سلامت نیوز: ساکنان «کوی علوی»، «پردیس»، «کوی مشعلی» و «عین دو» اهواز باران دوست ندارند؛ مردم «کوت عبدالله» و «قلعهکنعان» کارون هم. باران که میبارد تمام «گلدشت» میشود گَندابی که تا دم درِ خانهها میرسد و «نادری» میشود، جزیره. دیو بدبوی خفته زیر پوست شهر بیدار میشود تا شهر را تصرف کند.
به گزارش سلامت نیوز، شهروند نوشت: جولان فاضلاب در کوچهها و خیابانهای اهواز از «آبان» میآید؛ با شروع پاییز و آغاز بارشها. از سهراه ورودی اهواز تا خود محله «نادری». اما «کیانپارس» و «کیانآباد» محلاتیاند با امکانات بیشتر و در امان، حالِ «دزفول» و «شوش» هم خوب است. تعداد زیادی از محلات اهواز سالهاست با آمدن فصل بارش، منتظر مشکل همیشگی میمانند و بوی فاضلاب، خیابانهاشان را برمیدارد. مردم و مسئولان محلی میگویند مشکل از لولههای فرسوده است که به جیرجیر افتادهاند و توان کشیدن بار فاضلاب اهواز را ندارند؛ برای همین نفس کشیدن در همسایگی ریزگردها و گرد و غبار همیشگی خوزستان، برای اهوازیها و روستاهای اطراف سختتر میشود.همین چند روز پیش، عکسی در شبکههای اجتماعی از محل عبور دانشآموزان روستایی به نام چوئبده در اهواز دستبهدست شد؛ راهی سیاه و سبز از لجن و فاضلاب که مسیر رسیدن دانشآموزان به مدرسهشان بود. یکی دو روز بعد، مسئولان محلی موضوع را تکذیب کردند و گفتند این مشکل برای محلهها و روستاهای دیگر است، نه این روستا. بعد هم گفته شد روستایی به همین نام در آبادان است که چنین مشکلی دارد اما درنهایت جستوجوهای «شهروند» چنین اطلاعاتی را در بعضی محلهها و روستاهای اهواز تأیید کرد.
شبهای بدبوی کارون
باران که میبارد، شهر میشود پارکینگ ماشینهایی که در ترافیک پشتبهپشت هم ایستادهاند. تا چشم کار میکند ماشین است و گندابی که هوای شهر را مسموم کرده است. کمی آنطرفتر، نزدیک به حومه شهر خبری از بوقهای ممتد عصبانیِ مانده در ترافیک نیست، اما جا برای جولان گنداب باز است؛ گندابی که گاه تا درِ خانه اهالی میرود. همین دو هفته پیش بود که گنداب تا وسط خانه یکی از اهالی رفت و حالا بچههای همان خانه روی تخت بیمارستان آیتاللهکرمی دراز کشیدهاند و پزشکان از بیماری عفونی آنها میگویند. «عباس عچرش» اهوازی است؛ فارغالتحصیل معماری و از شهرسازی کمی سررشته دارد. عباس هم مثل تمام اهوازیها بعد از هر باران ساعتها در ترافیک مملو از بوی فاضلاب میماند: «باران میبارد و همهجا را فاضلاب میگیرد. کارگران شهرداری چندروز بعد فاضلاب خشکشده را به گوشه خیابانها میکشند، البته گاهی اوقات فاضلابهای خشکشده بار کامیون میشود تا جای دیگری پلاس شود. باد که میوزد فاضلاب گوشه خیابان خود را به باد میسپارد تا نفسها در سینه حبس شود و توان بالا آمدن نداشته باشد. رفتوآمد ماشینها هم بهانهای میشود برای پخششدن فاضلاب خشکشده. تشخیص پزشکان بیماری تنفسی است که بیماریهای پوستی طاقت اهوازیها بهویژه حومه شهر نشینها را طاق کرده است.»حال زنان «عین دو» و «کوی مشعلی» هم خوب نیست. خانهها آب لولهکشی ندارد و بافت و سبک زندگی به روستا شبیهتر است تا شهر. زنان صبح از خانه بیرون میزنند تا دبهها را پر از آب کنند و به گنج مطبخشان بیاورند و نانی تازه سر سفره بچهها بگذارند. بیرون از خانه رفتن برای این زنان یعنی بیماری پوستی، تنفسی و ... . «عباس» از این زنان میگوید و از باران طوفانی دو هفته پیش: «دو هفته پیش بارانی بارید و هنوز هم حومه اهواز و «عین دو» درگیر مشکلات است. رفتوآمدشان محدود شده و مسیرها مسدود است.
مردم بعد از سیل هنوز ساماندهی نشدهاند و باران اخیر بیشازپیش کامشان را تلخ کرده است. بیماریها برگشته است. پشهها امان کودکان را بریدهاند و پزشکان از بیماریهای جدید خبر میدهند.» حال کارون هم خوب نیست. فاضلابی که هر روز روانهاش میشود، جانش را به لب آورده است. کافهها و رستورانهایی که در میانه خود جای داده بود تا یک متر زیر آب رفتهاند. کافهها و رستورانهایی که با کارون قرار گذاشته بودند اگر در میان خود جایی به آنها بدهد شبهای اهواز را باصفاتر کنند. «عباس» همه این دردها را از چشم شهرسازی و معماری اهواز میبیند: «معماری اهواز مناسب ٥٠سال پیش است نه امروزِ اهواز و جمعیتی که در خود جای داده است. فاضلاب نهتنها بلای جان اهوازیها شده بلکه مبلمان شهری هم آسیب میبیند و هیچکدام از اینها برای تصویری که از اهواز و کارون در ذهنها مانده خوب نیست.»
بارانهایی برای خانهنشین کردن اهالی
با شروع نیمه دوم فصل بارندگی، فاضلاب پایش را روی گلوی خوزستان میگذارد. چند سالی است پای ریزگردها کمی از اهواز کوتاه شده و جای آن را بارانهای اسیدی یا فاضلاب رهاشده در شهر گرفته است تا جایی که چندی پیش استاندار خوزستان در جلسه مدیریت بحران، شرایط اهواز را بحرانی اعلام و راهکارهایی هم برای برونرفت از آن به مسئولان گوشزد کرد. وقتی پای مشکلات و مسئولان به میان میآید، زیرساختها و زمانبر بودن بهانهای است برای تکرار همهساله بارانهای اسیدی. هربار که شهر قلمرو گنداب میشود دستگاهها دستبهدست هم میدهند تا پای آن را از کوچهها و خیابانها کوتاه کنند. مُسکنی که هر سال تجویز میشود و هنوز پیروز این مبارزه تنبهتن فاضلاب است. اینها گلایههای «شریفی»، خبرنگار یکی از روزنامههای اهواز است. او ارادهای برای بهبود شرایط شهر نمیبیند و از دیدن استیصال شهروندان دلش به درد میآید. «تا به امروز اقدام ملموسی نبوده و مدفونشدن خیابانها و کوچههای شهر، خود گواه نبود ارادهای برای ساماندهی فاضلاب اهواز است. روزگاری ریزگردها و گردوغبار دانشآموزان و کسبه را خانهنشین میکرد و حالا بهانه تعطیلی مدارس، مشکل زیستمحیطی فاضلاب است.»اما حَرج چلدوای، معاون اداره آموزشوپرورش خوزستان ریزگردها و گردوغبار را مشکل اساسیتری برای آموزشوپرورش میداند و به «شهروند» میگوید: «امسال فاضلاب، دانشآموزان را یک روز خانهنشین کرد. بارندگیها در سال یک یا دو روز زنگ تعطیلی مدارس را به صدا درمیآورد، درحالیکه ریزگردها ٢١روز سال را از ما گرفت. قبلا ریزگرد بود، بحمدلله الان ریزگرد نداریم و آبگرفتگی هم که همیشه بوده است.» فاضلاب که به کوچه و خیابان هجوم میآورد، امان از همه میبرد؛ کرکره مغازهها بالا نمیرود، خودروها استارت نخورده، گوشه خیابانها و کوچهها به ناچار لاستیکهایشان را در گنداب فرو میکنند و ساکن میمانند. آموزشوپرورش هم زنگ تعطیلی مدارس را میزند تا مبادا سرویس مدارس میانه راه خاموش شده یا دیگر استارت نخورند، البته «چلدوای» سلامت دانشآموزان را دلیل اصلی تعطیلی مدارس میداند: «باران که میبارد، خیابانها پرآب میشوند و احتمال آسیبدیدن بچهها وجود دارد. فاضلاب، مسأله کلان استان خوزستان است. زیرساختهای شهر خراباست و برای همین شهرداری، آبفا و ... درگیرند. مشکل فاضلاب در شورای سلامت و شورای آموزشوپرورش که استاندار هم حضوردارد، بارها عنوان شده، چون مشکل تنها تعطیلی مدارس نیست و این مشکل یقه همه شهروندان را میگیرد.» او ادامه میدهد: «آلودگی هوا همهگیر است. مگر وضع تهران از خوزستان بهتر است؟ خوزستان به دلیل مزارع نیشکر و چاههای نفت با آلودگی هوا روبهروست و بیماریهای تنفسی، فقط به فاضلاب مربوط نیست.»
٤هزار و صدمیلیارد تومان خرج دارد
«طرح جامع فاضلاب اهواز از اواخر دهه ٨٠ شروع شد، اما اجراییشدن آن سخت است و به اعتبارات بالایی نیاز دارد. ١٨سال از تدوین طرح جامع فاضلاب اهواز میگذرد و تنها ٤٠درصد فاضلاب این شهر ترمیم شده، ٦٠درصد شبکه هنوز فرسوده است و با هر بارانی، احتمال شکستن لولهها و نشست زمین وجود دارد؛ ٦٠درصدی که در کلانشهر اهواز ٢٠ نقطه را به خود اختصاص داده و از آنها باعنوان منطقه ریزش یاد میشود. مناطقی که به دلیل بحرانیبودن جزو برنامههای کوتاهمدت بهبود شرایط فاضلاب قرار گرفتهاند.» اینها را فاضل عبیات، معاون عمرانی استانداری خوزستان به «شهروند» میگوید. او فاضلاب را دغدغه همه اهوازیها از مدیران اجرایی تا شهروندان میداند، دغدغهای که به گفته او نیاز به ٤هزاروصدمیلیارد تومان بودجه دارد: «زمین اهواز و شهرهای اطرافش مسطحاند و حرکت فاضلاب در لولهها نیاز به دستگاه پمپاژ دارد. تصفیهخانه شرق بهتازگی افتتاح شده و صدمتر مکعب در روز ظرفیت دارد، البته تصفیهخانه غرب با وجود ظرفیت بالا هنوز بهطور کامل در چرخه نیست و نمیتواند باری از دوش شهر بردارد، برای همین روزانه ١٧٥مترمکعب فاضلاب از ٢٤ نقطه وارد کارون میشود که خودش مشکل بزرگ زیستمحیطی است. اگر حجم آب رود کارون هم بالا رفته باشد، لولهها تاب آن را ندارند و فاضلاب و آب به خیابانها و معابر شهر راه پیدا میکنند.» او نداشتن شبکه دفع آبهای سطحی را مشکل دردسرساز دیگر اهواز میداند: «اهواز شبکه دفع آبهای سطحی ندارد، این درحالی است که بارانهای اهواز تند و تگرگی است، برای همین با هر بارانی فاضلاب و آب باران در خیابانها روان میشوند. برای حل مشکل فاضلاب، برنامه کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت در نظر گرفتهایم، قرار است در برنامه کوتاهمدت مناطق ریزشی، ایستگاههای پمپاژ که به دلیل سیلاب آسیب دیدهاند و بخشی از فاضلاب که در نقاط بحران قراردارند، بررسی شوند و به مهیاشدن زیرساختها توجه شود، تا در نتیجه در فصل سیلاب آینده این مشکلات مرتفع شده باشد.»
کارهایی انجام شده است، اما کافی نیست
٨٠- ٧٠درصد تجهیزات فاضلاب اهواز فرسوده است و مسئولان شهری میگویند تنها راه نجات اجراییشدن طرح جامع فاضلاب است، چون آبفای اهواز توان حل این مشکل را ندارد، ورود دولت الزامی است. عبدالزهرا سنواتی، رئیس شورایشهر اهواز در روزهای اخیر بارها به حومه شهر سر زده و وضع شهروندان را دریافته است. «ورود دولت الزامی است. دولت اگر ورود نکند، بیشک آسیبهای اجتماعی بسیاری را در آینده نهچندان دور شاهد خواهیم بود. مشکل فاضلاب بارها مطرح شده، البته کارهایی هم انجام شده است. از سالهای گذشته فرسودگی فاضلاب باعث شده در کلانشهر اهواز در بیش از ٥٠٠ نقطه پسزدگی فاضلاب را داشته باشیم که یک معنی دارد؛ افزایش بیماریهای پوستی و تنفسی. معضل فاضلاب به مناطق خوبمان هم رسیده و با ادامه این روند آنها هم درگیر این مشکل خواهندشد، این وضعیت برای اهواز معنایی جز بحران ندارد.» او در پاسخ به اینکه با وجود ادامهداربودن مشکل چرا تا به امروز کاری صورت نگرفته است، میگوید: «در ماههای گذشته بارها فاضلاب لایروبی شده است و ترمیم لولهها را داشتیم. جلسات متعددی تشکیل و ٢میلیارد تومان برای خرید پمپ اختصاص داده شده است تا دفع فاضلاب سرعت بیشتری بگیرد. به هرحال در سالهای گذشته گزارشهای متعددی از این وضع داشتیم و جلسات مختلفی تشکیل شدهاند، اما تا زمانی که دولت وارد نشود، با بحران جدیای در حوزه فاضلاب روبهرو خواهیم شد.»
نظر شما