سلامت نیوز : رییس مرکز تحقیقات سرطان با انتقاد از آنچه که «تجویز بی‌اندازه و بی در و دروازه داروهای ضد سرطانی در کشور» خواند، خواستار تدوین گایدلاینهای مبتنی بر موازین علمی از سوی وزارت بهداشت شد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا ؛ دکتر محمد اسماعیل اکبری در نشست خبری به مناسب هفته ملی مبارزه با سرطان، گفت: هیچ جایی از دنیا به اندازه ایران دارو را بی در و دروازه مصرف نمی‌کند. هیچ جای دنیا به اندازه ایران، متخصصان این آزادی بی بند و بارانه را ندارند که هر طور دلشان خواست دارو تجویز کنند.
وی نوشتن گایدلاینهای مبتنی بر موازین علمی و همچنین آموزش گروه پزشکی نسبت به وظایفی که در قبال بیماران دارند را از وزارت بهداشت خواستار شد و گفت: اینکه در عرض یک تا سه سال میزان مصرف یک داروی خاص در کشور به بیش از 50 برابر برسد، علمی نیست؛ این افزایش غیرمنطقی مصرف یک دارو پشت پرده‌ای دارد که البته هیچ نفعی برای بیمار ندارد.
اکبری افزود: نبود راهنمای خدمات سلامت برای مدیریت بیماری‌های سخت و مزمن مانند سرطان یکی از چالش‌هاست. بر اساس قانون اساسی، قانون تشکیل وزارت بهداشت و قوانین برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه، وزارت بهداشت مکلف است سیاست‌های کلی خدمات درمانی را مشخص و ابلاغ کند. خلاء وجود این راهنماهای خدمات سلامت منجر به ایجاد بازار مکاره‌ای در کشور شده است که هر کسی بر اساس سلیقه علمی، شخصی و گاهی تجاری نسبت به درمان بیماران اقدام کند.
وی ادامه داد: بسیاری از آزمایش‌ها و عکسبرداری‌ها در کشور ما اضافه است و ضرورتی ندارد. در قالب پروتکل‌های علمی از این هزینه‌های اضافی جلوگیری می‌شود. برخی از داروها به عنوان ضد سرطان آنچنان در کشور سر و صدا می‌کند که ممکن است تنها 1000 نفر به آن احتیاج داشته باشند و از این 1000 نفر نیز بین یک تا 96 درصد از آن سود ببرند. این هزینه‌های زیاد از جیب مردم و پول بیت‌المال صرف می‌شود. عدم اطلاع مردم از اثربخشی داروها نیز یکی دیگر از چالش‌هاست و لازم است اطلاعات لازم نیز به بیماران داده شود.
اکبری افزود: هشت سال معاون سلامت وزارت بهداشت بودم و در این مدت تنها 4 قلم دارو در فارماکوپه بیمه‌ای قرار گرفت اما در سه سال اخیر 260 قلم دارو در فارماکوپه قرار گرفته است.
وی وضعیت سرطان در دنیا را بسیار پیچیده ارزیابی کرد و گفت: 60 درصد سرطان‌ها در کشورهای در حال توسعه بروز می‌کند این درحالیست که کشورهای پیشرفته توانسته‌اند سرطان‌ها را کنترل کرده و حتی در میزان بروز آن کاهش هم داشته‌اند.
به گفته وی، در حال حاضر حدود 24 میلیون نفر در دنیا با سرطان‌ها زندگی می‌کنند. بر اساس مطالعات منتشر شده از سوی سازمان جهانی بهداشت میزان بروز سرطان‌ها در دنیا تا حدود سال 2020 ، دو برابر می‌شود یعنی 104 درصد افزایش می‌یابد. این رقم در منطقه ما، غرب آسیا و کشورهای آسیای میانه 3 برابر می‌شود یعنی 180 درصد افزایش می‌یابد که هیچ جای دنیا رشد این چنینی را شاهد نیستیم.
اکبری میزان مرگ ناشی از سرطان را در سال 2005 سالانه حدود 5.5 میلیون نفرعنوان کرد و افزود: پیش بینی می‌شود میزان مرگ ناشی از سرطان در سال 2030 به 9 میلیون مرگ افزایش یابد. این درحالیست که 40 درصد این مرگ‌ها قابل پیشگیری است و 40 درصد سرطان‌ها نیز قابلیت درمان کامل دارند. تنها 20 درصد سرطان‌ها نیازمند درمان‌های محافظتی و نگهدارنده هستند. حدود دو سوم بیماری‌هایی که در سنین بالا بروز می‌کنند به دلیل عوامل خطری است که فرد در کودکی با آنها مواجه بوده است. 70 درصد عوامل خطر بروز سرطان یا هر بیماری غیرواگیر دیگر در دوران کودکی، نوجوانی و جوانی وجود داشته است.
وی استعمال دخانیات، رژیم غذایی نامناسب، مصرف بیش از اندازه چربی‌ها و کم تحرکی را از عوامل خطر بروز سرطان‌ها عنوان کرد و گفت: نمک و اسیدهای چرب ترانس از عوامل موثر در بروز سرطان‌ها هستند. نمک به عنوان یک مزه دهنده به غذا باید مورد استفاده قرار گیرد نه نگهدارنده مواد غذایی. متاسفانه میزان مصرف نمک در ایران 3 تا 5 برابر میزان مورد نیاز است که البته عوارض زیادی را به دنبال دارد. مصرف بیش از اندازه نمک می‌تواند فی‌البداهه فشار خون و مشکلات قلبی را ایجاد کند. در طولانی مدت نیز گرفتاری‌های بعدی را ایجاد می‌کند. محدود کردن مصرف نمک از واجبات است. کیفیت نمک نیز خود معضل دیگری است.
وی افزود: اسیدهای چرب ترانس در روغن‌های خوراکی باید صفر و چربی‌های اشباع نیز باید زیر 3 باشد که تقریبا روغنی با چنین مشخصاتی در کشور نداریم. غذاهایی که با چربی حیوانی و البته از غذاهای مانده هستند نیز از عوامل سرطان هستند.
اکبری ادامه داد: استعمال دخانیات به طور مطلق هفت درصد سرطان ایجاد می‌کند. بر این اساس باید کاری کرد که دخانیات در دسترس افراد نباشد. ایران جزو سردمداران کنوانسیون ژنو بود این درحالیست که اکنون عملا سر چهارراه‌ها هم سیگار فروخته می‌شود، مبلغش هم بسیار ارزان است و این موارد مخالف صریح قانون است. مصرف مواد هورمونی نیز عامل ایجاد درصد بالایی از سرطان‌ها هستند؛ این درحالیست که در کشور ما معادل تمام اروپا مواد هورمونی مصرف می‌شود. مخالف مکمل‌های ورزشی بویژه در سالن‌های ورزشی هستم؛ چرا که مواد تشکیل دهنده آن مشخص نیست. از طرفی اغلب این مکمل‌ها هم قاچاق بوده و قابل قبول نیستند. همچنین باید تاکید کرد که بزرگ شدن نسج پستان در ورزشکاران یک اتفاق هورمونی است نه بدنسازی که در این زمینه نگرانیم.
وی همچنین چاقی را از دیگر عوامل خطر سرطان عنوان کرد و گفت: مطالعات حاکی از آن است که وضعیت بروز چاقی در کشور بدتر از گذشته شده است. در حال حاضر 25 درصد زنان کشور چاقند. چاقی نه تنها یک عامل خطر برای سرطان‌هاست بلکه در بیماری‌های قلبی – عروقی نیز موثر است که متاسفانه میزان بروز چاقی در کشور رو به رشد است. در مجموع چاقی به هر دلیلی که ایجاد شده یک بیماری و همچنین عامل خطر سرطان است.
رییس مرکز تحقیقات سرطان با تاکید بر مقوله پیشگیری از بیماری‌ها ادامه داد: متاسفانه سیاستگذاران معمولا به پیشگیری چندان اهمیت نمی‌دهند. 30 سال گذشته آمریکا بیشترین میزان مصرف دخانیات در دنیا را داشت اما با برنامه‌ریزی توانست پس از 30 سال روند سرطان ریه مرتبط با سیگار را کاهش دهد. برای کاهش روند سرطان‌ها فرصتی حدود 30 ساله نیاز است. در مراکز ما برنامه عملیاتی این موضوع آماده است.
وی درباره غربالگری سرطان‌ها نیز گفت: در حال حاضر تنها برای 2 نوع از سرطان‌ها امکان غربالگری فراهم است؛ سرطان دهانه رحم و سرطان سینه. تعریف علمی غربالگری یعنی کاهش بیماری را در مابقی سرطان‌ها نداریم. البته غربالگری نیز یک مراسم علمی است و استانداردهای خاص خود را داراست و باید بر اساس وضعیت یک کشور به صورتی عالمانه و دلسوزانه اجرا شود. در غربالگری نباید از دیگر کشورها تقلید شود.
اکبری در مقایسه امکانات و نیروی انسانی متخصص ایران با سایر کشورها گفت: در این زمینه ایران در مقایسه با سایر کشورها وضعیت چندان خوبی ندارد اما کارایی ایران بسیار زیاد است و میزان بقای مبتلایان در ایران بیشتر است.
وی در ادامه با اشاره به نقش کمبود ریزمغذی "روی" و "ویتامین D" در ایجاد بسیاری از سرطان‌ها و دیگر بیماری‌های غیرواگیر، گفت: مطالعات حاکی از آن است که میزان دریافت "روی" در ایرانی‌ها 90 درصد کمتر از استانداردهاست. ویتامین D نیز یکی از ویتامین‌های آنتی اکسیدان موثر است. یکی از درمان‌های خوب برای سرطان پستان جبران کمبود ویتامین D است. این موضوع حرف جدیدی است. مطالعات نشان داد که میزان این ویتامین در 60 درصد مبتلایان به سرطان پستان بسیار کم بوده است. اثربخشی این ویتامین در درمان سرطان از بسیاری از داروهای شیمی درمانی بیشتر است.
اکبری در ادامه با بیان این که سرطان‌ها سالانه حدود 500 هزار سال از عمر ایرانی‌ها کم می‌کند، گفت: سرطان‌های پستان، روده بزرگ، معده و مری از سرطان‌های شایع زنان ایران و همچنین سرطان‌های معده، مثانه، پروستات، کلون و خون به ترتیب شایع‌ترین سرطان‌ها در مردان ایرانی است. همچنین سرطان معده کشنده‌ترین سرطان در زنان و مردان ایرانی است.
وی با هشدار نسبت به روند رو به رشد سرطان در ایران، ادامه داد: رشد سرطان‌ها در منطقه خاورمیانه نسبت به شش منطقه دیگر جهان بیشتر است و البته این میزان رشد در کشور ما نسبت به دیگر کشورهای منطقه بیشتر است. ایران از نظام ثبت سرطان خوبی برخوردار است. در مجموع میزان بروز سرطان در ایران 8 در صدهزار نفر در سال در حال افزایش است. اگر از اکنون برای مقابله با این بیماری قیام شود، پاسخ را 20 تا 30 سال آینده دریافت می‌کنیم. مهم‌ترین علت آن نیز جمعیت کشور است که در حال پیر شدن است. چندان دیر نخواهد بود که جامعه‌ای سالمند داشته باشیم بنابراین لازم هر چه سریع‌تر برای پیشگیری از سرطان‌ها فکری شود؛ چرا که علت 70 درصد سرطان‌ها "سن" است.
به گفته دکتر اکبری، میزان بروز سرطان در نواحی شمال غرب، شمال شرق و مرکز کشور بیشتر از سایر نقاط است که باز هم مهم‌ترین علت آن مسن بودن ساکنان این مناطق است. در جنوب شرقی نیز میزان بروز سرطان‌ها پایین‌تر است. بر این اساس چندین برنامه برای مهار سرطان در کشور لازم است چرا که میزان بروز آن استان به استان فرق می‌کند.
وی در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره کیفیت داروهای ضد سرطان تولید داخل، گفت: البته باید گفت که داروی ضد سرطان تولید داخل چندان نداریم. هیچ تحقیقی ندیدم که ثابت کند داروی ایرانی با خارجی متفاوت است البته حرفش را خیلی شنیده‌ام اما این حرف‌ها مبنای علمی ندارد.
رییس مرکز تحقیقات سرطان همچنین در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره تاثیر امواج ماهواره‌ای در میزان بروز سرطان‌ها، گفت: سازمان جهانی بهداشت صراحتا اعلام کرده که امواج هیچ تاثیری در سرطان‌زایی افراد ندارند.
وی همچنین گفت: عوامل اقتصادی و اجتماعی در ایجاد، بدتر شدن و یا درمان سرطان‌ها نقش بسزایی دارند. البته به طور عام سرطان‌ها را بیماری فقرا می‌دانیم اما هیچ کسی از ابتلا به آن مصون نیست.
نظر شما