سلامت نیوز: سال‌هاست كه معتادان كشور در یك چرخه تكراری گرفتار شده‌اند؛ دستگیری، سم‌زدایی و رهایی! تجربه هم نشان داده كه اكثر این افراد دوباره به دام اعتیاد می‌افتند.

به گزارش سلامت نیوز، روزنامه جوان نوشت: تجربه هم نشان داده كه اكثر این افراد دوباره به دام اعتیاد می‌افتند تا جایی كه اكنون صدای رئیس پلیس تهران هم در همین رابطه درآمده است. پلیس و متولیان امر بارها طرح مبارزه و جمع‌آوری معتادان متجاهر را از سطح شهر اجرایی كرده‌اند و بنا به گفته خودشان، معتادان پس از جمع‌آوری تحت درمان قرار می‌گیرند. با وجود این همه طرح جمع‌آوری و این همه درمان، باز هم چهره معتادان در سطح شهر خودنمایی می‌كند.
رئیس پلیس پایتخت در جلسه بررسی راهكارهای افزایش مشاركت‌های مردمی در پیشگیری از اعتیاد كه با حضور استادان دانشگاه و كارشناسان سازمان‌های مرتبط برگزار شد، گفت: چرخه بازپروری معتادان باید اصلاح شود؛ چراكه متأسفانه در این زمینه دچار دور باطل شده‌ایم و بیش از ۹۷ درصد معتادان در چرخه موجود پس از ترك، مجدد به مصرف مواد‌مخدر روی می‌آورند. باید از ظرفیت همه نهادها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی در زمینه مبارزه با این پدیده شوم استفاده شود.
سردار حسین رحیمی با بیان اینكه در بحث پیشگیری و برخورد با اعتیاد باید طرحی نو و كارشناسی شده ارائه شود، گفت: فرد معتاد پس از ترك نباید به حال خود رها شود و حتی پس از ترك هم باید تحت‌نظر و مراقبت قرار داشته باشد. در این مسیر تا‌كنون اقدامات بسیاری انجام شده، ولی نتیجه مطلوبی در پی نداشته است. مسئله اعتیاد با ضرب و زور قابل حل و فصل و درمان نیست، بلكه حل این موضوع نیازمند كار روانی- اجتماعی است.

بازگشت 80 درصدی‌ها

رئیس سازمان بهزیستی كشور هم با بیان اینكه عملكرد كمپ‌های ترك اعتیاد در كشور با میانگین استاندارد جهانی فاصله دارد، از بازگشت 80 درصد معتادان پس از ترك به مصرف خبر داده بود.
رئیس كمیسیون اجتماعی مجلس نیز با بیان اینكه علت اصلی بازگشت افراد معتاد پس از ترك كمپ‌های ترك اعتیاد به مصرف مواد‌مخدر بی‌توجهی به ایجاد شغل برای این افراد است، گفت: اگر بتوان 30 درصد از افراد بستری در كمپ‌های ترك اعتیاد را به جامعه بازگرداند، می‌توان اذعان كرد كه در ترك اعتیاد موفقیت حاصل شده است.
سلمان خدادادی با بیان اینكه بودجه ترك اعتیاد نیز یكی از عوامل مؤثر در كسب موفقیت ترك اعتیاد است، افزود: متأسفانه اعتبارات در نظر گرفته شده برای ترك اعتیاد قابل قبول نیست، ضمن اینكه شهرداری، بهزیستی، كمیته امداد و برخی دستگاه‌های دیگر در این زمینه ورود كردند، اما دولت هر چند كه در این زمینه حساسیت دارد، اما بودجه‌ای را برای بازپروری و ترك اعتیاد در نظر نگرفته است.

پرچم تبریز بالاست

بسیاری از كارشناسان معتقدند كه 45 روز برای حضور دركمپ‌های ترك اعتیاد قابل قبول نیست و باید این روزها افزایش پیدا كند.
به عنوان مثال در شهر تبریز برای جمع‌آوری معتادان متجاهر از بازپروری به میزان شش ماه استفاده می‌كنند، ضمن اینكه در كنار این موضوع به ایجاد شغل برای معتادان نیز توجه دارند؛ بنابراین با ایجاد شغل و اعطای تسهیلات به این افراد در حال حاضر تبریز در جمع‌آوری معتادان متجاهر جزو موفق‌ترین شهرهای كشور است.
یكی از نگرانی‌هایی كه در حوزه اعتیاد مطرح می‌شود، دریافت نكردن خدمات مراقبت پس از درمان است؛ موضوعی كه درصد زیادی از معتادان را به سمت مواد‌مخدر بازمی‌گرداند. در حال حاضر چرخه درمان اعتیاد در كشور ناقص است و یكی از راه‌حل‌های آن، یعنی آیین‌نامه مراقبت پس از خروج معتادان هم اجرا نمی‌شود.

آیین‌نامه‌ای برای اجرا نشدن

دوازدهم آبان ماه ۹۲، بسته مداخلات مراقبت‌های پس از ترخیص كه بیشتر مربوط به مداخلات اجتماعی است، توسط رئیس قوه‌قضائیه ابلاغ شد، ولی تا امروز عملیاتی نشده است.
قوه‌قضائیه در این آیین‌نامه كه ستاد مبارزه با مواد‌مخدر آن را تهیه كرده، تكالیفی را بر عهده معتادان گذاشته است. یكی از وظایف مراجعه به مراكز ترك برای شركت در برنامه‌های درمان، بازتوانی و كاهش آسیب مثل درمان‌های دارویی و جلسات مشاوره‌ای و آموزشی است.
همچنین گذراندن دوره یا دوره‌های خاص آموزشی و یادگیری مهارت‌های زندگی یا شركت در دوره‌های مذهبی، تربیتی، اخلاقی، ورزشی و...، حرفه‌آموزی، انجام خدمات عمومی یا اجتماعی نیز از جمله مواردی است كه معتادان مشمول این آیین‌نامه باید بعد از مدت درمان خود انجام دهند. البته دستگاه‌های متولی هم تاكنون برنامه‌ای برای اجرای این آیین‌نامه تدوین نكرده‌اند.

یادآور اردوگاه‌های اجباری

مراكزی كه به گفته بسیاری از افرادی كه درگیر سوءمصرف مواد هستند، تداعی‌گر اردوگاه‌های ترك اعتیاد اجباری هستند، در بند الحاقی به ماده «26» لایحه برنامه ششم توسعه هم جایگاه ویژه‌ای دارند. بر‌اساس این ماده، دولت مكلف شده است با همكاری شهرداری نسبت به تكمیل «مراكز و اردوگاه‌های بازپروری اجباری» معتادان متجاهر و بی‌خانمان با مدیریت سازمان بهزیستی اقدام كند.
كارشناسان و درمانگران اعتیاد معتقد هستند معتادی كه به‌اجبار به این مراكز برده می‌شود، دوباره به چرخه اعتیاد بازمی‌گردد؛ بنابراین مجلس باید به این مسائل بپردازد و بررسی كند كه تا چه حد این شیوه مؤثر است. آنها بر این باورند كه اردوگاه‌ها و شیوه‌های اجباری نمی‌توانند باعث كاهش یا افزایش آسیب‌های اجتماعی شوند و بهتر است این موضوع در پیوند با مسائل گسترش مشكلات اقتصادی و خلأ‌های ناشی از ناكارآمدی سیاست‌گذاری‌های اقتصادی مورد بازنگری قرار گیرد.
وقتی كسی سابقه مصرف طولانی مواد داشته باشد، بعد از ترك آن از طرف جامعه به راحتی پذیرفته نمی‌شود. این فرد اعتبار، روابط اجتماعی، شغل خود و خانواده را در جامعه از دست داده‌ است؛ به همین دلیل در این مرحله باید دستگاه‌های حمایتی وارد شوند.
اگر بازتوانی اجتماعی برای كسانی كه اعتیاد خود را ترك كرده‌اند، انجام نشود، احتمال بازگشت آنها به سمت مواد‌مخدر بسیار زیاد است؛ اینجاست كه چرخه درمان ناقص می‌ماند. درمان اعتیاد فقط به معنی متادون درمانی و مداخلات روانشناختی نیست؛ درمان اعتیاد مقوله‌ای پیچیده است و به مداخله در خانواده، اجتماع و محیط كار نیاز دارد.