سلامت نیوز:«داروی ایرانی پارکینسون به بازار می آید»، «تلاش محققان کشور برای تولید واکسن سرطان»، «گام بلند محققان ایرانی در تولید داروی ام اس» و ... ؛ تیترهایی از این دست برای آن‌ها که پیگیر اخبار حوزه بهداشت و درمان هستند، بسیار آشناست.

به گزارش سلامت  نیوز به نقل از قانون، تقریبا همه روزه با اخباری امیدبخش در زمینه دستیابی دانشمندان کشور به فرمولاسیون داروهای بیماری های خاص برمی خوریم.روی دیگر این سکه، اخباری است که از کمبود برخی داروهای خارجی ضروری و شکایت بیماران از کیفیت نامطلوب نمونه های داخلی حکایت دارد. اخباری این چنینی نیز همواره با عناوینی آشنا در خروجی سایت ها، خبرگزاری ها و صفحات روزنامه ها خودنمایی می کند. چه برای سیستم بهداشت کشور و چه برای بیماران، برخورداری از درمان مطلوب با توجیه اقتصادی، دارای وضعیت ایده آل است اما این یک معادله ساده نیست و گاهی تعدد مجهول‌هایش، چرخه درمان و اقتصاد را دچار چالش می‌كن.

داروهای خاص و بحث کیفیت

داروها به لحاظ پروسه تولید در دو گروه برند و ژنریک جای می گیرند. داروهای برند، داروهایی هستند که تمام مراحل تولید را در کارخانه اصلی و صاحب فرمولاسیون اورجینال طی می کند و بالاترین درجه مرغوبیت را دارد و داروی ژنریک، دارویی است که مواد اولیه اش از کشورهایی که تحت لیسانس کارخانه اصلی فعالیت می‌کنند، خریداری شده و در داخل، فرمولاسیون و تولید می شود.

دکتر سعید نوریان، نایب رییس انجمن داروسازان فارس و دبیر سازمان نظام پزشکی شیراز در گفت وگو با «قانون» با بیان اینکه نمی توان حکمی کلی در رابطه با داروهای برند و ژنریک صادر کرد، گفت: 90 درصد داروهای تولید شده در کارخانجات داخلی، در امر درمان گرهگشا هستند و سیستم دارویی کشور به خوبی پاسخگوی بیماران است.

داروهای عمومی که در بیماری های رایج کاربرد دارند مثل داروی سرماخوردگی، آنتی بیوتیک ها، برخی مسکن‌ها، برخی آرام بخش ها و خواب آورها در این دسته بزرگ جای می گیرند. داروهای سرطان و بیماری‌های خاص در دسته دیگر قرار می گیرند و در مورد این داروهاست که قیاس میان داروهای برند و ژنریک، معنادار می شود.وی با اشاره به تکنیک های ظریف و پیچیده تولید داروهای خاص و شرایط ویژه نگهداری آن ها می‌گوید: بدیهی است که کیفیت نوع اورجینال این داروها با انواع ژنریک متفاوت است.

دکتر نوریان ادامه می‌دهد: سازمان غذا و دارو نسبت به کیفیت داروهای داخلی حساس است و محصولات فاقد استانداردهای لازم را از چرخه تولید خارج می کند. همچنین در صورت توزیع، این محصولات از بازار جمع آوری و نوع خارجی آن وارد کشور می شود. به عنوان مثال، دیده شده که نوع خوراکی برخی داروهای ضدسرطان، عوارض گوارشی آزاردهنده ای داشته و داروهای برند جایگزین شده اند. باید توجه داشت که این داروها مشکل«اثربخشی» ندارد، اما گاهی عارضه ای در بیمار ایجاد می کند که اجازه استفاده از آن‌ها را نمی دهد. این داروها به منظور رفع ایراد، وارد فاز تحقیقاتی می شوند.

بیماران در برزخ دارویی

«نگرانی بیماران تالاسمی از وضعیت توزیع دارو» ؛ این عنوان خبری است که روز جمعه، هفتم اردیبهشت، روی خروجی خبرگزاری ها قرار گرفت. بر اساس این خبر، مدیرعامل انجمن تالاسمی ایران، از آشفته بازار تامین داروی بیماران تالاسمی انتقاد کرد. میثم رمضانی با اشاره به نیاز مبرم و رو به افزایش مبتلایان تالاسمی به داروی دسفرال، بحث عدم اعتماد بیماران به داروی تولید داخل به دلیل تغییر کشورِ تامین منبع ماده اولیه دارو در هر دوره رامطرح کرد.

وی کمیاب شدن نوع خارجی دارو به دلیل کاهش سهمیه آن از سوی سازمان غذا و دارو را معضل دیگر پیش روی بیماران برشمرد. سرگردانی برای یافتن داروی خارجی و تردید میان استفاده و یا عدم استفاده از نمونه ایرانی فاقد کیفیت پایدار، برزخی است که بیماران تالاسمی آن را تجربه می کنند.

اگر نخواهیم به مبحث چرایی کاهش سهمیه داروی خارجی ورود کنیم، ریشه بی اعتمادی به داروی تولید داخل به کارا نبودن سیستم های نظارت بر تولید دارو برمی گردد. مساله ای که دکتر نوریان نیز خاطرنشان می کند؛ «کارخانجات برند، از سیستم های کنترل کیفیت بسیار دقیق سود می برند، به طوری که با کمترین تغییر در وزن محصول، دارو کنار گذاشته شده و هرگز به بازار راه پیدا نمی کند.

حالا این را مقایسه کنید با وضعیتی که در داروخانه های خودمان شاهدیم؛ ورقه های قرص با یک یا دو عدد جای خالی. کم پیش نمی‌آید که ما در داروخانه به مواردی اینچنینی برمی خوریم و خودمان بسته معیوب دارو را می گذاریم».او در عین حال، نمونه برداری رندوم از تولیدات داخلی در کارخانجات، بازرسی از اقلام داروخانه ها و رسیدگی به گزارشات مراکز درمانی بزرگ از اثرات داروها را برخی از اقدامات سازمان غذا و دارو با هدف ارتقای کیفیت تولید برمی شمرد.