سلامت نیوز: «سلامت روان» به وضعیتی از سلامتی اطلاق می‌شود كه در آن هر فردی پتانسیل و توان خود را درك می‌كند، می‌تواند از عهده استرس‌ها و تنش‌های عادی زندگی برآید، می‌تواند موثر و ثمربخش كار كند و همچنین قادر است در اجتماع خود، حضور و نقش موثری داشته باشد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا، بعد مثبت سلامت روان در تعریف سازمان جهانی بهداشت از واژه «سلامت» آشكارتر می‌شود كه بنابراین تعریف «سلامت، وضعیتی از بهداشت كامل جسمی، روانی و اجتماعی است و لزوما به معنی نداشتن بیماری یا نقص عضو نیست.»

سازمان جهانی بهداشت در یك گزارش جدید روی جنبه‌های مهم سلامت روان و اختلالات روانی تاكید كرده است.

در این گزارش آمده است: تقریبا نیمی از موارد ابتلا به اختلالات روانی از سن 14 سالگی آغاز می‌شوند. طبق آمار، حدود 20 درصد از كودكان و نوجوانان جهان به مشكلات یا اختلالات روانی مبتلا هستند.

همچنین برخی از مناطق جهان با وجود دارا بودن بالاترین درصد جمعیت زیر 19 سال، از نظر منابع بهداشت روانی در بدترین شرایط قرار دارند. در بیشتر كشورهای كم درآمد یا با درآمد متوسط نیز در ازای هر یك تا چهار میلیون كودك، فقط یك روانپزشك اطفال وجود دارد.

این گزارش می‌افزاید: مشخصه بیماری افسردگی، غمگینی مداوم و فقدان انگیزه و رغبت همراه با ناهنجاری‌های روانشناسی، رفتاری و جنسی است. در عصر حاضر این اختلال روانی بعنوان عامل اصلی از كار افتادگی و ناتوانی در سراسر جهان شناخته شده است.

یكی دیگر از پیامدهای اختلالات و بیماریهای روانی گرایش به خودكشی است. به طور متوسط حدود 800 هزار نفر در سال، اقدام به خودكشی می‌كنند كه 86 درصد از این موارد در كشورهای كم درآمد یا با درآمد متوسط اتفاق می‌افتد. همچنین بیش از نیمی از افرادی كه اقدام به خودكشی می‌كنند، بین 15 تا 44 سال دارند. بالاترین نرخ خودكشی در بین مردان در كشورهای شرق اروپا مشاهده می‌شود. اختلالات روانی بعنوان یكی از بارزترین عوامل موثر در اقدام به خودكشی به حساب می‌آیند كه البته قابل درمان هستند.

در گزارش سازمان جهانی بهداشت همچنین تاكید شده است كه جنگ و بلایای مهم، تاثیر عمده و اساسی روی بهداشت روانی و سلامت روانی – اجتماعی افراد دارند به طوری معمولا پس از شرایط بحرانی، نرخ ابتلا به اختلالات روانی دو برابر افزایش پیدا می‌كند. هچنین اختلالات روانی جزو فاكتورهای خطرزا در بروز بیماریهای واگیردار و غیرواگیردار هستند و درعین حال می‌توانند عامل بروز صدمات عمدی یا غیرعمدی باشند.

قضاوت نادرست و ننگ اجتماعی از بیان ابتلا به این اختلالات و بیماری‌ها و همچنین تبعیضات علیه این بیماران و خانواده‌های آنها، باعث شده كه مردم از جستجوی خدمات درمانی و بهداشتی برای معالجه خودداری كنند. برای نمونه یك مطالعه عمومی در افریقای جنوبی نشان داده است كه اكثر مردم تصور می‌كنند بیماری‌های روانی به استرس یا فقدان اراده مربوط می‌شوند و این بیماری را یك مشكل پزشكی نمی‌دانند. نكته جالب و دور از انتظار در مورد این بیماریها این است كه این ننگ اجتماعی در مناطق شهری و در بین طبقه تحصیل كرده‌تر به مراتب بیشتر است.

این گزارش همچنین می‌افزاید: تعداد كشورهایی كه دارای یك چارچوب قانونی برای حفاظت موثر از حقوق این بیماران هستند، بسیار اندك است. در سراسر جهان، تقسیم منابع انسانی ماهر و كاركشته برای حفاظت از بهداشت روانی مردم، بسیار ناعادلانه و نابرابر است. كمبود روانپزشكان، پرستاران در حوزه روانشناسی، روانشناسان و مددكاران اجتماعی از جمله اصلی‌ترین موانع برای ارائه درمان موثر و مراقبت مناسب از این بیماران در كشورهای كم درآمد و با درآمد متوسط است. در كشورهای كم درآمد در ازای هر 100 هزار نفر فقط 0.05 روانپزشك و 0.43 پرستار موجود است. در حالی كه در كشورهای مرفه و ثروتمند تعداد روانپزشكان و پرستاران این حوزه به ترتیب 170 و 70 برابر بیشتر است.

در گزارش سازمان جهانی بهداشت تاكید شده است كه مهمترین موانع بر سر راه افزایش دسترسی به خدمات بهداشت روانی عبارتند از فقدان دستور كار بهداشت عمومی برای مراقبت از سلامت روان و مشكلات مربوط به تامین بودجه، نحوه سازمان یافتگی كنونی خدمات بهداشت روانی، فقدان انسجام و یكپارچگی در مراقبت‌های اولیه، ناكافی بودن منابع انسانی در این حوزه و بالاخره فقدان یك رهبری عمومی در زمینه بهداشت روانی.

سازمان جهانی بهداشت در این گزارش یادآوری كرده است كه دولت‌ها، سازمانها و گروه‌های حمایت كننده و ارائه كننده كاركنان و خدمات بهداشتی و درمانی به همراه بیماران و خانواده‌های آنها، باید با همكاری یكدیگر خدمات بهداشت روانی را بویژه در كشورهای فقیر و كم درآمد افزایش دهند تا نتایج رضایت بخش‌تری در این زمینه حاصل شود.