سلامت نیوز: در حال حاضر شاهد اپیدمی شدن ویروس سلفیگرفتن در سطح جامعه هستیم، به گونهای که دیگر فارغ از اینکه افراد در چه رده سنی و چه طبقه اجتماعی قرار دارند، به این کار اقدام میکنند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از آرمان ، امروزه به دلیل همه گیر شدن سلفیگرفتن، افراد هنوز نسبت به معایب این پدیده حساس نشدهاند، بلکه در مقابل با صرف هزینه و در هر موقعیت و شرایطی به سلفیگرفتن مشغول هستند و آن را در شبکههای اجتماعی انتشار میدهند و از این طریق قصد دیده شدن و جذب فالوورهای بیشتر دارند، این پدیده امروزه به قدری رواج یافته است که شاهد فاصله گرفتن افراد از خود واقعی یا زندگی حقیقی هستیم که این خود میتواند زمینهساز بروز اختلالات روحی و روانی بسیار در فرد شود از این رو «آرمان» اقدام به تهیه گزارش از حسین باهر، جامعه شناس و استاد دانشگاه و سهیل رضایی، رئیس بنیاد فرهنگ زندگی و روانشناس کرده است که در ادامه میخوانید.
یک پروفسور جامعه شناسی در خصوص رواج پدیده سلفیگرفتن در جامعه میگوید: مساله مهم در ابتدا با رواج پدیده سلفیگرفتن در جامعه نداشتن فرهنگ استفاده از فناوری است، به طور کلی ما در هر جامعه اگر فناوری را وارد میکنیم، باید فرهنگ آن را نیز داشته باشیم، تا دیگر این مشکلات کمتر به چشم به خورد. حسین باهر در گفت و گو با «آرمان» و با اشاره به مطلب فوق اذعان میدارد: از زمان قدیم جامعه همواره با این معضل به اشکال مختلف مواجه بوده است. او میافزاید: دومین مشکل در این خصوص کم بودن شخصیت در افراد است، به طور معمول افرادی که اقدام به گرفتن عکس با دیگران و در شرایط مختلف میکنند، قصد نشاندادن یا مطرح کردن خود را به واسطه آن فرد یا آن شرایط را دارند، هرچند در این مجال باید یادآور شد که برخی از افراد بنا به دلایل تمایل به عکس گرفتن با افراد مطرح و سرشناس را دارند که این به نوبه خود امری پسندیده تلقی میشود.
باهر یکی دیگر از دلایل سلفیگرفتن افراد را خودنمایی عنوان میکند و میگوید: برخی از افراد تنها برای دیده شدن یا خودنمایی اقدام به سلفیگرفتن میکنند که این خود میتواند نشان از عزت نفس پایین افراد داشته باشد. او ادامه میدهد: سلفیگرفتن اگر دستاویزی برای آزار و اذیت دیگر افراد جامعه باشد یا اینکه سوء استفاده از فردی را داشته باشد، به طور حتم پدیدهای مذموم به حساب میآید، اما در غیر این صورت ایراد چندانی نیز ندارد. باهر در پاسخ به این سوال که آیا سلفیگرفتن باعث فاصله گرفتن افراد از زندگی واقعی میشود، میگوید: باید در نظر داشت، تظاهر به چیزی که افراد نیستند خود تبعات منفی را به دنبال خواهد داشت، چرا که به مرور زمان فرد از خود واقعی یا زندگی روزانه فاصله میگیرد و حتی حاضر است، با صرف هزینه هنگفت به دنیای فانتزی خود بپردازد و عکس آن را در فضای مجازی منتشر کند. او میگوید: بسیاری از افراد تنها برای گرفتن لایک بیشتر اقدام به گرفتن عکس از خود میکنند و برای دیدهشدن بیشتر هر دفعه سعی دارند تا عکسی در شرایط خاص و موقعیت ویژه از خود بگیرند که این میتواند تبعات منفی روحی فراوانی را متوجه این افراد کند.
باهر سلفیگرفتن در هر شرایط را یکی دیگر از معایب این پدیده میداند و بیان میکند: امروزه افراد در هر شرایط و در هر موقعیت اجتماعی اقدام به سلفیگرفتن میکنند که نمونه بارز آن سلفیگرفتن تعدادی از نمایندگان مجلس با موگرینی بود که با بازتاب رسانهای بسیاری حتی در کشورهای دیگر مواجه شد. باهر در ادامه تصریح میکند: اگر افراد بخواهند با اشخاص به نام و حتی از مناظر طبیعی و باستانی عکسی را به یادگار داشته باشند، امری پسندیده و معقول به نظر میرسد، اما باید در نظر داشت که هر گاه عکس گرفتن از خود حالت افراطی داشته باشد و فرد برای انجام آن سلامت یا هزینه بسیاری را تنها به خاطر دیده شدن صرف کند، باید به عنوان یک پدیده ناهنجار اجتماعی نگریست. این جامعه شناس معتقد است که سلفیگرفتن افراطی میتواند موجب به هم ریختن نظم جامعه و بروز اختلالات روحی و روانی در فرد شود. او در ادامه میگوید: تخریب شخصیت را میتوان یکی از معایب سلفیگرفتن دانست، چرا که این پدیده میتواند موجب فروریختن شخصیت افراد نیز شود. به عبارت سادهتر بسیاری از افرادی که اقدام به سلفیگرفتن افراطی میکنند، از عزت نفس اندک برخوردار هستند. باهر در پاسخ به این سوال که چگونه میتوان مانع از سلفیگرفتن افراطی در افراد شد، میافزاید: به طور حتم با فرهنگسازی و همچنین ارائه آموزشهای لازم میتوان تا حد زیادی شاهد کاهش تب تند سلفیگرفتن در افراد شد، چرا که فرهنگسازی مساله مهمی در هر پدیده اجتماعی است. او در ادامه میافزاید: ارتقای فرهنگ استفاده صحیح از فناوری خود نقش تعیین کنندهای در کاهش سلفیگرفتن خواهد داشت. به طور کلی برخی از عکسها موید کاستی شخصیت در افراد را دارد. امروزه برخی از افراد اقدام به گرفتن عکس با بعضی از چهرههای ناموجه اجتماعی میکنند که جای بسی تاسف دارد. باهر در پایان میگوید: ادامه داشتن این تب بالای سلفیگرفتن در میان افراد میتواند جامعه را به تباهی بکشاند.
سلفیگرفتن راهی برای کسب اعتبار
در ادامه یک روانشناس در خصوص افزایش پدیده سلفیگرفتن در جامعه میگوید: افراد در سلفیگرفتن میخواهند، به واسطه ثبت رویداد، یک اعتباری را برای خود به دست بیاورند. سهیل رضایی در گفت و گو با خبرنگار «آرمان» و با تایید مطلب فوق اذعان میکند: یکی دیگر از نکات قابل توجه در سلفیگرفتن به اقتصاد معطوف میشود، افرادی که سن بیشتری دارند با انجام این کار قصد دارند، نشان دهند که چیزی از جوانها کم ندارند. او در ادامه میگوید: امروزه گرفتن لایک و کامنت از اهمیت ویژهای برخوردار است. اینکه چه کسی فالوورهای بیشتری دارد و لایک بیشتری میگیرد، به عبارت سادهتر این مسائل تنها در میان سیاستمداران داخلی دیده نمیشود، بلکه در سرتاسر دنیا نیز با این پدیده مواجه هستیم. رضایی سلفیگرفتن را ابزاری برای جلب توجه میداند و میگوید: در گذشته افراد ابزاری برای دیده شدن نداشتند، اما امروزه و با پیشرفت علم و فناوری به راحتی میتوانند با سلفیگرفتن خود را نمایش دیگران بگذارند.
او تصریح میکند: برخی از افراد تنها با صرف هزینههای هنگفت قصد دیده شدن و همان پیشروی در اقتصاد توجه را دارند. رضایی در پاسخ به این سوال که مهمترین آسیب افزایش افراطی سلفیگرفتن میگوید: مهمترین آسیب این است که افراد دچار یک زندگی سرد و فانتزی میشوند و یک زندگی اینستاگرامی پیدا میکنند. او بیان میکند: زندگی اینستاگرامی باعث ایجاد شکاف میان خود حقیقی و خود کاذب میشود و فرد به دلیل اینکه با خود کاذب تنظیم میشود، مدام از بروز خود حقیقی مضطرب میشوند و بعد مجبور هستند، به دلیل اینکه هیجان انگیز باقی بمانند رفتارهای پرریسکتری از خود نشان دهند تا بتوانند همچنان مرکز توجه قرار بگیرند، چرا که اگر افراد معمولی شوند و عکس معمولی بگیرند، امکان کاهش میزان لایک و فالوورهای آنها وجود دارد که این خود باعث ایجاد حس مرگ در فرد خواهد شد، به گونهای که این احساس در فرد بروز میکند که در زندگی اینستاگرامی دیگر وجودش اهمیتی ندارد.
رضایی نقش سلفیگرفتن را در زندگی افراد حیاتی میداند و میگوید: امروزه زندگی مجازی افراد بر زندگی واقعی آنها سایه انداخته است، به گونهای که در زندگی حقیقی آنها بازتاب دارد. او ادامه میدهد: امروزه صدا و سیما نیز بر این مهم دامن میزند، چرا که با دعوت افراد مطرح در فضای مجازی خود عاملی برای گرایش هر چه بیشتر افراد به سلفیگرفتن و اشتراک آن در شبکههای اجتماعی خواهد شد. این روانشناس میزان سلفیگرفتن را در کشورهای دیگر بالا میداند و میگوید: طبق تحقیقات صورت گرفته در چند کشور دنیا به این مهم دست یافتهایم که سلفیگرفتن در کشورهای دیگر نیز به چشم میخورد و از آنجا مردم ایران پیشرو در الگوبرداری هستند، به این کار روی آوردهاند. به عبارت سادهتر مردم ایران خلق کننده این پدیده نیستند، بلکه میتوان این ادعا را داشت که سلفیگرفتن نیز یک پدیده وارداتی است. او میگوید: انتشار عکسهای سلفی در فضای مجازی در بیشتر مواقع تنها به دلیل جذب فالوورهای بیشتر است، اما باید توجه داشت که اگر فرد بنا به هر دلیلی از میزان لایکها و فالوورهایش کاسته شود، با مرگ تدریجی احساسات و عواطف خود مواجه خواهد شد که این خود میتواند باعث بروز اختلالات روانی در فرد شود و او را از انجام وظایف اجتماعی خود باز به دارد. رضایی در پاسخ به این سوال که چه راهکاری را میتوان برای مقابله با تبتند سلفیگرفتن پیشنهاد داد، میگوید: امروزه جامعه ما نیاز به ارائه راهکار ندارد، چرا که افراد هنوز به این مهم دست نیافتهاند که اعتیاد به سلفیگرفتن میتواند زندگی فردی و اجتماعی افراد را به مخاطره بیندازد و از هر طریق به دنبال پیشی گرفتن در عکاسی از خود هستند. او ادامه میدهد: فضای مجازی نقش تعیین کنندهای در زندگی افراد دارد و حتی در دیگر رسانهها نیز به جایگاه بالایی دست یافته است. بنابراین در این شرایط نمیتوان با مردم از معایب سلفیگرفتن افراطی سخن گفت، چرا که در حال حاضر تمام توجهها به سوی شبکههای اجتماعی و دیده شدن در آن است.
به عنوان مثال تمام روزنامهها یا شبکههای تلویزیونی در شبکههای اجتماعی حضور دارند و از این طریق قصد جذب مخاطب بیشتر را دارند، چگونه در این شرایط میتوان از آسیبهای اجتماعی و فردی سلفیگرفتن سخن گفت؟ جامعه مدتها زمان دارد تا در این فضا باقی بماند و زمانی که به اوج مصرف خود رسید، آنگاه برخی از مسئولان به دنبال راهکاری برای کاهش تب تند سلفیگرفتن خواهند بود، به عبارت بهتر ارائه راهکار در چنین شرایطی تنها اسباب طنز را فراهم میکند. رضایی یکی از مهمترین دلایل سلفیگرفتن را دیده شدن افراد میداند و میگوید: به طور حتم افراد اگر دیده نشوند احساس میکنند که وجود ندارند، به عبارت سادهتر تا زمانی که افراد به عزت نفس دست نیابند، در چشم دیگران دنبال حیات و ممات خود هستند. این مهم مختص دوران حاضر نیستند، بلکه آیینه نیز به همین علت خلق شد، چرا که اگر آیینه را برای مدت زیادی از فرد بگیرند، فرد دچار تردید در حس بودن میشود. او عکس گرفتن با سلبریتیها یا افراد مطرح اجتماعی را از دیگر وجوه سلفیگرفتن میداند و میگوید: برخی از افراد با عکس گرفتن در کنار افراد مطرح، چهرهها قصد تثبیت یا نشاندادن خود به واسطه فرد مشهور دارند و از این طریق قصد دارند تا به یک تایید اجتماعی دست یابند و خود را ارزشمند نشان دهند تا از این طریق در فضای مجازی توسط فالوورها جدی گرفته شوند. رضایی بزرگترین آسیب سلفیگرفتن افراطی را فاصله گرفتن افراد از زندگی واقعی عنوان میکند و میگوید: افراد به واسطه لایکهای که از طریق سلفیهای خود به دست میآورند با زندگی واقعی خود نیز فاصله میگیرند و در بیشتر زندگی مشترک افراد نیز تنها تحت تاثیر این موارد به جدایی ختم میشود.
برخی از افراد تنها به واسطه لایک خوردن از شریک زندگی خود دلسرد میشوند، چرا که در میان فالوورهای خود افراد جذابتری را مشاهده میکنند و به دنبال آنها میروند. به عبارت سادهتر این مهم در خودشیفتگی افراد تاثیرگذار خواهد بود. او در ادامه تصریح میکند: ایجاد اختلال خودشیفتگی در صورتی که متوقف نشود، ممکن است تا مرز خودکشی نیز پیش برود. از این رو باید آسیبهای روحی و روانی ناشی از سلفیگرفتن افراطی را جدی گرفت. این در حالی است که در این میان برخی از افراد با سلفیگرفتن و انتشار آن در شبکههای اجتماعی اقدام به کسب درآمد میکنند که البته این دسته افراد سالمتری هستند، چرا که دارای یک رویکرد واقعی به نام درآمد هستند تا از این طریق زندگی حقیقی خود را ساماندهی کنند. رضایی در پایان میگوید: فقر فرهنگی یکی از مهمترین دلایل رواج پدیده سلفیگرفتن در سطح جامعه است که این مهم بیشتر به دلیل عدم تبادل فرهنگی ایجاد میشود. زمانی که فرد احساس هیچ کس بودن دارد، در پی عکس گرفتن با هر کسی خواهد بود و به همین دلیل در بسیاری از مراسم افراد اقدام به عکس گرفتن از افراد مطرح در جامعه را دارند تا از این طریق بیشتر و بهتر دیده شوند.
نظر شما