به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو، خلیج گرگان بزرگ‌ترین خلیج دریای خزر است که بر اثر پیشروی شبه‌جزیره میانکاله در جنوب‌شرقی دریای خزر تشکیل شد و در سال۱۳۵۴ به همراه تالاب میانکاله و لپوی زاغمرز، به‌عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسید، این نشان می‌دهد که نه فقط خلیج گرگان بلکه نواحی اطراف آن شامل شبه‌جزیره میانکاله و تالاب بین‌المللی گمیشان هم یک مجموعه ارزشمند محیط‌زیستی هستند.
اکولوژی و حیات خلیج گرگان به دریای خزر وابسته است، همچنین از رودخانه‌های مجاور و شبه‌جزیره میانکاله تاثیر می‌گیرد؛ بنابراین نوسانات خزر تاثیر مستقیمی بر این خلیج دارد، خلیج گرگان در بخش جنوبی با استان‌های مازندران و گلستان احاطه شده و دارای تنوع زیستی منحصربه‌فرد اما شکننده است و نه‌تنها ماهیان باارزش غضروفی ماهی سفید و کفال دارد، بلکه سهم قابل‌توجهی از خاویار موردنیاز کشور را تامین می‌کند.
اما این خلیج ارزشمند چند سالی است با کم‌آبی و خشکی مواجه شده است؛ به‌طوری‌که اکنون بیش از ۳۵درصد این خلیج در ناحیه جنوب‌غربی خشک شده و بخش مشرف به کانال آشوراده و چپ‌اوغلی هم کامل خشک شده است؛ از این رو برای نجات آن جلسات زیادی برگزار شد و درنهایت کارگروه نجات خلیج گرگان شکل گرفت و در آن اقدامات عملی و وظایف دستگاه‌ها برای نجات خلیج گرگان تعیین شد که باتوجه‌به شرایط خلیج، کاهش تراز آب دریای خزر، خشکسالی و کاهش بارندگی به‌اصطلاح باید دست جنباند تا به‌طور کامل خشک نشود چون در این صورت، اثرات غیرقابل جبرانی در منطقه و حتی دوردست‌تر به‌جا خواهد گذاشت.
بر این اساس، طرح جامع پنج‌ساله (۱۳۹۹-۱۴۰۳) با هدف احیای مجموعه تالاب‌های میانکاله و خلیج گرگان، در راستای رفع چالش‌های موجود تدوین و در آن دستگاه‌های مسوول انجام پروژه‌های طرح جامع برای هر اقدام مشخص و به دستگاه‌های اجرایی و مرتبط ابلاغ شد که پیش‌بینی می‌شود براساس آن مشکلات خلیج گرگان و تالاب میانکاله تا پنج سال آینده برطرف شود.
در این برنامه، لایروبی کانال‌های منتهی به خلیج گرگان به‌عنوان راهکار مطرح شد و اجرای آن برعهده سازمان بنادر و دریانوردی گذاشته شده است، رییس‌جمهور در سفری که به استان‌های مازندران و گلستان داشت تاکید کرد که کارهای برزمین‌مانده در این بخش انجام شود؛ بنابراین قرار نیست که طرح‌های جدیدی انجام شود. با این تاکید رییس‌جمهوری، کار لایروبی کانال آشوراده برای نجات خلیج گرگان از حدود یک‌ماه پیش آغاز شده است.
اما از همان ابتدا که مساله لایروبی مطرح شد نظرات موافق و مخالف زیادی داده شده بود، مخالفان نگران رسوب‌گذاری با نرخ بالا در منطقه و بی‌ثمر شدن لایروبی بعد از مدت کوتاهی هستند. همچنین نگران افت تراز آب خزر و تخلیه همان میزان آب باقیمانده در خلیج گرگان به خزر هستند. از سوی دیگر، موافقان طرح لایروبی نگران قطع کامل دسترسی خلیج گرگان به دریای خزر و در راستای آن نابودی صنعت ماهیگیری و حمل‌ونقل دریایی در آن بخش از خزر هستند.آغاز فرایند عملیات لایروبی تنها خلیج ایرانی خزر که این روزها نفس‌های آخر خود را می‌کشد خبری امیدبخش برای گلستانی‌هاست تا پیکر نیمه‌جان عروس خزر جان دوباره بگیرد. حال باید منتظر ماند و دید که آیا فرایند لایروبی خلیج گرگان به انتها می‌رسد؟
احیای خلیج گرگان بدون فوت وقت
کارشناسان و مسوولان، خشکی خلیج گرگان را مساوی با نابودی استان گلستان می‌دانند و معتقدند خشکی آن نه‌تنها گلستان که استان‌های همجوار را هم به چالش می‌کشاند، اهمیت این موضوع مسوولان ملی و استانی را به صف کرد تا برای نجات خلیج گرگان گام‌های خود را جدی‌تر کنند و البته دولت مردمی هم عزم خود را جزم کرد تا این خلیج را از خشکی نجات دهد تاجایی‌که رییس‌جمهور در سفر به گلستان ضمن بازدید از خلیج گرگان دستور دادند مسوولان بدون فوت وقت برای احیای خلیج گرگان اقدام کنند.
خلیج گرگان که روزی برای خود بروبیایی داشت اکنون حال خوشی ندارد، مردم محلی می‌گویند این مکان روزی محل تردد گردشگران و مسافران بود اما بوی تعفن آن، گردشگران و مسافران را از این منطقه فراری داده است. از طرفی خشکی خلیج گرگان صید و صیادی را از رونق انداخته و بسیاری از کسب‌وکارها را با مشکل مواجه کرده است.
استاندار گلستان نیز چندی پیش از سنگ‌اندازی‌ها در مسیر لایروبی خلیج گرگان انتقاد کرده بود و بر این مهم تاکید کرد که مساله خلیج گرگان کمتر از دریاچه ارومیه نیست، اگر به داد خلیج گرگان نرسیم، طی دو سال‌ونیم آینده خشک می‌شود. خشک شدن خلیج گرگان مساوی با نابودی استان گلستان است و کشاورزی، محیط‌زیست و سلامت نه‌تنها گلستان که استان خراسان شمالی نیز تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد.
البته در میان هیاهوی خشکی خلیج گرگان، کاهش سطح تراز آب دریای خزر معضل دیگری است که به نظر می‌رسد گریبان خلیج گرگان را هم می‌گیرد. براساس آخرین آمارها، سرعت کاهش سطح تراز آب دریای خزر در سال۲۰۲۰ نسبت‌به سال ۲۰۱۹ روند افزایشی داشته و درحالی‌که این شاخص ۱۲سانتی‌متر بوده در طول یک‌سال به ۲۱سانتی‌متر رسیده است که خود یک فاجعه جدی محسوب می‌شود، این کاهش ۲۱سانتی‌متری سطح تراز آب دریا درحالی اتفاق افتاد که انتظار می‌رود هرساله سطح تراز کاهش پنج‌سانتی‌متری داشته باشد.
گرچه در شرایط پیش رو که خلیج گرگان به‌سمت خشکی کامل در حال پیشروی است و مسوولان با لایروبی کانال‌های مرتبط، تمام تلاش خود را برای نجات این خلیج به کار گرفتند اما کارشناسان معتقدند با کاهش سطح تراز آب دریای خزر حتی اگر لایروبی هم در سطح وسیع انجام شود، دیگر دریای خزر در وضعیتی نیست که بتواند آب مناسب را به خلیج گرگان منتقل کند.باوجوداین امروز امیدها برای احیای دوباره خلیج گرگان به‌سمت لایروبی نشانه رفته و مردم و مسوولان امیدوارند با این اقدام دوباره ضربان زندگی به پیکر نیمه‌جان تنها خلیج ایرانی خزر بازگردد.
فاجعه زیست‌محیطی ناشی از خشکی خلیج گرگان
نماینده مردم گرگان و آق‌قلا در مجلس شورای اسلامی نیز دراین‌باره گفت: تحقق کامل مصوبات سفر رییس‌جمهور به گلستان نیازمند تلاش، جدیت، پیگیری و هم‌افزایی است و نیازمند این است که مجموعه مدیران استانی به همراه نمایندگان مجلس این فرایند را پیگیری کنند.
«رمضانعلی سنگدوینی»، احیای خلیج گرگان را مساله بسیار مهم و حیاتی خواند و تاکید کرد: اگر خلیج گرگان احیا نشود، نه‌تنها استان گلستان که استان‌های همجوار نیز دچار فاجعه زیست‌محیطی خواهند شد، بعد از تصمیمات هیات‌دولت به‌اتفاق استاندار جلسه‌ای با معاون اجرایی رییس‌جمهور داشتیم و در آن نشست دستگاه‌های ذی‌ربط مکلف شدند که اقدامات خود را انجام دهند، اگر قرار است قرارگاه خاتم‌الانبیاء در گلستان فعالیت کند به پشتیبانی مالی نیاز دارد.
وی با بیان اینکه اهمیت خلیج گرگان تا حدی بود که رییس‌جمهور در سفر به گلستان نخستین بازدید خود را به این خلیج اختصاص دادند، یادآور شد: ما باید خطر خشکی خلیج گرگان را از سطح استانی خارج کنیم.نماینده مردم گرگان و آق‌قلا در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: باید زمان لایروبی کوتاه‌تر شود و اگر مسوولان مرتبط به کمک مجمع نمایندگان گلستان نیاز دارند ما برای خدمت‌رسانی آماده هستیم.
نظر شما