سلامت نیوز:هیچ‌گاه به اندازه امروز طیف و تنوع مواد مخدر و حجم توزیع آن گسترده نبوده است. به‌طور ماهانه و حتی هفتگی مخدرهای صنعتی جدید و متفاوتی وارد بازار می شوند که شاید حتی بسیاری از عامه مردم از مخدر بودن آن بی‌خبر باشند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو ،گروه هدف این مواد در یک دهه اخیر از جوانان به نوجوانان سوق پیدا کرده است و امروزه در کمتر مدرسه‌ای حرف از «ال‌اس‌دی» و قرص‌های روانگردان مشابه نمی‌شنوید.
بد نیست بدانید این موج فراگیری استعمال مواد مخدر صرفاً مربوط به کشورمان ایران نبوده و در بسیاری دیگر از کشورها با چنین پدیده‌ای دست به گریبان هستند.
بنا بر اعلام سازمان مواد مخدر جهانی، تقاضا برای استفاده از کاکویین، تریاک و مشتقات آن به بالاترین سطح ممکن رسیده است به‌طوری‌که طی سال‌های 2017 و 2018 میلادی کاشت خشخاش و تولید تریاک در کشور افغانستان به بیش از 10500 تن رسیده است؛ رکوردی که پیش از این بی‌سابقه بوده است.
شاه‌دانه، کماکان پرمصرف‌ترین مخدر جهان
حدود 192 میلیون نفر در سال 2016؛ حداقل یک‌بار شاه‌دانه مصرف کرده‌اند که این مواد مخدر را به معمول‌ترین و پرمصرف‌ترین ماده مخدر مورد استفاده در جهان بدل کرده است. در بسیاری از کشورهای جهان، مصرف شاه‌دانه، چه در میان جمعیت به‌طور کلی و چه در میان جوانان، شایع است.
طبق برآوردهای جهانی که نخستین‌بار توسط دفتر مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل متحد منتشر شد، مصرف شاه‌دانه در جمعیت 15 تا16 سال، بیش از میانگین مصرف در میان جمعیت 16 تا 64 سال است.
افزایش مرگ ناشی از سوءمصرف
در روزهای اخیر سازمان پزشکی قانونی کشور اعلام کرد: «در سال گذشته ۳۶۷۲ نفر بر اثر سوءمصرف مواد و عوارض ناشی از آن در کشور جان خود را از دست داده‌اند. این رقم در مقایسه با سال قبل از آن که آمار تلفات ۳۰۵۶ نفر بود، افزایش 2/20 درصدی را نشان می‌دهد.
در سال گذشته استان‌های تهران با ۹۰۰، فارس با ۳۳۶ و خراسان‌رضوی با ۲۸۰ متوفی، بیشترین و استان‌های خراسان‌جنوبی با ۶، گلستان با ۱۹ و ایلام با ۲۰ متوفی، کمترین آمار مرگ بر اثر سوءمصرف مواد را داشته‌اند.
این در حالی است که مرگ بر اثر سوءمصرف مواد محرک با ۳۳۲ مورد، ۹ درصد از کل مرگ‌های ناشی از سوءمصرف مواد را به خود اختصاص داده است که نسبت به سال گذشته 5/11 درصد کاهش را نشان می‌دهد در حالی که مرگ ناشی از سوءمصرف مواد مخدر در همین مدت منجر به مرگ ۳۳۴۰ نفر شده است که افزایش 1/24 درصدی را نسبت به سال ۹۶ نشان می‌دهد.
پلیس مبارزه با مواد مخدر ایران اعلام کرده است که موفق به فیلترکردن بیش از 70 سایت فروش مواد مخدر شده است. این خبر نشان می‌دهد که توزیع اینترنتی انواع مواد مخدر همراه با توزیع رایج آن در سطح شهر به صورت شبکه‌ای درهم‌تنیده و فعال هستند. حالا باید دید این سایت‌ها و کانال‌ها تحت چه عنوان و پوششی اقدام به فروش مواد مخدر می‌کنند.
راهکارها چیست؟
سردار مؤمنی، دبیرکل ستاد مواد مخدر درباره راهکارهایی که برای جلوگیری از گسترش مواد مخدر درنظر دارند، می‌گوید: راهکار ما کاهش تقاضاست. او ادامه می‌دهد: در کشورمان بیش از 800 نوع مواد مخدر کشف کرده‌ایم در حالی که در کشور افغانستان با اینکه سطح زیرکشت آن چندین برابر کشورهای دیگر است، کشف انواع مواد مخدرمختلف در آن یک‌سوم ایران است.
مؤمنی می‌افزاید: «مهم‌ترین راهبرد ما پیشگیری و کاهش تقاضاست، ما باید بازدارندگی و صیانت را در کشور ایجاد کنیم و قدرت نه‌گفتن را گسترش دهیم تا معتاد جدیدی به این چرخه اضافه نشود.»
دبیرکل ستاد مواد مخدر می‌گوید: «باید در حوزه مواد مخدر اقدامات پیشگیرانه صورت گیرد چراکه ما همسایه کشوری هستیم که ۱۰ هزار تن تولید مواد مخدر دارد و از زمان ورود آمریکایی‌ها به این کشور، تولید مواد مخدر ۵۰ درصد بیشتر شده است.»
با این وجود اما نخستین ایده‌ای که متولیان امر باید روی آن اقدام کنند، محدودکردن عرضه است تا به این وسیله جنس در بازار کم شود. این موضوع سبب می‌شود قیمت آن بالا رفته و تعداد متقاضیان کم شود. علاوه بر این تعدادی هم تصمیم بر ترک می‌گیرند؛ البته برخی کارشناسان معتقدند که نوسان قیمت مواد مخدر پایین است و حتی افزایش قیمت تقاضا را خیلی کم کاهش می‌دهد.
پیشگیری از عرضه بهتر است یا تقاضا؟
آقای علی اسدی، معاون دفتر سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه «صبح‌نو» گفت: «اولویت ما بر کاهش تقاضای مواد مخدر است تا عرضه، چون یکی از روش‌های بحث کنترل اعتیاد در کشور کاهش عرضه است اما اینکه پیشگیری از عرضه بهتر است یا جلوگیری از تقاضا، طبیعتاً وقتی که تقاضا در بازار کمتر باشد، عرضه کم می‌شود اما زمانی که عرضه بالا باشد، طبیعتاً از همه طرف وارد کشور خواهد شد. کاهش تقاضا می‌تواند یک مهم باشد اما اینکه تنها راه باشد، خیر.»
وی ادامه داد: «اولویت‌ها بر مبنای پیشگیری، آموزش و توانمندی است. کاهش تقاضا زمانی اتفاق می‌افتد که افراد و گروه‌های هدف یا در معرض خطر از سنینی که در بحران هستند مثل نوجوانی آموزش ببینند و توانمند شوند و مهارت‌های مقابله‌ای، مهارت‌های خودآگاهی، نه‌گفتن، همچنین تاب‌آوری و مدیریت خشم و استرس را آموزش ببینند و در این حوزه توانمند شوند تا آن زمان که با مسأله و مشکلی مواجه می‌شوند بتوانند حل مسئله کنند. به‌طور مثال اگر فرد در مسائل کاری و عاطفی شکست خورد، بتواند حل مسأله کند و انتخابش مصرف مواد نباشد.
این‌ها طبیعتاً روش‌های پیشگیری است که اگر آموزش این روش‌ها از سنین پایین در خانواده‌ها و مدرسه و از طریق رسانه‌ها شروع شود، کمک به توانمندی افراد می‌کند و اگر این اتفاق بیفتد، می‌تواند منجر به کاهش تقاضا شود و این کاری است که در بحث آموزش، توانمند‌سازی و پیشگیری در دستور کار بسیاری از سازمان‌ها قرار دارد. آموزش‌و‌پرورش، بهزیستی و وزارت بهداشت در نظام سلامت یکی از مهم‌ترین کارهایش پیشگیری اعتیاد و شناسایی افرادی است که مصرف مواد دارند و مداخلاتی را از نظر درمان‌های دارویی و روانشناسی برای افراد انجام می‌دهند.»
اسدی گفت: مراقبان سلامت و پزشکان هم افرادی را که در معرض خطر و مصرف‌کننده هستند، شناسایی می‌کنند و بعد از آموزش و شناسایی، افراد را به فیلدهای درمانی منتقل کنند؛ البته سایر سازمان‌ها و شهرداری هم در این زمینه‌ها فعال هستند.
معاون دفتر سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت گفت: «همه این کارها می‌تواند منجر به کاهش تقاضا شود اما این فعالیت‌ها زمانبر است و نیاز به بستری دارد که فراهم شود به‌خصوص رسانه‌ها در این زمینه نقش زیادی دارند و سیستم‌های آموزشی این برنامه‌ها با رویکرد پیشگیری اولیه و ثانویه چند سالی است که در این دستگاه‌ها آغاز شده و کار می‌کنند؛ حتی اگر این کارها نمی‌شد با تقاضای بیشتر از این روبه‌رو بودیم و اگر این فعالیت‌ها انجام نمی‌شد، وضعیت بدتر بود اما واقعیت این است که حجم مشکل زیاد است.»
نظر شما