سلامت نیوز : استادیار دانشگاه گیلان گفت: از نظر تنوع اقلیمی و جاذبه‌های سیاحتی و زیارتی فراوان، کشورمان دارای پتانسیل خوبی برای جذب توریست‌های درمانی است.

روشن بابائی همتی در گفت‌وگو با (ایسنا) ، ضمن اشاره به توانمندی‌های کشورمان در زمینه گردشگری سلامت، به بیان مصادیق این نوع از گردشگری پرداخت و اظهار کرد: ایران دارای ظرفیت‌های متعددی جهت پذیرش گردشگران سلامت است که از جمله آن‌ها می‌توان به چشمه‌های آب معدنی در اکثر استان‌های کشور، مناطق کویری در قم، بخش‌های درمانی ناباروری در یزد، دندانپزشکی، مراکز دیالیز و انواع جراحی‌های قلب، پلاستیک و چشم در مشهد، تهران و مرکز تخصصی توریسم سلامت در رشت اشاره کرد.

وی افزود: گردشگری سلامت که اصطلاحا گردشگری پزشکی، مسافرت پزشکی یا مراقبت جهانی نیز نامیده می‌شود، در مرحله اول توسط موسسات مسافرتی و رسانه‌های جمعی به منظور توصیف شیوه‌های به سرعت در حال رشد مسافرت، بویژه در مرزهای بین‌المللی که جهت دستیابی به مراقبت‌های بهداشتی اجرا می‌شد، بوجود آمد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده گیلان‌شناسی دانشگاه گیلان ضمن اشاره به اینکه جنبه‌های اوقات فراغت مرتبط با گردشگری و سیاحت، ممکن است مسافرت‌های پزشکی را نیز در خود جای دهد تصریح کرد: بیماران خاص گردشگری پزشکی باید همواره در حین اخذ تصمیم در رابطه با شرایط درمانی، به هزینه‌های اضافی مسافرت و محل اقامت خود نیز توجه داشته باشند.

وی همچنین تاریخچه گردشگری سلامت را نیز مورد بررسی قرار داد و افزود: گردشگری سلامت، حرف دیروز و امروز نیست و سابقه‌ای به بلندای تاریخ ایران دارد، اما آنچه به صورت مدون به عنوان گردشگری سلامت در برنامه مسئولان قرار گرفت به سال ۱۳۸۲ بازمی‌گردد، موضوعی که به‌رغم آنکه دیر آغاز شده اما همچنان در ابتدای راه است. در سابقه گردشگری سلامت همین بس که تاریخ آب‌های معدنی و چشمه‌های جوشان درمانی کشور را جستجو کنیم. مفهوم گردشگری پزشکی به عنوان مفهوم بدیع و جدیدی به شمار نمی‌آید. نخستین نمونه ثبت شده در گردشگری پزشکی به هزاران سال قبل اشاره دارد، زمانی که زائران یونانی از اطراف مدیترانه به نواحی کوچک در خلیج سارونیک مسافرت می‌کردند.

عضو کمیته بین‌المللی استانداردسازی گردشگری و خدمات وابسته، در ادامه به ارائه تعریف توریسم سلامت از دیدگاه سازمان جهانی جهانگردی پرداخت و اظهار کرد: توریسم سلامت (Health Tourism) فراهم کردن تسهیلات و خدمات پزشکی مقرون به صرفه است که در تعامل با صنعت توریسم برای بیمارانی که برای اعمال جراحی و یا درمان‌های دیگر به سایر کشورها سفر می‌کنند، انجام می‌شود. این خدمات می‌تواند به صورت عمومی و یا خصوصی عرضه شوند.

وی خاطرنشان کرد: توریسم سلامت در واقع نوعی از مسافرت است که علاوه بر تفریح، فراغت و آسایش، سلامت و مراقبت‌های پزشکی را نیز به‌ همراه دارد. در حال حاضر این صنعت به سرعت در حال تبدیل شدن به صنعتی جهانی است. امروزه نیز سفرهای پزشکی رایج، کلیه مقاصد جهانی از قبیل هندوستان، برونی، کوبا، کلمبیا، کاستاریکا، هنگ‌کنگ، مجارستان، اردن، لیتوانی، مالزی، فیلیپین، سنگاپور، آفریقای جنوبی، تایلند و اخیرا عربستان سعودی، UAE، تانزانیا و نیوزلند را نیز شامل شده است.

عضو هیئت علمی پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان همچنین به بررسی انواع توریسم سلامت نیز پرداخت و خاطرنشان کرد: به مسافرت افراد از محل دائم زندگی خود جهت حفظ، بهبود یا حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی فرد به مدتی بیش از ۲۴ ساعت و کمتر از یک سال گردشگری سلامت اطلاق می‌شود. گردشگری تندرستی (مسافرت به دهکده‌های سلامت و مناطق دارای چشمه‌های آب معدنی و آب گرم)، گردشگری درمانی (مسافرت به منظور استفاده از منابع درمانی طبیعی مانند آب‌های معدنی، نمک، لجن و غیره)، گردشگری پزشکی (مسافرت به منظور درمان بیماری‌های جسمی یا انجام نوعی از عمل‌های جراحی) از انواع توریسم سلامت در جهان هستند.

عضو کمیته بین‌المللی استانداردسازی گردشگری و خدمات وابسته، ضمن بررسی درآمدهای میلیاردی از گردشگری سلامت در دنیا، به نمونه‌ای از این درآمدها اشاره کرد و گفت: درآمد این عرصه در سال ۲۰۱۰ میلادی، بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار در جهان عنوان شده است. صنعت گردشگری در دنیا از رشد قابل توجهی برخوردار است تا جایی که تعداد گردشگران در سال ۲۰۱۰ میلادی با رشد ۶.۶ درصدی به ۹۴۰ میلیون نفر رسیده است.

وی با اشاره به اهمیت صنعت گردشگری در رشد و توسعه اقتصادی کشورهای جهان افزود: سهم اقتصادهای در حال توسعه از ورودی گردشگران بین‌المللی با رشد ثابت، از ۳۱ درصد در سال ۱۹۹۰ به ۴۷ درصد در سال ۲۰۱۱ رسیده است. گسترش توریسم سلامت یکی از بهترین راهکارها برای ارائه خدمات سلامتی، پزشکی و کسب درآمدهای ارزی است.

بابایی ضمن اشاره به اینکه هدف گردشگری سلامت می‌تواند علاوه بر استفاده از امکانات پزشکی، استفاده از ظرفیت‌های طبیعی برای درمان نیز باشد، خاطرنشان کرد: ارزان بودن خدمات بهداشت و درمان، اصلی‌ترین دلیل سفر گردشگران خارجی به ایران است که در کنار پیشرفت‌های علمی پزشکان ایرانی، جایگاه توریسم درمانی ایران را در منطقه ارتقا می‌دهد. این در حالی است که بیشتر گردشگرانی که برای بهره‌مندی از امکانات درمانی به ایران سفر می‌کنند، مسافرانی از کشورهای عراق، سوریه، لبنان، بحرین، عربستان، ترکیه، تاجیکستان، هند و پاکستان بوده و بیشتر رشته‌های درمانی که مورد توجه آنها قرار می‌گیرد، دندانپزشکی، ناباروری، جراحی پلاستیک، جراحی قلب و سرطان‌هاست.

وی ادامه داد: ایران پس از کشور اردن بیشترین ظرفیت‌ها و قابلیت‌ها را در حوزه گردشگری سلامت در بین کشورهای اسلامی دارد. همچنین از نظر تنوع اقلیمی و جاذبه‌های سیاحتی و زیارتی فراوان، کشورمان دارای پتانسیل خوبی برای جذب توریست‌های درمانی است.

وی ضمن ارائه تعریفی از طبیعت درمانی تصریح کرد: طبیعت درمانی شاخه‌ای از اکوتوریسم (گردشگری بر پایه طبیعت) است که چشمه‌های آب گرم و آب معدنی را شامل می‌شود و طبقه‌بندی انواع آن در جهان نزدیک به صد نوع می‌رسد، که دارای تیپ شناسی بسیار پیچیده‌ای است. برای مثال حتی لجن درمانی، سایه درمانی، رنگ درمانی، آب‌درمانی و تالاسوتراپی (استفاده از آب دریا برای درمان) نیز شاخه‌هایی از توریسم طبیعت درمانی هستند که هیچ گاه نباید با توریسم پزشکی که مدرن‌ترین نوع توریسم است اشتباه گرفته شود.

عضو کمیته بین‌المللی استانداردسازی گردشگری و خدمات وابسته، ظرفیت‌های استان گیلان را در توریسم طبیعت درمانی مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: در استان گیلان نقاط مهم برای جذب توریسم طبیعت درمانی از جمله چشمه‌های آب معدنی علی زاخانی در ماسوله، چشمه آب شور لاکان در شهرستان رشت، چشمه‌های آب معدنی سنگرود در رودبار، چشمه‌های آب گرم ماستخور در نزدیکی سد منجیل، چشمه‌های آب معدنی سجیران در اشکورات رودسر و ... وجود دارد.

وی افزود: تمامی این ظرفیت‌ها تکمیل کننده جاذبه‌های دیگر از پدیده‌های گردشگری در استان گیلان هستند و می‌توان از آنها به عنوان ژئوتوریسم یا زمین گردشگری منطقه یاد کرد. همچنین در سال‌های اخیر ساخت بیمارستان تخصصی توریسم سلامت (بیمارستان قائم (عج)) در رشت خود حرکتی قابل تقدیر در این عرصه محسوب می‌شود.

بابایی ضمن بررسی جایگاه ایران در بازار بین‌المللی توریسم سلامت، وجود مراکز متعدد درمانی تخصصی و فوق تخصصی با هزینه‌های به نسبت پایین، برخورداری از منابع طبیعی، نزدیکی به بازار عرب و تشابه فرهنگ و گویش با برخی کشورهای همجوار را از جمله مزیت‌های کشورمان در زمینه جذب بیمار خارجی و توریست پزشکی برشمرد و خاطرنشان کرد: موقعیت استراتژیک و ویژه جغرافیایی، سابقه درخشان و کهن پزشکی و طب ایرانی، وجود پزشکان ماهر و سرشناس در رشته‌های مختلف و ارزان بودن خدمات درمانی می‌تواند ایران را به قطب توریسم درمانی منطقه تبدیل کند.

استادیار دانشگاه گیلان ضمن ابراز نارضایتی از سهم اندک کشورهای اسلامی در زمینه جذب درآمدهای گردشگری سلامت تصریح کرد: سهم کشورهای اسلامی از میان ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد مربوط به گردشگری سلامت در جهان، ۲ تا ۳ درصد بوده که ایران در راس آن قرار دارد. هم‌اکنون کشورهای غیراسلامی از درآمد این صنعت بخوبی بهره می‌برند و این در حالی است که این توانمندی وجود دارد تا بیماران کشورهای اسلامی نیز به دیگر کشورهای اسلامی سفر کرده و درآمد حاصل از گردشگری سلامت به جای این که در کشوری اروپایی هزینه شود نصیب جهان اسلام شود. این اقدام ضمن افزایش بهره‌وری، افزایش اشتغال و نیروی کار را نیز در کشورهای اسلامی به دنبال خواهد شد.

عضو کمیته بین‌المللی استانداردسازی گردشگری و خدمات وابسته، طرح جامع توریسم سلامت الکترونیکی در گیلان و انجام تورهای مجازی از طریق ایجاد سایت اینترنتی و همچنین طرح نظام اطلاع‌رسانی توریسم سلامت در گیلان را از ایده‌هایی دانست که در حوزه سیاست ‌پژوهی در زمینه گردشگری سلامت قابل طرح هستند.

بابایی همتی در پایان به شعار گردشگری سلامت در جهان اشاره کرد و افزود: شعار توریسم سلامت در دنیا، امکانات در حد کشورهای جهان اول و قیمت‌ها در حد کشورهای جهان سوم است.

دکتر روشن بابائی همتی تاکنون سه دوره به عنوان سخنران ویژه در زمینه گردشگری پزشکی و سلامت در کشور در کنفرانس‌های علمی شرکت کرده و چندین کارگاه آموزشی در کشور برگزار کرده است. ضمن اینکه در سال 1390 با مقاله‌ای تحت عنوان تولید ثروت در توسعه گردشگری پزشکی ایران به رتبه برتر دست یافته و هم اکنون نیز مشغول تدوین کتابی در این زمینه است.