افراد میتوانند بدون اینکه کلامی را رد و بدل کنند با ایما و اشاره، الفاظ کوتاه، نگاه کردن و حرکات چشم و یا دست پیامهای زیادی را به دیگران منتقل کنند و این سیگنالها باعث میشود پیامهایی که بین افراد مخابره میشود،معانی مهمی داشته باشند. بطور خلاصه میتوان گفت درصد عظیمی از معانی از طریق همین پیامهای کوتاه و غیر کلامی به دیگران انتقال داده میشود.
در باب اهمیت ارتباطات غیر کلامی میتوان گفت معمولا افراد به سیگنالها و پیامهای غیر کلامی بیشتر توجه میکنند. به لبخند زدن و یا نگاه کردن. این مساله از نظر علمی نیز به اثبات رسیده است که چون افراد به صورت فرد مقابل، حرکات، ایما و اشارات او بیشتر دقت میکنند کمتر توجهشان به سمت الفاظ و کلمات است.
مثلا وقتی از فردی میپرسیم: حالت چطور است؟ ممکن است زبان او به طور شفاهی بگوید که حالم خوب است. ولی وقتی به چشمهایش نگاه میکنیم، متوجه میشویم که حالش چندان خوب نیست و یا شاداب و خوشحال به نظر نمی رسد. بنابراین می توان گفت که پیامهای غیر کلامی کمتر به ما دروغ میگوید. همچنین در برخی مواقع حالت چهره و نگاه کردن بار اجتماعی و فرهنگی به دنبال میآورد.
در برخی افراد حالات چهره میتواند ذاتی باشد یعنی به صورت ذاتی فرد یاد میگیرد بخندد. بعضی از اوقات هم امکان دارد که فرد جلوههای هیجانی و احساساتش را نشان میدهد در واقع ما از طریق پیامهای غیر کلامی به احساسات درونی و واقعی افراد پی میبریم.
معمولا هیجانات و احساسات را میتوان در چهره و حالات بدن و حتی راه رفتن افراد مشاهده کرد. از طریق حالات افراد میشود کاملا به شخصیت آنها پی برد. مثلا افرادی که اعتماد به نفس بالایی دارند کمتر راه می روند، سرشان را بالا می گیرند اما کسانی که اعتماد به نفس کمی دارند، معمولا از کنارهها عبور میکنند، سربه زیر هستند و حالت شانههایشان افتاده است.
همچنین رفتارهای غیر کلامی میتواند نشان دهنده جایگاه و مقام اجتماعی افراد باشد. معمولا کسانی که مقام اجتماعی بالایی دارند به چهره مخاطبان خود مستقیما نگاه میکنند و خیلی محکم راه میروند.
حتی از طریق نحوه راه رفتن میتوان جنسیت افراد را مشخص کرد. به عنوان مثال در بعضی از کشورها که تفاوتی بین پوشش و آرایش دخترها و پسرها وجود ندارد از نحوه راه رفتن، ایما اشاره و حالت چهره می توان به جنسیت آنها پی برد.
در زندگی زناشویی این مهارتها نقش بسیار مهمی دارند مثلا زن و شوهری که از مهارتهای غیرکلامی استفاده میکنند و با یک لبخند و نگاه زیبا به همدیگر نشان میدهند که همدیگر را دوست دارند این مهارت باعث میشود که از زندگی خود لذت ببرند و برعکس زوجینی که در خانه احساساتشان را ابراز نمیکنند و سیگنالهای مثبت برای همدیگر مخابره نمیکنند معمولا با مشکلاتی در برقراری ارتباط با یکدیگر مواجهاند.
بنابراین افرادی که در این زمینهها مهارت دارند، در جامعه بسیار موفقترند.
یک سری از این جلوههای هیجانی و رفتارهای غیر کلامی ذاتی است.بطور مثال نوع حالت چهره درهمه فرهنگها به یک شکل است. اما گروهی از رفتارهای غیر کلامی یادگرفتنی و اکتسابی و تابع فرهنگ کشور است. فرضاً ما در فرهنگ خودمان یاد میگیریم که در آوردن زبان نشان دهنده توهین به مخاطب است ولی در کشوری مانند ژاپن این عمل نشان دهنده تعجب است و فرد قصد بیاحترامی ندارد.
بعضی از جلوههای هیجانی فرهنگی و بخش اعظم آن اکتسابی و یادگرفتنی است. ما از والدین خود یاد میگیریم که چگونه هیجانات خود را نشان دهیم ، کنترل کنیم و همچنین چطور هیجانات و احساسات دیگران را دریافت و یا تجزیه و تحلیل و تفسیر کنیم.
در میان اعضای بدن چشمها در ارتباطات غیر کلامی از اهمیت بسزایی برخوردارند. فردی که عینک تیره به چشم دارد نمی توان به راحتی با او ارتباط برقرار کرد چرا که وقتی با او مکالمه میکنید نمی توانید واکنش هیجانی و عاطفی را تشخصیص دهید.
در بیشتر اوقات ارتباطات غیر کلامی بیشتر از کلامی پیام ما را می رساند، مثلا دوست خود را در آن طرف خیابان می بینید و با حرکات سر و لب می توانید حال اورا بپرسید و یا سراغ پدر و مادر او را هم بگیرید، بدون اینکه کلامی مبادله شود. البته برخی واقع میتوان ارتباط کلامی را با ارتباط غیرکلامی جایگزین کرد ولی باید انرژی بیشتری صرف شود.
بطور کلی هوش هیجانی یکی از عوامل بسیار مهم موفقیت در اجتماع محسوب میشود و یکی از فاکتورهای هوش هیجانی داشتن مهارتهای ارتباطی است و کسانی که به صورت غیر کلامی مهارتهای ارتباطی را به کار میگیرند می توانند در روابط اجتماعی خود موفقتر باشند.
نظر شما