تصور كنید دانشگاههای كشور در معرض خطر جدی مواد مخدر هستند. در سال تحصیلی جدید، معاونت فرهنگی وزارت علوم اقداماتی را در 50 دانشگاه برای پیشگیری از اعتیاد آغاز میكند و این یعنی همزمان با بازگشایی دانشگاههای كشور و آغاز سال تحصیلی جدید، آژیر قرمز به صدا در آمده است.
تصور كنید دانشگاههای كشور در معرض خطر جدی مواد مخدر هستند. در سال تحصیلی جدید، معاونت فرهنگی وزارت علوم اقداماتی را در 50 دانشگاه برای پیشگیری از اعتیاد آغاز میكند و این یعنی همزمان با بازگشایی دانشگاههای كشور و آغاز سال تحصیلی جدید، آژیر قرمز به صدا در آمده است. به گفته دكتر دارا در بین این دانشگاهها هم دانشگاههای مادر قرار دارند و هم تعدادی از دانشگاههای شهرستان ها.
كمبود بودجه برای پیشگیری از اعتیاد
همه عمر درس میخوانند. خود را از تفریحات محروم میكنند تا غول كنكور را پشت سر بگذارند. پدر حمایتشان میكند و مادر موفقیتهایشان را در رویاهایش به تصویر میكشد. سرانجام به یك دانشگاه دولتی راه پیدا میكنند و میشوند دانشجو! اما نه خودشان خبر دارند و نه خانوادههایشان كه درست روی دام اعتیاد ایستادهاند. در جدیدترین اظهارنظرها دكتر جلیل دارا مدیركل امور فرهنگی وزارت علوم با بیان اینكه 50 دانشگاه دولتی بیشتر از سایر دانشگاهها در معرض آسیب مواد مخدر قرار دارند، از كاری پیمایشی خبر داده است كه در آن شیوع مصرف مواد مخدر و میزان درگیر شدن دختران و پسران دانشجو با اعتیاد در آن بررسی میشود. البته این به آن معنا نیست كه دانشجویان سایر دانشگاههای كشور در معرض خطر اعتیاد قرار ندارند اما كمبود بودجه دست و پای مسئولان را برای فرهنگسازی در سایر دانشگاهها بسته است.
دكتر دارا در این باره به تهران امروز میگوید:«یكی از دلایلی كه تاكیدمان روی این 50 دانشگاه است كمبود بودجه است. امسال 500 میلیون تومان بودجه از ستاد مبارزه با مواد مخدر به وزارت علوم اختصاص یافته است. لذا ناچار هستیم این بودجه را به نحو مطلوب استفاده كنیم بنابراین بودجهمان را در راه برنامههای جدیتر پیشگیری برای 70 درصد دانشگاههای دولتی كه بیش از 50 دانشگاه دولتی را شامل میشود اختصاص دادیم.»او تاكید میكند: «این را در نظر داشته باشید كه پیشگیری حركتی مثبت است و از مبحث درمان جداست. این به آن معنی نیست كه دانشجویان معتاد در این 50 دانشگاه زیاد است بلكه ما در معاونت فرهنگی در راستای فرهنگسازی و اطلاعرسانی گام برداشتهایم.»
اختصاص بودجه برای پیشگیری فرهنگی از اعتیاد در راستای همكاری وزارت علوم با ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام شده است و قرار است یك برنامه جدی در زمینه پیشگیری از آسیبهای ناشی از مواد مخدر اجرا شود. البته این برنامه در 50 دانشگاه كه به گفته دكتر دارا نیاز بیشتری به سرمایهگذاری در زمینه پیشگیری دارند، انجام میشود.
دكتر دارا میگوید:«بودجه اختصاص یافته را سه بخش كردهایم. بخش اول در سایتی به نام پیشگیری نوین سرمایهگذاری شده است كه میتوان از آن به عنوان فضای آموزش مجازی استفاده كرد. بخش دوم در بخش نشریات و بروشورها كه تمامی دانشگاههای كشور را در بر میگیرد، سرمایهگذاری شده است. بخش سوم هم برای برگزاری كلاسها و كارگاههای آموزشی در 50 دانشگاهی كه بر اساس پارامترهایی انتخاب شده است سرمایهگذاری میشود.»
پژوهش اساس برنامهریزی
جلوی ضرر از هركجا گرفته شود منفعت است. شاید به همین دلیل است كه وزارت علوم به فكر چاره اندیشی برای مقاوم كردن جوانان در برابر اعتیاد افتاده است. قرار است كلاسهای پیشگیری در زمینه آسیبهایی كه از ناحیه مواد مخدر میتواند دانشگاه را تهدید كند، برای این 50 دانشگاه دولتی به طور جدیتری برگزار شود. به گفته مدیركل امور فرهنگی وزارت علوم برخی دانشگاهها نیز خودشان درخواست كردهاند كه برنامههای پیشگیری از آثار سوء مواد مخدر به طور جدیتری شامل حالشان شود. بدون شك مسئولان هیچ دانشگاهی بدون نیاز سنجی انتظار هزینه كردن بودجه دولتی در دانشگاه خود را نخواهند داشت.
همین چهار سال پیش بود كه مدیركل فرهنگی و پیشگیری وقت ستاد مبارزه با مواد مخدر از انجام تحقیقاتی در دانشگاهها خبر داد و گفت: «بر اساس نتیجه این تحقیقات آمار مصرف مواد مخدر در دانشگاهها سیاه و نگران كننده نیست.» البته هومان نارنجیها هم این مسئله را «نیازمند توجه» دانست و «زمان را زمانِ پیشگیری» اعلام كرد. به گفته او «مصرف تفننی سیگار در دانشگاهها زمینهساز بروز اعتیاد» بود. اما نتیجه چه بود؟ اعتباری بالغ بر یكصد میلیون تومان برای پیشگیری از اعتیاد به وزارت علوم اختصاص یافت و قرار شد كه سالانه مبتنی بر پژوهشهای صورت گرفته و برنامهریزیهای انجام شده توسط وزارت علوم به این وزارتخانه اعتبار بیشتری اختصاص یابد. پژوهشهایی كه به گفته سعید خراطها، جامعه شناس در انجامش سهل انگاری شده است.
او كه پیش از این در دفتر مطالعات فرهنگی و برنامهریزی اجتماعی وزارت علوم فعال بوده است به تهران امروز میگوید: «وزارت علوم در این زمینه كوتاهی كرده است. حدود 10 سال پیش پژوهشی در این زمینه در معاونت فرهنگی وزارت علوم توسط دكتر سراج زاده انجام شده است. اما پس از آن به رغم تاكیدات فراوانی كه بر ضرورت انجام این پژوهش شده، متاسفانه تكرار نشده است. پژوهشهایی مانند این در زمینه اعتیاد باید در قالب پژوهشهای روند پژوه انجام گیرد و طی دورههای زمانی خاص كه نباید بیشتر از پنج سال باشد تكرار شود. در این پژوهشها باید همواره تحولات مواد مخدر رصد شود. این در هر جامعهای از جمله دانشگاه صدق میكند.»
او تاكید میكند:«انجام پژوهش، پایه برنامهریزی است و با عدم تكرار این پژوهش نمیتوان برنامهریزی دقیقی برای فعالیتها انجام داد.»
محور تمامی برنامهریزیها انجام پژوهش و داشتن آمار است. دكتر دارا در پاسخ به این پرسش كه چند دانشجوی معتاد در كشور داریم یا چه میزان از دانشجویان در معرض اعتیاد آسیب پذیرتر هستند، میگوید: «انجام پیمایشی در تمامی دانشگاههای كشور كه بتوان روی آن حساب كرد و بر اساس آن برنامهریزی كرد حداقل 100 میلیون تومان اعتبار میخواهد. با این همه هم دفتر امور فرهنگی در صدد انجام پیمایشی در زمینه شیوعشناسی است. گذشته از آن به ستاد مبارزه با مواد مخدر هم پیشنهاد انجام پژوهشی در زمینه مصرف مواد مخدر در دانشگاهها داده شده است.» خراطها اما در این باره به تهران امروز میافزاید:«متاسفانه توجه وزارت علوم و معاونت فرهنگی آن بیشتر به مسائل حاشیهای و دست دوم بوده و از مسائل مهمی چون مواد مخدر كه این روزها چون آفتی به جان جامعه افتاده غافل مانده است. پیشگیری از شیوع مواد مخدر در همه اركان جامعه ضروری است. انجام چنین اقداماتی در دانشگاه هم به تبع جامعه ضرورت دارد. اما آنطور كه باید و شاید به آن پرداخته نشده است.»
این آسیبشناس میگوید:«پیشگیری از شیوع مواد مخدر در دانشگاهها باید از طریق پیشگیری از شیوع از مواد مخدر در كل جامعه انجام شود. این امر در كشور از مسئولیت نهادها به طور انفرادی بالاتر رفته و عزم عمومی را میطلبد. این تفكر كه ما با تاثیرگذاری بر دانشگاه از شیوع مواد مخدر در دانشگاه و به دنبال آن جامعه جلوگیری میكنیم نادرست است. این روزها كشور درگیر عوارض تولید گسترده موادمخدر است و متاسفانه وجود مسائل اجتماعی مانند فقر، بیكاری، تبعیض، مسائل خانوادگی و محیط اجتماعی نیز موجب گرایش افراد به مواد مخدر میشود. به دلیل آسیب زا شدن محیط گرایش به مواد مخدر در افزایش پیدا كرده است.»
خراطها میگوید:«همیشه میتوان پیشگیری كرد. همیشه بابی برای پیشگیری در آیتمهای گوناگون وجود دارد. این اقدام معاونت فرهنگی وزارت علوم نشان دهنده توجه جدی به مسئله اعتیاد است و اقداماتی كه قرار است صورت گیرد، به عنوان نخستین قدم ارزشمند بوده اما كافی نیست. برای رفع گرایش جوانان و به ویژه دانشجویان به سوء مصرف مواد مخدر باید به طور جدی و همه جانبه برنامهریزی كرد و بودجه اختصاص داد وگرنه اینگونه اقدامات نتیجهای در بر ندارد.»
منبع:تهران امروز
نظر شما