به گزارش سلامت نیو زبه نقل از روزنامه پیام ما، وزارت نیرو برنامه‌هایش برای مدیریت مسئله کم‌آبی در منطقه سیستان را اعلام کرد. به گزارش «پیام ما» در گزارشی که پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو منتشر کرده، دلیل مشکل آب « بدعهدی افغانستان» اعلام شده است. «با وجود خشکسالی و کمبود منابع آبی و بدعهدی افغانستان در تحقق حق آبه هامون از هیرمند، وزارت نیرو به صورت ویژه در حال ارائه خدمات و اجرای طرح‌های آبرسانی در سیستان است.»بنا بر این گزارش، سیستان؛ منطقه‌ای که روزگاری انبار غله ایران بود و انعکاس رنگ آسمان در زلالی آب دریاچه هامونش زیبایی منحصربفردی به آن بخشیده بود.
این خبر که تایید می‌کند «دیگر خبری از سرزندگی دریاچه بزرگ شرق نیست»؛ و با تاکید بر مسئولیت دولت‌های گذشته در ادامه آمده است: « وضعیتی که دلیل آن خشکسالی و مسدود شدن راه‌های ورود آب در هیرمند است، حق آبهای که سال ۱۳۵۱ در زمان پهلوی دوم در افغانستان قراردادش میان ایران و افغانستان امضا و قرار شد، سالانه حدود ۸۰۰ میلیون متر مکعب آب از آن کشور وارد هیرمند شود.
تفاهم‌نامه‌ای ۵۰ ساله که طرف افغانستانی از اوایل دهه ۷۰ به بعد به آن پایبند نشد و سال‌هاست ذخایر چاه‌نیمه‌ها تنها منبع تامین آب مردم منطقه است و طی این مدت چاره‌ای دیگر از سوی دولت‌های گذشته برای روزهای کم آبی منطقه اندیشیده نشد.»از سال ۱۴۰۱_۱۴۰۰ که تامین آب سیستان با خطر جدی مواجه شد، استفاده از ذخایر موجود در اولویت قرار گرفت و آب از چاه نیمه‌های۴ و ۲ به ۳ و ۱ توسط قرارگاه سازندگی سپاه پاسداران منتقل شد.
تقصیر «کمال‌خان» است
حالا وزارت نیرو مدعی است که خلاف دولت‌های پیشین «دولت سیزدهم با نگاهی ویژه به دنبال روش‌هایی برای تامین آب در منطقه و رفع مشکل بزرگ مردم این دیار است.»مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان با تاکید بر این که طی چند دهه اخیر هیرمند آوردی نداشت و ذخیره‌های چاه‌نیمه برای شرب و حتی تامین بخشی از آب کشاورزی استفاده می‌شد نوشت: «اوج خشکسالی سیستان و عدم تحقق حق‌آبه و ورود آب به سیستان با بهره‌برداری بند کمال‌خان در افغانستان شروع شد.»
به گفته علیرضا قاسمی، با وجود وابستگی به چاه‌نیمه‌ها و هیرمند، طی چند دهه اخیر برای ایجاد منابع آبی دیگر به منظور تامین آب شرب چاره اندیشی نشد و همه ذهن‌ها به برداشت آب از چاه نیمه‌ها معطوف بود، بنابراین برای تامین آب شرب شهری و روستایی از چاه نیمه‌ها، ۲ واحد تصفیه‌خانه و خطوط انتقال و مخازن ذخیره احداث شد: «درحال حاضر از طریق ۴۵۰۰ کیلومتر خطوط انتقال و شبکه توزیع، انتقال آب برای شهرها و روستاها به میزان ۱۸۰۰ لیتر در ثانیه توزیع می‌شود.
از این میزان ۱۰۶۰ لیتر برای روستاها و تعدادی از شهرها از طریق طرح روستایی و ۷۴۰ لیتر برای شهرهای زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز از طریق طرح آبرسانی شهری منتقل می‌شود.با برداشت آب از چاه‌هایی که توسط شرکت آب منطقه‌ای در جنوب شرق دشت سیستان در حال حفر و تجهیز است و برداشت و انتقال آب از منطقه بندان، آب شرب سیستان از منابع آب زیرزمینی تامین خواهد شد.
سراغ منابع زیر زمینی می‌رویم
به گفته قاسمی با وجود مشکل در تأمین آب، انتقال و توزیع در شرایط کنونی با همه امکانات و تجهیزات موجود و از طریق زیرساخت‌های آبرسانی بدون هیچ‌گونه وقفه‌ای صورت می‌گیرد: «از سال ۱۴۰۱_۱۴۰۰ که تامین آب سیستان با خطر جدی مواجه شد، استفاده از ذخایر موجود در اولویت قرار گرفت، به گونه‌ای که آب از چاه نیمه‌های۴ و ۲ به ۳ و ۱ توسط قرارگاه سازندگی سپاه پاسداران منتقل شد.
از نیمه سال ۱۴۰۱ موضوع استفاده از منابع جایگزین برای سیستان مصوب شد، هرچند در این میان چاه‌های ژرف به عنوان طرح‌های مطالعاتی روند خود را طی می‌کرد. استفاده از منابع آبی غرب سیستان در سفر اعضای کمیسیون عمران مجلس به سیستان، توسط مدیرعامل شرکت مهندسی آبفای کشور بر اساس مطالعات و مستندات ارائه شده مطرح و در آذرماه سال گذشته طرح اضطراری سیستان با استفاده از منابع آبی هامون سابری در فاز یک و استفاده از منابع آبی دشت «شیله» و «بندان» و منابع زیرزمینی جنوب شرق سیستان (در فاز ۲) مصوب شد.»
براساس آنچه در این خبر و به نقل از این مسئول آب استان آمده «متاسفانه اتکا به استفاده از آبهای سطحی در سیستان که از خارج کشور تامین می‌شود به حداقل رسید، به گونه‌ای که هیچ آوردی از هامون سابری و فراه‌رود وارد ایران نشد، اما وجود منابع آبی زیرزمینی قابل اتکا به منطقه دشتک می‌تواند بخش اعظمی از کمبود آب را جبران کند؛ منابعی که به همت کارشناسان منابع آب این شرکت شناسایی شده و هم‌اکنون چاه‌های دستگاهی با عمق متوسط در حال حفاری است.
پیش‌بینی می‌شود با حفر حداقل ۳۰ حلقه چاه در این دشت در دو فاز اجرایی شامل دشتک تا شیله و دشتک تا نوار مرز واقع در منطقه لواریاب که امکان توسعه نیز دارد و تکمیل خط دوم انتقال آب چاه‌نیمه به زاهدان آب را به سیستان منتقل کرد به گونه‌ای که با خطوط موجود و خط دوم انتقال به چاه نیمه ۳ انجام و از آنجا با خطوط انتقال موجود تامین آب برای سیستان صورت خواهد گرفت.»
بنابر توضیحات قاسمی، با فرض برداشت ۳۰ لیتر بر ثانیه آب از هر حلقه چاه و ۸۰ درصد شیرین‌سازی، امکان انتقال یک مترمکعب برای شرب سیستان فراهم می شود که ۶۰ درصد نیاز آبی سیستان در پیک مصرف را تامین خواهد کرد. همچنین با برداشت آب از طریق چاه‌هایی که توسط شرکت سهامی آب منطقه‌ای در جنوب شرق دشت سیستان در حال حفر و تجهیز است و همچنین برداشت و انتقال آب از منطقه بندان، آب شرب سیستان در شرایط فعلی از منابع آب زیرزمینی تامین خواهد شد.»
گفته‌های مسئول آب و فاضلاب در استان سیستان و بلوچستان در شرایطی است که بسیاری منتقد طرح‌های آبرسانی اجرا شده یا در حال اجرا از سوی وزارت نیرو هستند و معتقدند که علاوه بر مشکلات آب، بخشی از مشکلات گرد و غبار نیز به گردن این وزارتخانه است. همچنین شهروندان شهرها و روستاها در منطقه سیستان این استان، از کمبود و بی نظمی آبرسانی سیار در این استان گلایه دارند.
نظر شما