سلامت نیوز : مطمئنا هر یک از شما با افرادی از خانواده یا نزدیکانتان برخورد کرده‌اید که انتظار داشتن فرزند در زندگی برای آنها به آرزویی دست‌نیافتنی تبدیل شده است، آرزویی که گاهی‌مواقع دست‌نیافتنش می‌تواند هزاران زوج را به زندگی دلسرد یا حتی زندگی مشترک آنها را به بن‌بست بکشاند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ مشکلات ناباروری در حالی در جامعه ما به دغدغه‌ای بزرگ برای زوج‌ها مطرح شده که روزانه اخبار پیشرفت‌ها و موفقیت‌های کشورمان در دستیابی به پیچیده‌ترین و پیشرفته‌ترین انواع روش‌های درمان ناباروری دنیا، از رسانه‌های مختلف دیداری و شنیداری به گوش می‌رسد، اخباری که انتشار آن می‌تواند روزنه‌ای امید برای زوج‌هایی باشد که سال‌های سال زندگی مشترک خود را در انتظار شنیدن صدای گریه‌ها یا خنده‌های نوزادی سالم و بدون نقص سپری می‌شود.

امکان درمان 95 درصد ناباروری

به گفته متخصصان بیش از 95 درصد مشکلات ناباروری در کشور قابل درمان است که 70 درصد این مشکلات با کمک درمان‌های مشاوره‌ای، معمولی و مابقی با استفاده از روش‌ها و فناوری‌های پیشرفته نظیر عمل IVF، IUI و میکرواینجکشن که یک نوع لقاح مصنوعی نامیده می‌شود، در کشور قابل رفع است و آن 5 درصد باقی مانده نیز به دلایل ژنتیکی یا عوامل ناشتاخته، شانس فرزنددار شدن را ندارند.

اگرچه جای امیدواری است که کشور ما از نظر مجهز بودن به آخرین فناوری‌های درمان ناباروری با کشورهای پیشرفته دنیا قابل مقایسه باشد، اما سوالی که می‌تواند در این زمینه مطرح شود، این است که چرا با وجود توانمندی کشورمان در درمان ناباروری، هنوز این مساله به بزرگ‌ترین دغدغه زوج‌های نابارور تبدیل شده است و این‌که چند درصد از جمعیت بیش از سه و نیم میلیون نفری تعداد زوج‌های نابارور جامعه، می‌توانند از خدمات درمان آن استفاده کنند؟

ناباروری، سرطان نیست

رویا ـ م، سی‌وچهار ساله که 11سال است به مرکز درمان ناباروری رویان به عنوان یکی از مراکز پیشرفته درمان این بیماری در کشور مراجعه می‌کند، ناباروری را بدترین بیماری برای یک انسان توصیف می‌کند و در این‌باره به جام‌جم می‌گوید: سه سال از زندگی مشترکمان گذشته بود که متوجه شدم نابارور هستم و با معرفی یکی از دوستانم، 11سال است که به این مراکز مراجعه می‌کنم و شاید هزینه‌های سرسام‌آور و سنگین خدمات درمانی یکی از مهم‌ترین دلایلی باشد که تاکنون نتوانسته‌ام بطور منظم پروسه درمانم را ادامه دهم تا به نتیجه‌ای مثبت دست یابم.

او هزینه هر دوره درمان دارویی ناباروری را بالاتر از 700 هزار تومان عنوان می‌کند و می‌افزاید: پزشکان بعد از 11سال دارودرمانی به این نتیجه رسیدند که این نوع درمان‌ها هیچ تاثیری در رفع مشکلم ندارد و با توجه به هزینه‌های میلیونی درمان‌های نوین مانند لقاح مصنوعی، ترجیح می‌دهم سراغ آن نروم.

درد هزینه‌ها یا نداشتن بچه؟

این بیمار سی‌وچهار ساله درد ناتوانی در پرداخت هزینه‌های سنگین درمان ناباروری را آزاردهنده‌تر از درد نداشتن بچه توصیف می‌کند و می‌گوید: متاسفانه هیچ حمایتی از سوی سازمان‌های بیمه و مسئولان کشور از زوج‌های نابارور صورت نمی‌گیرد و این زوج‌ها دردی که از هزینه‌های کمرشکن این نوع خدمات تحمل می‌کنند به مراتب آزار‌دهنده‌تر از درد نداشتن بچه است.

در ادامه، بیماری چهل‌وسه ساله از اهواز که مایل نیست نامش ذکر شود با بیان این‌که 16 سال است تمام زندگی و اموال خود را صرف هزینه‌های درمان بیماری‌اش می‌کند، می‌افزاید: اوایل وقتی متوجه شدم نمی‌توانیم بچه‌دار شویم به تمام مراکز درمانی معتبر در اهواز مراجعه کردم، اما نتیجه‌ای نگرفتم، الان 8 سال است که تمام زندگی و اموال حاصل از معلمی را صرف هزینه‌های درمان و رفت و آمد به رویان می‌کنم که البته هنوز به نتیجه مثبت نرسیده‌ام.

او توضیح می‌دهد: هزینه‌های درمان ناباروری در ایران به حدی بالاست که بسیاری از زوج‌ها حتی توان پرداخت یک دوره از درمان را ندارند و من و همسرم مجبوریم برای تهیه هزینه‌های درمان، علاوه بر معلمی در شغل دیگری نیز مشغول به کار شویم و البته حاضرم تمام زندگی‌ام را صرف کنم، اما صاحب بچه شوم.

گوش ناشنوای مسئولان...

این بیمار چهل‌وسه ساله که دل پری از دست مسئولان و سیاستگذاران عرصه سلامت کشور دارد، می‌گوید: شاید یکی از دلایل بالا بودن هزینه‌های درمان ناباروری در کشور این است که هیچ کدام از مسئولانی که برای مشکلات ناباروری نسخه می‌پیچند، درد بی‌فرزندی را نچشیده‌اند و نمی‌دانند وقتی تمام زندگی، فکر، ذهن و آرزوهایت در انتظار داشتن یک بچه خلاصه می‌شود و نمی‌توانی هزینه‌های سنگین درمان آن را بپردازی چقدر شکننده و دردآور است.

براساس آخرین آمار دریافتی از وزارت بهداشت 19 تا 20 درصد زوج‌های در سنین باروری کشور نابارور هستند و هزینه‌های بسیار سنگین خدمات ناباروری در کنار میزان درآمد پایین و وضع نامناسب اقتصادی مردم جامعه، درصد بسیاری از این زوج‌ها یا اصلا به فکر درمان بیماری‌شان نمی‌افتند یا بعد از چند دوره درمان، آن را ادامه نمی‌دهند.

این در حالی است که بسیاری از کارشناسان، ناباروری را یک مساله اجتماعی، روانی و فرهنگی در جامعه ما می‌دانند و معتقدند در صورتی که زوج‌ها نتوانند این بیماری را درمان کنند پیامدهای ناخوشایندی نظیر افسردگی، طلاق، ابتلا به انواع بیماری‌های روحی و روانی و همچنین رواج آسیب‌های اجتماعی نظیر اعتیاد در جامعه اتفاق می‌افتد.

محمد سی‌ونه ساله که دومین ازدواج خود را تجربه می‌کند در گفت‌و‌گو با جام‌جم ناباروری را تنها عامل از هم پاشیدن ازدواج اولش می‌داند و می‌گوید: دو سال از زندگی مشترک در ازدواج اولم می‌گذشت که متوجه شدم مشکل ناباروری دارم، به دلیل هزینه‌های گزاف درمان ناباروری نتوانستم روند درمان را بیشتر از دو جلسه ادامه دهم، در نتیجه به همین دلیل همسرم تصمیم به جدا شدن گرفت.

ضرورت حمایت بیمه‌ها

در حال حاضر هیچ کدام از سازمان‌های بیمه پایه، خدمات‌ درمانی و تامین اجتماعی و همچنین بیمه‌های مکمل حاضر به تحت پوشش قرار دادن خدمات ناباروری در کشور نیستند. دکتر احمد وثوق، معاون پشتیبانی و خدمات تخصصی رویان در این‌باره به جام‌جم می‌گوید: معمولا در درمان ناباروری بخصوص درمان‌های تخصصی، یکسری امکانات مواد مصرفی و همچنین داروهایی استفاده می‌شود که معمولا بیشتر آنها، از کشورهای پیشرفته وارد می‌شود، به طوری که هزینه هر جلسه پیشرفته‌ترین روش درمانی ناباروری اکسی (تزریق داخل سیتوپلاسمی است) در این مرکز مبلغی بین 3 تا 4 میلیون است و تعداد بسیار اندکی از بیماران از این روش‌های درمانی استفاده می‌کنند.

بنا بر اظهارات این مقام مسئول، هزینه‌های درمان ناباروری در ایران حدود 50 درصد این هزینه‌ها در کشورهای همسایه مانند ترکیه و روسیه است، اما درصد بسیاری از این زوج‌ها به دلیل وضع اقتصادی نامناسب، از پس هزینه‌های گزاف این درمان‌ها برنمی‌آیند.

او در ادامه می‌گوید: با توجه به شایع بودن معضلات اجتماعی به دلیل بالا بودن هزینه‌های ناشی از خدمات ناباروری در جامعه، هنوز هیچ یک از انواع خدمات این بیماری تحت پوشش سازمان‌های بیمه‌گر قرار ندارد، این در حالی است که برخی بیماری‌های معمول و کم‌هزینه در جامعه، از حمایت خدمات بیمه‌ای بهره‌مند است.

نکته قابل تامل این است که اگرچه هزینه‌های درمان ناباروری در ایران دوسوم این هزینه‌ها در کشورهای پیشرفته است، اما این کشورها با حمایت‌های خاص از بیماران خود، حداقل هزینه‌های کامل یک سیکل درمان تخصصی ناباروری مثل IVF را بطور کامل تحت پوشش بیمه قرار می‌دهند. این در صورتی است که شورای عالی بیمه ناباروی در کشور ما، ناباروری را جزو بیماری تلقی نمی‌کند و آن را در ردیف جراحی‌های لوکس قرار می‌دهد. در صورتی که مسئولان ناباروری را یک معضل اجتماعی و فرهنگی بدانند باید در پوشش بیمه‌ای، خدمات درمانی آن را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند.

به گفته وثوق مسئولان می‌توانند علاوه بر پوشش‌های بیمه‌ای حداقل یک یا دو نوع از خدمات پیشرفته درمان ناباروری با ایجاد صندوق حمایت از زوج‌های نابارور و به دنبال آن تامین بودجه‌ای خاص، درصدی از هزینه‌های درمان بیماران را تامین کنند.

از تعرفه‌های مبهم تا قول‌های بی‌سرانجام

اگرچه در نتیجه برگزاری سمیناری مشترک بین شرکت‌های بیمه، وزارت بهداشت و انجمن درمان ناباروری در سال 87 قرار شد سازمان‌های بیمه، خدمات درمانی ناباروری را زیر چتر حمایتی خود قرار دهند، به طوری که با تاکید رئیس‌جمهور، پوشش هزینه‌های درمانی زوج‌های نابارور نیز به تصویب شورای عالی بیمه‌ها رسید، اما تاکنون هیچ بخشنامه‌ای از سوی وزارت بهداشت و دولت جهت پوشش بیمه‌ای این نوع خدمات به مراکز درمانی ارائه نشده است. البته به گفته مسئولان، قرار است لایحه‌ای در مجلس تنظیم شود که براساس آن خدمات ناباروری تحت پوشش بیمه‌ای قرار بگیرد، اما به نظر می‌رسد تا زمانی که مسئولان و سیاستگذاران این عرصه به اهمیت اجتماعی و فرهنگی مساله ناباروری در جامعه پی نبرند و ناباروری را یک جراحی لوکس تعریف کنند، نه در تعرفه‌گذاری این نوع خدمات به استاندارد مشخصی دست می‌یابیم و نه هیچ یک از انواع خدمات درمان ناباروری تحت پوشش سازمان‌های بیمه‌ گر قرار می‌گیرد.