت نیرو و دیگر دستگاه‌های مسئول است و آنها باید در این زمینه بررسی کرده و تصمیم‌‌گیری کنند.
بحران آب یک چالش بین‌المللی است
هم‌اکنون در شهر تهران شاهد بحران آب هستیم. چندی قبل هم عیسی فرهادی، فرماندار تهران گفت که در آینده نزدیک در شهر تهران حتی آب شرب هم یافت نمی‌شود. باید دانست که امروزه بحران آب یک چالش بین‌المللی است، بر اساس ارزیابی‌های متخصصان در آینده جنگ کشورها بر سر آب است. این وضعیت به این معناست که در آینده نه چندان دور دسترسی به آب شیرین دشوار و میزان منابع آبی کاهش می‌یابد. همچنین بر اساس تغییرات اقلیم شاهد گرم شدن زمین، مصرف بیشتر آب و کاهش نزولات آسمانی هستیم. از سوی دیگر بسیاری از کشورها که هم‌اکنون از لحاظ منابع آبی وضعیت مناسبی دارند و به‌عنوان کشور خشک و نیمه‌خشک محسوب نمی‌شوند، به‌شدت در مصرف آب صرفه‌جویی می‌کنند. در این کشورها نوع استفاده و بهره‌برداری از آب همچون جامعه ایران نیست. در حالی که در کشور ما بخش قابل توجهی از میزان آب در بخش کشاورزی مصرف شده و بخشی هم به‌دلیل فرسودگی شبكه آبرسانی به‌هدر می‌رود. از سوی دیگر به‌رغم اینكه ما از آموزه‌های فرهنگ غنی اسلام برخورداریم، كه بر پرهیز از اسراف و تبذیر تاكید دارد، این آموزه‌ها نهادینه نشده و به فرهنگ تبدیل نشده است.
مدیریت مصرف انرژی به‌همگان آموزش داده شود
باید براساس برنامه‌ریزی و اصول مدیریتی نحوه استفاده و بهره‌برداری از آب و منابع آبی تغییر پیدا کند. باید با تغییر الگوی مصرف در زمینه استفاده بهینه از آب اقدامات اساسی انجام شود. درحال حاضر کشاورزی بیشترین سهم و بعد از آن در صنعت و مصرف خانگی شاهد مصرف آب بی‌رویه در کشور هستیم. ضروری است متولیان امر در این زمینه اقدامات فرهنگی را در اولویت قرار دهند و با آموزش‌های اثرگذار فرهنگسازی کنند و از طریق رسانه‌ها چگونگی استفاده بهینه از آب را به همگان آموزش دهند. مسئولان باید از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی صرفه‌جویی در مصرف انرژی و آب را به همگان آموزش دهند و این حساسیت را در بین مردم ایجاد كنند. باید با مصرف صحیح بتوان در حوزه‌هایی که بیشترین سهم مصرف را دارند، همچون کشاورزی، با تغییر الگوی کشت اقدامات مناسبی انجام داد. برای مثال در این اقدام می‌توان كشت محصولاتی که‌برای تولیدآنها آب فراوانی نیاز دارند را متوقف کرد. در این روند می‌توان این محصولات را از خارج از کشور وارد کرد و مبادرت به پرورش محصولات کشاورزی با مصرف آب كمتری کرد. همچنین شبکه‌های آبرسانی باید مورد بازنگری قرار گرفته و از میزان پرت هدررفت آب در این شبکه‌‌هاجلوگیری کرد.
آب‌های مصرفی به چرخه مصرف بازگردند
آب‌مصرفی و پساب تولید شده می‌تواند از طریق تصفیه به‌چرخه مصرف بازگردد. بسیاری از آب‌های مصرفی در بخش شست‌وشو، آبیاری فضای سبز و موارد مشابه را می‌توان از پساب تصفیه شده و دارای کیفیت مورد استفاده قرار داد. در شهر تهران هم‌اکنون شبکه فاضلاب حدود ٧١درصد پیشرفت داشته است، اما سیستم تصفیه فاضلاب ٣0درصد پیشرفت داشته است. بنابراین با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در این زمینه و اختصاص منابع و مدیریت جامع و تاثیرگذار می‌توان از این منابع به‌شکل مناسب استفاده و از چرخه آب‌های مصرفی استفاده کرد. هم‌اکنون در کشور سیستم تصفیه فاضلاب در تمام واحدها وجود ندارد، به‌ویژه اینکه در واحدهایی که تولید فاضلاب افزایش یافته همچون کارخانجات و واحدهای پرتراکم به‌دلیل نبود سیستم فاضلاب، فاضلاب به شکل خام به چاه‌هایی منتقل شده و وارد نهرها و مسیل‌ها می‌شود. این مساله برای محیط‌زیست به‌شدت آلوده‌کننده و خطرناک است. اگر این آب‌ها در پایین دست برای کشاورزی استفاده شود، طبیعتا محصول تولید شده به‌شدت آلوده به فلزات سنگین و دیگر مواد میکروبی و شیمیایی می‌شود. این موضوع از سوی کمیسیون سلامت و محیط‌زیست شورای شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است.
آب‌های آلوده مورد استفاده در بخش کشاورزی
فاضلاب به‌شکل بی‌ضابطه به جنوب شهر تهران سرازیر شده و در کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این در حالی است که آلودگی فاضلاب تصفیه نشده و استفاده از آن در کشاورزی و تولید محصول چرخه آلودگی را به انسان منتقل می‌كند و همین مساله باعث بروز بیماری‌های متعدد و خطرناک در انسان می‌شود. در صورت وجود آلودگی در آب باید از استفاده آن جلوگیری و افراد را نسبت به خطرات آن آگاه کرد. همچنین از استفاده از این آب‌ها در آبیاری کشاورزی و در کشت محصول جلوگیری شود و واحدهایی که پساب آنها به نهرها و مسیل‌ها می‌ریزند، ملزم به استفاده از سیستم‌های تصفیه فاضلاب شوند. امید است با پیگیری و تعامل مستمرنتیجه مطلوب از این اقدامات به‌دست آید تا آب سالم و با كیفیت در اختیار شهروندان قرار گیرد. در وضعیت کنونی به‌دلیل بحران آب در کشور این نوع ورود آب به چرخه صنعت می‌تواند به شکل مناسب مورد بهره‌برداری قرار گیرد. باید در سیاست‌های توسعه شهری همچون ساخت‌و‌سازها، توسعه فضای سبز و انتخاب نوع گیاهانی که كاشته می‌شوند و نوع محصولی كه تولید می‌شود تجدیدنظر اساسی شود.
* عضو شورای شهر تهران
نظر شما