سلامت نیوز : آنفلوآنزای پرندگان قربانیان زیادی از میان انسان‌ها گرفته، اما خدا را شکر ویروس آن به راحتی منتقل نمی‌شود. اما فقط 5 جهش متداول در این ویروس، کافی است تا انتقال‌پذیری آن را سرعت بخشد.
ستاره سمائی: ویروس H1N5 آنفلوانزا مشهور به آنفلوآنزای پرندگان می‌تواند باعث مرگ انسان شود، اما از آن‌جا که این ویروس نمی‌تواند به راحتی بین انسان‌ها گسترش یابد، نتوانست همه‌گیر شود. اما به گفته دانشمندان ممکن است اوضاع تغییر کند: فقط 5 جهش در 2 ژن، توانست این ویروس را در شرایط آزمایشگاهی بین پستانداران منتشر کند. بدتر از همه اینکه این ویروس، با وجود جهش‌ها، همچنان مرگبار و مهلک است.

به گزارش نیوساینتیست، ران فوشیر، از مرکز درمانی اراسموس در روتردام، برای توضیح عمق فاجعه می‌گوید: «در چنین شرایطی، این ویروس به اندازه آنفلوآنزای فصلی مسری است.»

پیتر دورتی، که در سال 1996/ 1376 به خاطر تحقیق روی ایمنی‌شناسی ویروسی، جایزه نوبل زیست‌شناسی و پزشکی را از آن خود کرد، نیز می‌گوید: «آزمایش اخیر نشان می‌دهد که H5 می‌تواند به شیوه‌ای تغییر کند که باعث انتشار شده و همچنان بیماری شدیدی در انسان ایجاد کند؛ این مسئله بسیار ترسناک است.

H5N1 بین ماکیان و پرندگان آسیای شرقی ظاهر شد و از سال 2004/ 1383 در سراسر اوراسیا (اروپا و آسیا) گسترش یافت. در آن زمان، 565 بیمار مبتلا به این ویروس شناسایی شدند که 331 نفرشان جان خود را از دست دادند. با وجود آلودگی میلیون‌ها پرنده و آلوده شدن انسان‌ها، گربه‌ها و خوک‌ها، این ویروس در آن زمان نتوانست به راحتی بین پستانداران گسترش یابد. تلاش آزمایشگاهی ویروس‌شناسان برای دستیابی به چنین حالتی نیز، بی‌نتیجه ماند و محققان تصور کردند که H5N1 به راحتی قابل انتشار نیست.

اما فوشیر و گروهش در آزمایش خود ابتدا 3 جهش در H5N1 ایجاد کردند تا آنفلوآنزای پرندگان با پستانداران سازگار شود. این نسخه از ویروس آنفلوآنزای پرندگان باعث مرگ موش‌خرماها شد که واکنش آن‌ها به ویروس H5N1 نیز شبیه واکنش انسان‌هاست. با این حال، این ویروس نتوانست بین موش‌خرماها منتشر شود.

در این مرحله، محققان ویروس را از موش‌خرماهای بیمار، به موش‌خرماهای بیشتری دادند که روشی استاندارد برای سازگار کردن پاتو‌ژن‌ها با یک حیوان است. آن‌ها این کار را 10 بار تکرار کردند و در نهایت موش‌خرماهایی که در دور دهم، ویروس H5N1 را گرفته بودند، توانستند آن را به موش‌خرماهای دیگر در قفس‌های جداگانه منتقل کرده و باعث مرگ آن‌ها شوند.

این فرآیند، جهش‌های جدید زیادی در ویروس‌ها ایجاد کرد، اما در این میان، 2 جهش در تمام ویروس‌ها تکرار شد. به گفته فوشیر، این دو جهش، به علاوه 3 جهشی که عمدا ایجاد شده بود، حداقل جهش‌های مورد نیاز هستند تا این ویروس در هوا نقل و انتقال یابد.

حالا فوشیر مشغول تحقیق بر روی نوعی از ویروس H5N1 است که از طریق همان 5 جهش مذکور ایجاد شده است. وی می‌گوید: «تمام این جهش‌ها به طور جداگانه در H5N1 پرندگان دیده شده؛ بنابراین می‌توان گفت اگر این جهش‌ها جداگانه رخ می‌دهند، پس ممکن است هم‌زمان هم اتفاق بیفتند!»

به عقیده مالیک پیریس، ویروس‌شناس آنفلوآنزا از دانشگاه هنگ‌کنگ هم، چنین ادعایی به این معنی است که انتقال‌پذیری H5N1 بین انسان‌ها می‌تواند در پرندگان هم رخ دهد، هرچند که این اتفاق در حال حاضر هم رایج است و انتقال ویروس در پرندگان، خیلی سریع‌تر از پستاندارانی مانند خوک‌ها، اتفاق می‌افتد.

البته پیتر پلس، متخصص آنفلوآنزا در یکی از مراکز بهداشت و درمان نیویورک‌سیتی، هنوز متقاعد نشده که H5N1 می‌تواند با پستانداران سازگار شود و دلیل جالبی هم برای این ادعایش دارد: «موش‌خرماها، انسان نسیتند؛ در تمام این مدتی که ویروس H5N1 در محیط‌هاس انسانی وجود داشته، نتوانسته جهش مناسبی برای تبدیل شدن به گونه قابل انتقال به انسان داشته باشد.»

جفری تابنبرگر، از موسسه ملی سلامت بتسدا، مری‌لند، در ایالات متحده، در پاسخ به ادعای آقای پلس گفته: «اینکه ویروس H5N1 هنوز به خودی خود، با پستانداران سازگار نشده، به این معنی نیست که توانایی چنین کاری را ندارد! بلکه فقط به این معناست که هنوز این کار را انجام نداده است و فعلا قضیه به نفع ماست!»