سلامت نیوز:طرح استتار و شادابسازی مدارس دخترانه، طرح محرمسازی مدارس دخترانه، طرح مناسبسازی مدارس دخترانه نامهایی هستند كه در دو دهه اخیر گاهی كمرنگتر و گاهی پررنگتر از زبان مسوولان سه دولت مختلف مطرح شدهاند و همه یك محور داشتهاند: فضای مدرسه برای فعالیت آزادانهتر دختران بهخصوص در زنگهای ورزش فراهم شود و بتوانند در مدرسه بدون لزوم حفظ حجاب سر كلاس بنشینند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،نزدیك به دو دهه است كه انواع طرحها آمدهاند و رفتهاند و اساس اغلب آنها هم بلندتر كردن دیوارها بوده است و همچنان اسم این طرح عوض میشود و از دولت قبل به دولت بعد میرسد.
آخرین نمونهاش مصوبه شورای شهر تهران در اوایل شهریور بود و واكنش روز شنبه معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش. یكی میگوید دانشآموزان دختر تهرانی فقر آهن دارند، آنیكی پاسخ میدهد كه دیوارها را هر قدر هم بالا ببریم آپارتمانها از آنها بلندترند.
«من دیروز با آقای حداد عادل در این موضوع صحبت میكردم و ایشان میگفتند كه مدرسه دخترانهای كه زیر نظر مجموعه ایشان است، سالهاست كه اشراف ندارد و دختران مكلف هستند با ورود به مدرسه مقنعه را بردارند.» این را معصومه ابتكار، معاون زنان و امور خانواده با خبرگزاری بسیج عنوان كرد. گفتوگو اواخر تیر امسال انجام شد و ابتكار در این گفتوگو توضیح داده بود كه: «اعتقاد داریم در بحث حجاب باید ایجابی كار كنیم.
اگر اعتقاد به حجاب داریم باید حداكثر فضاهایی كه دختران میتوانند در آنجا حجابشان را بردارند، فراهم سازیم.» حرفهای ابتكار بعدتر به صورت پیشنهاد به شورای شهر تهران ارایه شد و اوایل شهریور در قالب مصوبه از شورا هم گذر كرد، در این مصوبه توضیح داده شده بود: «۷۶ درصد دختران تهرانی از كمبود ویتامین دی رنج میبرند. كمبود این ویتامین میتواند منجر به بروز بیماریهای قلبی- عروقی و افسردگی شود.
قرار گرفتن در معرض نور آفتاب اصلیترین راهكار برای تامین این ویتامین حیاتی در بدن است. در حال حاضر تامین این نیاز برای بسیاری از دختران میسر نیست.» و به آن افزوده بودند كه دختران نمیتوانند مانند پسران در پاركها و فضاهای ورزشی عمومی با پوشش آزاد فعالیت كنند و حالا میماند مدرسه كه باید برای آن فكر كرد.
چاره در نظر گرفته شده از سوی شورا این بود كه شهرداری را موظف به تامین هزینه «مناسبسازی» مدارس در مناطق 22 گانه تهران كند. در ماده واحده مصوبه آمده: «شهرداری تهران مكلف است سالانه تا سقف بیست درصد (۲۰٪) از اعتبارات ردیف بودجه اختصاصی به آموزش و پرورش شهر تهران تحت عنوان حمایت از توسعه و تجهیز مدارس را برای مناسبسازی محوطه مدارس دخترانه دولتی در مناطق ۲۲ گانه شهر تهران هزینه كند به نحوی كه در هر سال حداقل در هر منطقه حیاط یك دبیرستان دخترانه دولتی با استفاده از سازههای سبك، ایمن و منطبق با منظر شهری رفع مشرف و مناسبسازی شود.»
پوششی كه فقط نور آفتاب از آن عبور میكند
با وجود اینكه پیش از این مصوبه جلسه مشتركی میان معصومه ابتكار و برخی معاونان و سرپرست وقت آموزش و پرورش در مورد همین موضوع تشكیل شده بود، روز شنبه علیرضا كاظمی، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش گفت كه اصولا «هنوز درك مشتری از مناسبسازی فضای مدارس دخترانه وجود ندارد. مناسبسازی یعنی چه؟» كاظمی به ایسنا گفته است:
« باید توجه داشت كه هرچقدر هم دیوارها را بالا ببرید باز هم از آپارتمانهای چند طبقه تسلط و اشراف وجود دارد و چنین كاری معنایی ندارد. ما به موضوع رویكرد و نگاه تربیتی داریم.
در باب مناسبسازی خیلی جای بحث وجود دارد. آیا امكان دارد به دختران و همكاران اجازه داده شود كه با هر پوششی در مدرسه رفت و آمد كنند؟ اكنون این اقتضائات وجود ندارد، خدمتگزار مدرسه مرد است و مراجعاتی از سوی پدران داریم و باید این محدودیتها را نیز در نظر گرفت. همچنین مدارس كمی وجود دارد كه از اطراف اشراف و احاطه نداشته باشد و هرچقدر دیوار را بالا ببرید باز هم امنیت كامل برقرار نمیشود.»
فرحناز میناییپور، مشاور امور زنان وزارت آموزش و پرورش به جلسه تشكیل شده بر سر این موضوع اشاره میكند و به «اعتماد» میگوید: «یك جلسه با حضور آقای حسینی، سرپرست وقت آموزش و پرورش و آقای حمیدی (معاون تربیتبدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش)، آقای كاظمی و خانم ابتكار داشتیم كه در این جلسه خانم ابتكار از آموزش و پرورش خواستند یك مدل مناسب پیشنهاد دهد كه چگونه میشود این مناسبسازی در مدرسهها اجرا شود. از طرف دیگر چون پول دست شهرداری تهران است با آنها هم جلسه داشتیم اما هنوز به آن مدل مناسب نرسیدهایم و شهرداری دارد موضوع را بررسی میكند.»
او البته با توجه به نمونههایی كه پیشتر دیده است میتواند توصیفی از آنچه «مناسبسازی» خوانده میشود ارایه دهد: «همه مدارس البته نمیتوانند این كار را بكنند، اما مدارس خاصی هستند كه میشود اطرافش را بپوشانند یا چادرهایی را روی حیاط مدرسه بكشند كه نور آفتاب از آنها رد میشود اما به هیچ عنوان هیچ نامحرمی نتواند فضای مدرسه را ببیند. در برخی استانها و شهرستانها نمونه این چادرها نصب شدهاند.
یك مدل دیگر هم مدارسی هستند كه اطرافشان پارك است یا آپارتمانسازی نشده و میشود با بلند كردن دیوارشان این مناسبسازی را انجام دهند. در مدرسههای اینچنینی در ورودی را هم به گونهای در نظر میگیرند كه از یك محدوده مشخص هیچ مرد نامحرمی وارد نشود و دختران درون حیاط مدرسه راحت باشند.»
كاظمی در بخش دیگری از واكنشش به مصوبه شورای شهر گفته بود كه اجازه صادر كردن برای پوشش غیر از لباس فرم مدرسه برای دانشآموزان «آثار سوء تربیتی» دارد و دور شدن از لباس فرم مدرسه موقعیت را برای «نمایش» فراهم میكند:
«مدرسه یك محیط آموزشی است و نه فضای نمایش پوشش و قدرت مالی.» میناییپور در مورد این بخش از صحبتهای معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش میگوید: «همین حالا برخی مدارس تهران دارند این طرح را اجرا میكنند، مثل مدرسه موتلفه. اصلا در زنگ ورزش بچهها میتوانند لباس ورزشی بپوشند، برخی مدرسهها دانشآموزان را به سالن ورزشی میبرند و آنجا همه با لباس مناسب ورزش هستند.
شاید یك دلیل این فكر كه مثلا لباس ورزشی پوشیدن یا راحتتر بودن دختران در مدرسه باعث اشكال میشود به خاطر این است كه آقایان تاكنون از محیط این مدرسهها بازدید نكردهاند چون نمیتوانند این محیطهای دخترانه را ببینند اما به طور كلی این كار امكانپذیر است.»
از استتار تا مناسبسازی
همین حالا هم گرچه در مقیاس بسیار اندك اما برخی مدرسههای غیرانتفاعی تهران كه اغلب هم در دسته مدرسههای با رویكرد مذهبیتر قرار میگیرند این امكان را برای دختران دانشآموز فراهم كردهاند كه با لباسهایی نه به سفت و سختی مانتو و مقنعه در مدرسه حاضر شوند. این مدرسهها البته بسته به شهریههایی كه دریافت میكنند امكان بیشتری برای اعمال سیاستهای خود دارند اما حرف از مدرسههای دولتی كه به میان میآید موضوع تبدیل میشود به سریال كشداری از نامهای مختلفی كه ایدهای را مطرح میكنند و در عمل راهكاری برای آن ندارند.
در دولت محمود احمدینژاد رد این طرح را میتوان با نام محرمسازی پیدا كرد و در آخرین سالهای دولت محمد خاتمی با نام استتار. خبرآنلاین سال 88 در گزارشی با همین موضوع به سابقه طرح استتار اشاره كرده بود: «سال 82، 200 مدرسه با اعتبار دفتر زنان وزارتخانه و 300 مدرسه با اعتبار سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس «استتار» شدند؛ استتاری كه طرفداران زیادی داشت و دلایل بسیاری برای لزوم اجرای آن در مدارس دخترانه آورده میشد كه گستره وسیعی از آرامش و راحتی و فعالیت و ورزش آزادانه دختران در مدارس تا شادابسازی دختران و بالا بردن روحیه آنان را دربرمیگرفت.»
در استتار ایده همان بالا كشیدن دیوارها بود تا جایی كه دید بیرونی به مدرسه جایی نداشته باشد و در طرح محرمسازی كار كمی پیشتر رفت و صحبت از بنا كردن مدارس براساس نوعی معماری خاص شد.
سال 87 افسانه فروزانفر، كارشناس امور بانوان سازمان آموزش و پرورش شهر تهران در گفتوگویی با مهر گفت: «ما از سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس خواستیم كه مدارس جدید را محیطمحور بسازند؛ به این شكل كه حیاط مركز باشد و ساختمان اطراف آن كه ابتدا قبول كردند ولی بعدا گفتند كه ما مدارسمان را جنسیتی نمیسازیم چرا كه امكان و اعتبار آن وجود ندارد و خلاصه اینكه این موضوع را نپذیرفتند.» این كارشناس آموزش و پرورش در همان مصاحبه 10 سال قبلش گفته بود كه تعبیر استتار مدارس هم با نوعی كجفهمی روبرو شده بود:
«عدهای بیان میكردند كه میخواهند حجاب را از سر دانشآموزان دختر بردارند، تعداد دیگری میگفتند كه قصد دارند محیط مدرسه را به زندان تبدیل كنند پس بهتر اینكه دختران دانشآموز حجاب داشته باشند.» و یك دهه بعد هم معاون آموزش و پرورش میپرسد:
«مناسبسازی یعنی چه؟» نزدیك به دو دهه از تغییر نامهای این طرح گذشته است و بخشی از آن نسلی كه قرار بود استتار شوند حالا تبدیل به مادران نسلی شدهاند كه قرار است مدرسههایشان مناسبسازی شود و در كل این سالها موضوع اصلی فقط یك چیز است: سهم دختران دانشآموز از آفتاب و سلامت را چگونه باید به آنها داد؟
نظر شما