سلامت نیوز : تغییر شیوه زندگی و ورود زنان به عرصه اجتماعی و بازار کار باعث شده است در محیط خانواده تغییرات چشمگیری رخ دهد، ازجمله مشارکت زن و مرد در کارهای خانه، کم شدن وقت تفریح و بازی برای بچه ها، محدود شدن ارتباطات فامیلی و خانوادگی به علت درگیری های شغلی و سپردن امور تربیتی بچه ها به پرستار. پدیده اخیر یعنی استخدام پرستار کودک در بسیاری از شهرهای بزرگ رایج شده، این در حالی است که هنوز فرهنگ آن در جامعه جا نیفتاده است.

در واقع در گذشته بخش عمده ای از تربیت کودک فقط به عهده مادر بود. اما این فرهنگ در دوره گذار تغییر کرد و تربیت کودک در خانواده مشارکتی شد؛ یعنی پدر هم به اندازه مادر دخیل بود. سپس این وظیفه از ۳ سالگی به مهدکودک و سپس به نهادهای آموزشی واگذار شد. به همین ترتیب پرستار هم کم کم وارد خانواده شد تا بتواند وظایف مادر را در غیاب او انجام بدهد. اگرچه همه کارشناسان توصیه می کنند که مادر از کودکش نگهداری کند اما گاه شرایطی پیش می آید که والدین مجبورند برای کودک یا کودکانشان پرستار استخدام کنند، به همین دلیل توجه به وضعیت سلامت جسم و روان پرستار ضروری است.

حامد سیامکی خبوشان، کارشناس ارشد روان شناسی عمومی و مشاور با بیان این مقدمه به خراسان می گوید: از آن جا که خانواده در فرهنگ ما شامل یک حریم خصوصی جدی است، بسته به شرایط خانواده حضور پرستار پیامدهای متفاوتی دارد.تصور بیشتر خانواده ها از پرستار کسی است که بتواند به بچه غذا بدهد و از او نگهداری کند، در صورتی که پرستار نقش بسیار تعیین کننده ای در تربیت کودک ایفا می کند و باید حائز شرایط مهمی باشد که به آن اشاره خواهیم کرد.اولین نکته ای که ذکر آن ضروری است این است که اگر کودک به سن تشخیص رسیده است، باید درباره پرستارش نظر بدهد و حق انتخاب داشته باشد. اگر کودک به سن تشخیص نرسیده است والدین باید شرایط و موقعیت پرستار و کودک را مدنظر قرار دهند و سپس پرستار مناسب را انتخاب کنند.نکته این جاست که پرستاری یک علم است که مشتمل بر مهارت ها، فنون و روش هایی است که فرد آموزش دیده و حائز شرایط پرستاری کودک شده است.

این نکته ای است که بسیاری از خانواده ها از آن غافل هستند و به توصیه دوست و آشنا و بدون اطلاعات و آگاهی کامل، پرستار استخدام می کنند.سیامکی خبوشان با اشاره به این که ارتقا و حفظ سلامت روانی و جسمی کودک و ایفای نقش های مادرانه در غیاب مادر مهم ترین وظیفه پرستار است، تاکید می کند: این وظیفه سنگین را فقط کسانی می توانند ایفا کنند که ویژگی های خاصی داشته باشند و دانستن آن برای والدین ضروری است.

خصوصیات پرستار خوب

یکی از مهم ترین ویژگی های پرستار خوب، اندام بدنی مناسب و نداشتن معلولیت یا نقص است. پرستار بهتر است خودش مادر یا متاهل باشد. نیازهای روانی وی برآورده شده و سلامت روانی نسبی داشته باشد. عصبی، پرخاشگر، وسواسی و دیگر اختلالات روانی نداشته باشد. والدین بهتر است تحقیقات کاملی درباره پرستار و خانواده اش انجام دهند تا نسبت به حفظ امنیت روانی و جسمی کودک اطمینان حاصل کنند.

بهتر است پس از انتخاب پرستار، مادر در کنار پرستار باشد تا وی به نحوه تربیت و برخورد با کودک، شرایط محیطی خانه و... مسلط شود. علاوه بر آن پرستار باید با سبک تربیتی خانواده آشنا شود تا بتواند کارش را بدون نقص ارائه دهد. مادر نیز باید با اخلاق پرستار آشنا شود تا بتواند با خیال راحت کودک را به وی بسپارد. فرآیند آشنایی کودک با پرستار باید تدریجی رخ دهد تا کودک به یکباره با یک فرد غریبه در منزل تنها نماند، همخوانی تنبیه و تشویق پرستار با والدین هم بسیار ضروری است.

پرستار باید از نظر سبک تربیتی توجیه شود و تناقضات تربیتی با پدر و مادر نداشته باشد. او باید در برخورد، پوشش، غذاخوردن و... با والدین هماهنگ باشد و باسواد و به کار خود مسلط باشد.ارتباط والدین با پرستارشاید تصور شود که فقط ارتباط مناسب پرستار با کودک است که حیاتی است و ارتباط والدین با پرستار اهمیت کمتری دارد.

سیامکی خبوشان با بیان این مطلب می گوید: برخلاف تصور عموم مردم رابطه پرستار و والدین بسیار مهم است زیرا به طور مستقیم روی کودک تاثیر می گذارد.متاسفانه در برخی خانواده ها پرستار به عنوان یک کارگر و یا مراقب کودک استخدام می شود و این نگرش اثر منفی روی تربیت کودک می گذارد. نکته این جاست که برخی والدین با پرستار رفتار مناسبی ندارند و گویی کارگری گرفته اند که از کودک نگهداری کند. چنین پرستاری رفتار والدین را به کودک منعکس می کند و طبعاً این رفتار شایسته نخواهد بود.اگر رفتار با پرستار متناسب با شأن وی باشد، این امر تاثیر خوبی بر نحوه رفتار پرستار با کودک می گذارد.از طرف دیگر باید در نظر داشته باشیم که شیوه تکلم و برخورد پرستار چگونه است و اگر مشکلی وجود دارد آن را ارزیابی و رفع کنیم. هر قدر پرستار کودک احساس کند کارش جدی گرفته شده است، تلاشش را بیشتر می کند و در کار خود موفق تر خواهد بود.همچنین برای کودکانی که بیماری های خاصی دارند مانند هپاتیت، تالاسمی، دیابت، بیش فعالی و یا اوتیسم لازم است که پرستار تخصص نگهداری از کودک را داشته باشد تا بتواند نیازهای جسمی و روانی کودک را برآورده کند.

بعضی والدین متاسفانه تکلیف پرستار را مشخص نمی کنند و وظایف متعددی روی دوش او می گذارند غافل از این که دادن وظایف متعدد به پرستار، کار اشتباهی است. بعضی والدین علاوه بر نگهداری و مراقبت از کودک، پخت و پز و نظافت و کارهای دیگر منزل را نیز به پرستار می سپارند که کار بسیار اشتباهی است. توجه داشته باشید آنچه دیده می شود امور خانه و آنچه مشخص نمی شود تربیت کودک است. بنابراین تربیت کودک را نباید فدای خانه داری کرد. اگر پرستار وقت کافی برای کودک نداشته باشد، سر او را با بازی رایانه ای، کارتون گرم می کند تا به سایر امور برسد و در چنین شرایطی پرستار فقط از کودک نگهداری می کند درست مانند کاری که در شیرخوارگاه ها برای بچه ها انجام می شود. بنابراین گاهی والدین هزینه می کنند، پرستار می گیرند اما به مسائل اساسی توجهی ندارند، در واقع برای نگهداری کودک هزینه اضافی پرداخت می کنند بدون این که سطح سلامت روانی وجسمی کودک با حضور پرستار ارتقا پیدا کند.سیامکی خبوشان ادامه می دهد:آمدن پدر یا مادر به منزل نباید با رفتن پرستار مصادف شود بلکه بهتر است نیم ساعتی در کنار هم باشند، تعامل کافی داشته باشند و سپس پرستار منزل را ترک کند، هرچه کودک بزرگ تر باشد، باید تعامل بین پرستار و مادر بیشتر باشد.