به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ابتکار،در اساسنامه نهضت سوادآموزی، هدف از تشکیل این نهاد از بین بردن بی سوادی در کشور اعلام شد و در این اساسنامه که در سال ۱۳۶۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، نهضت، سازمانی وابسته به وزارت آموزش‌وپرورش اعلام گردید. در این اساسنامه قید شد سرپرست نهضت به عنوان معاون وزیر آموزش‌وپرورش و رئیس سازمان انجام وظیفه کند.در حقیقت تنها یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و با توجه به اهمیت و ضرورت سوادآموزی، به‌ فرمان امام خمینی(ره) در دی‌ماه ۱۳۵۸ نهضت سوادآموزی تأسیس شد.

در اساسنامه نهضت سوادآموزی، هدف از تشکیل این نهاد از بین بردن بی‌سوادی در کشور اعلام شد و در این اساسنامه که در سال ۱۳۶۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، نهضت سازمانی وابسته به وزارت آموزش‌وپرورش اعلام شد.در این اساسنامه قید شد که سرپرست نهضت به‌عنوان معاون وزیر آموزش‌وپرورش و رئیس سازمان انجام وظیفه کند.

پس از تأسیس نهضت سوادآموزی تا سال ۱۳۶۵ نزدیک به ۱۱ میلیون نفر به باسوادان کشور افزوده شد و نرخ باسوادی کشور از ۴۷.۵ به حدود ۶۱.۸ درصد رسید. لیکن به علل گوناگون ازجمله رشد سریع جمعیت و فقدان امکانات آموزشی برای همه خردسالان، قدر مطلق بی‌سوادی نه‌تنها کاهش نیافته بلکه حدود ۶۰۰ هزار نفر نیز افزایش داشت.

اگر بزرگ‌سالان باسواد باشند جلوی بسیاری از خسارت‌ها و آسیب‌ها در حوزه بهداشت و درمان گرفته می‌شود.

اثرات نهضت در باسوادی‌ها

کما اینکه بر اساس گزارش روابط عمومی سازمان نهضت سواد آموزی، پس از تاسیس نهضت سوادآموزی تا سال ۱۳۶۵ نزدیک به ۱۱ میلیون نفر به باسوادان کشور افزوده شد و نرخ باسوادی کشور از ۴۷.۵ به حدود ۶۱.۸ درصد رسید. لیکن به علل گوناگون و از جمله رشد سریع جمعیت و فقدان امکانات آموزشی برای همه خردسالان در آن سال قدر مطلق بی‌سوادی نه تنها کاهش نیافته بلکه حدود ۶۰۰ هزار نفر نیز افزایش داشته است.

البته با اجرای طرح بسیج عمومی سوادآموزی در سال ۱۳۶۹ و آموزش بیش از ۴.۱ میلیون نفر بی سواد مطلق در طول یک دهه، در سال ۱۳۷۵ نرخ باسوادی در ایران به ۷۹.۵درصد رسید (۱۸درصد افزایش). این افزایش در سرشماری ۱۳۸۵، ۹۰ و ۱۳۹۵ به ترتیب به ۸۴.۶درصد، ۸۴.۸درصد و ۸۷.۶ درصد ادامه پیدا کرد و در برآوردسال ۱۴۰۰ این رقم به ۹۰.۵ درصد افزایش یافته است.

نخستین بار نیز این شاپور محمدزاده، رئیس سازمان نهضت سواد آموزی ایران بود که در سال 1400 خبر از تعداد میلیونی بیسوادان در ایران داد و گفت: هنوز جامعه ما با حدود 7.5 میلیون بی‌سواد که حدودا 10 درصد جمعیت کشور است، روبروست.

وی در تشریح شرایط سواد آموزی در این کشور اظهار کرد: «با اجرای طرح بسیج عمومی سوادآموزی در سال 1369 و آموزش بیش از 4.1 میلیون نفر بی‌سواد مطلق در طول یک دهه، در سال 1375 نرخ باسوادی در ایران با 18 درصد افزایش به 79.5 درصد رسید. این افزایش در سرشماری 1385، 90 و 1395 به ترتیب به 84.6درصد، 84.8 درصد و 87.6 درصد ادامه پیدا کرد».به گفته محمدزاده در برآورد سال 1400 رقم باسوادی در ایران به 90.5 درصد افزایش یافته است.

البته در بهمن ماه سال 1401 نیز علیرضا عبدی، رئیس سازمان سواد آموزی ایران خبر داده بود که: باوجود بیش از 4 میلیون نفر بی‌سواد مطلق یا کم‌سواد در کشور، هنوز مأموریت ما در حوزه سوادآموزی خطیر است، باید هم‌افزایی داشته باشیم تا ظرف سه سال آینده موضوع آموزش سواد پایه و خواندن و نوشتن تمام شود.به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش‌وپرورش، در همان زمان وی با بیان اینکه باید نقشه راهی برای رفع بی‌سوادی داشت، افزود: باید بررسی کنیم این بی‌سوادان را با چه همکاری‌هایی می‌توان باسواد کرد، تأمین منابع مالی نهضت هم اهمیت دارد، اگر بزرگ‌سالان باسواد باشند جلوی بسیاری از خسارت‌ها و آسیب‌ها در حوزه بهداشت و درمان و گرفته می‌شود.

آمار تکان دهنده‌ای از بیسوادی که وزیر سابق داد

اخیرا نیز یوسف نوری با حضور در شبکه آموزش سیما در خصوص عملکرد و چالش‌های سواد آموزی در جمهوری اسلامی ایران، اظهار کرد: آماری در خصوص بیسوادها در سال ۱۳۹۵ داریم که آمار اعلام‌شده از سوی مرکز آمار ایران و بر اساس خوداظهاری است. بر اساس این آمار طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ تعداد ۸ میلیون و ۷۹۵ هزار نفر بیسواد داشتیم.

بنابر اعلام وزیر سابق آموزش و پرورش، طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ تعداد ۸ میلیون و ۷۹۵ هزار بیسواد مطلق در کشور وجود دارد.

یوسف نوری با حضور در شبکه آموزش سیما در خصوص عملکرد و چالش‌های سواد آموزی در جمهوری اسلامی ایران، اظهار کرد: آماری در خصوص بیسوادها در سال ۱۳۹۵ داریم که آمار اعلام‌شده از سوی مرکز آمار ایران و بر اساس خوداظهاری است. بر اساس این آمار طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ تعداد ۸ میلیون و ۷۹۵ هزار نفر بیسواد داشتیم.

ما برای آموزش ۴۹ سال به بالا کاری انجام نداده‌ایم. تحقیقی را می‌دیدم که می‌گفت به ازای هر ۱۰ درصد افزایش سوادآموزی، دو درصد به GDP یعنی تولید ناخالص ملی اضافه می‌شود.

آماری که خود اظهاری تایید کرده است

وی با بیان این‌که آمار این تعداد بیسواد بر اساس خوداظهاری افراد و مربوط به افراد ۶ ساله به بالایی است که بیسواد مطلق هستند و خواندن و نوشتن هم بلد نیستند، افزود: البته در سال ۵۵ این آمار ۱۴ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر بوده است. تخمین من برای آمار بیسوادی مطلق برای سال‌جاری هم همین حدود است.

نوری با اشاره به این‌که هدف‌گذاری ما برای آموزش از ۶ تا ۴۹ سال است و این امر در حالی است که هدف‌گذاری دنیا برای آموزش تا آخر عمر است، ادامه داد: ما برای آموزش ۴۹ سال به بالا کاری انجام نداده‌ایم. تحقیقی را می‌دیدم که می‌گفت به ازای هر ۱۰ درصد افزایش سوادآموزی، دو درصد به GDP یعنی تولید ناخالص ملی اضافه می‌شود.

وزیر سابق آموزش و پرورش با یادآوری این‌که زمانی سواد را توانایی خواندن و نوشتن معنا می‌کردند، اما اکنون حدود ۴۳ نوع سواد داریم، تصریح کرد: سواد چهار سطح دارد؛ سطح اول بی‌سوادی مطلق است. سطح دوم سواد اسمی به معنای فراگیری یک دانش و امتحان دادن آن و نگهداشت آن در حافظه کوتاه مدت است، سطح سوم سواد عملکردی به معنای تغییر در زندگی متناسب با دانسته‌های خود است و سطح چهارم سواد چندبعدی یعنی خیزش مسئولیت اجتماعی از سواد است.

وی درباره فعالیت‌های نهضت سوادآموزی پس از انقلاب اسلامی، توضیح داد: نهضت سوادآموزی ۲۵ میلیون نفر اعم از بی‌سواد مطلق، نیازمند تعمیق سواد، نیازمند بازآموزی و نیازمند تکمیل پایه تا کلاس پنجم را تحت پوشش قرار داد و از این ۲۵ میلیون نفر حدود ۲۰ میلیون نفر قبول شده و مدرک گرفتند. این عدد خیلی خوبی است. باید این اقدامات انجام‌شده از سوی نهضت سوادآموزی را دید.

سپردن نهضت سواد آموزی به آموزش و پرورش

نوری در بخش دیگر سخنان خود درباره مصوبه کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم توسعه مجلس شورای اسلامی مبنی‌بر سپردن ماموریت‌های نهضت سواد آموزی به معاونت ابتدایی آموزش و پرورش و انحلال شکل فعلی نهضت سوادآموزی، تاکید کرد: کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم این امر را مصوب کرده، اما صاحب‌نظران نظرات مختلفی دارند. نهضت باید مردمی و مردم‌پایه باشد و اگر برایش دفتر و دستک درست کنیم دچار مشکل می‌شود.

وزیر سابق آموزش و پرورش با بیان اینکه معاونت آموزش ابتدایی متکفل بیش‌از ۹ میلیون دانش‌آموز با ماموریت‌های عریض و طویل است، خاطرنشان کرد: با چنین شرایطی اگرچه به ظاهر بهترین جا برای سپردن ماموریت‌های نهضت، آموزش ابتدایی است، اما جنس آموزش بزرگسالان متفاوت از آموزش ابتدایی است.

در خیلی از کشورها آموزش بزرگسالان به صورت عمومی برای همه نیست. در دنیا این‌گونه نیست که برای سواد آموزی ساختار عریض و طویل درست کنند بلکه ساختار مردمی و غیردولتی می‌سازند.وی در عین حال معتقد است که الگوی راهبری نظام اداری نهضت سوادآموزی را باید تغییر داد، اما دولت نیز باید برای این الگوی جدید آیین‌نامه‌ای ارائه دهد.

به گفته نوری، در حال حاضر پوشش تحصیلی مقطع ابتدایی در کشور ۹۸.۶ درصد است، اما ۱۶۰ هزار و ۳۷۳ نفر نیز جذب دوره ابتدایی نشده‌اند.
وزیر سابق آموزش و پرورش با بیان این‌که بر اساس آخرین اطلاعات ۹۷۰ هزار نفر بازمانده از تحصیل در کشور وجود داشت که از این تعداد حدود ۱۵۰ هزار نفر کاسته شده است، توضیح داد: البته سال به سال از تعداد این افراد کم می‌شود.

از سوی دیگر در خصوص آمار بیسوادی نیز باید گفت در دنیا هم همین است. ایران تلاش‌های خوبی به‌ویژه در حوزه سواد زنان داشته است.وی بیان کرد: سال گذشته و در دولت سیزدهم شورای پشتیبانی نهضت سوادآموزی بعد از سال‌ها تعطیلی به ریاست معاون اول رئیس جمهوری تشکیل جلسه داد. جلسه خوبی بود، اما نقایصی داشت؛ از جمله این‌که بخش غیردولتی و گروه‌های جهادی در این جلسه حضور نداشتند.

وی در پایان سخنان خود از نمایندگان مجلس در خصوص مصوبه اخیر خود درباره واگذاری ماموریت‌های نهضت سواد آموزی به معاونت ابتدایی وزارت آموزش و پرورش درخواست کرد: در دنیا آموزش بزرگسالان به‌صورت مستقل اداره می‌شود. از نمایندگان مجلس درخواست دارم که از دولت بخواهند الگوی راهبری کامل که در آن ساختار سازمانی نهضت وجود داشته باشد را، به مجلس پیشنهاد دهند و برای آن پیوستی بنویسند که طبق آن میزان بی‌سوادی در هر سال به میزان معینی درصد کم شود. به نظرم وظیفه مجلس در برنامه هفتم توسعه این است.