سلامت نیوز: سالهاست دیگر با شنیدن پاییز و زمستان تنها خاطره برف و سرما را به یاد نمی آوریم و آلودگی هوا هم جزیی از این تغییر فصل شده است.

سال گذشته به دلیل بارش کم،حدود 40 روز هوای تهران به شدن آلوده و در حالت هشدار بود و روزهای زیادی به خاطر این موضوع تعطیل شد. امسال هم با وجود بارش نسبتا خوبی که داشتیم اما بازهم کارشناسان محیط زیست نسبت به آلودگی هوا هشدار داده اند.این کارشناسان معتقدند که یکی از عوامل آلودگی هوا خودروها هستند. هرچند که معاینه فنی خودرو به قول صدرالدین علیپور رئیس ستاد معاینه فنی خودرو تهران می تواند 23درصد در کاهش آلودگی هوا نقش داشته باشد اما امسال مجلس طرحی را تصویب کرد که مطابق آن معاینه فنی خودروها 5 ساله می شود. این موضوع دلیل دعوت ما از صدرالدین علیپور، رئیس ستاد معاینه فنی خودرو تهران برای حضور در کافه خبر شد.
به گفته او در آزمون های معاینات فنی خودروهای 2 تا 5 ساله 25 درصد رد می شوند: "خودروهای 2 ساله 20 درصد و خودرو های 5 ساله 31 درصد در این آزمون ها رد می شوند."

گفتگوی خبرآنلاین با رئیس ستاد معاینه فنی خودرو تهران را بخوانید؛

آقای علیپور، چقدر معاینه فنی خودروها می تواند در کاهش آلودگی هوا موثر باشد؟
یک گروه سوئدی با تحقیقی که در ایران انجام دادند متوجه شدند معاینه فنی می‌تواند تا 23درصد در کاهش آلودگی هوا نقش داشته باشد، چون در معاینه‌فنی خودروها مواردی مانند سالم بودن ترمز، سیستم تعادلی خودرو، سالم بودن چراغ‌ها، آینه‌ها و... کنترل و بررسی می‌شود که با رفع نقایص و مشکلات خودروها می‌توان تا حد زیادی از حوادث و اتفاقات بد جلوگیری کرد. 80درصد از آلودگی هوای تهران ناشی از آلودگی تولیدشده توسط خودروهاست که با مراجعه خودروها به مراکز معاینه فنی می‌توان درصد قابل توجهی از آلودگی هوای پایتخت را کاهش داد.

در کشورهای اروپایی و آمریکایی با وجود آنکه خودروها از استاندارهای بالایی برخوردار هستند معاینه فنی یکساله انجام می شود. اما در ایران با وجود اینکه در صنعت خودروسازی هنوز به یورو 4 نرسیدیم و هر ساله مشکل آلودگی هوا تشدید می شود، مجلس قانونی را تصویب می کند که به افزایش بحران آلودگی هوا دامن می زند، ریشه این مشکل کجاست؟
متاسفانه یکی از نمایندگان خواستار افزایش سن معاینه فنی شد اما باید بگویم این موضوع از نظر حقوقی بر عهده معاون پارلمانی سازمان محیط زیست بود تا مانع از تصویب این قانون شود. اگرچه سازمان محیط زیست در زمان اظهار نظر مخالفت خود را از افزایش سن معاینه فنی اعلام می کنند اما عملا نسبت به آن بی تفاوت و بی انگیزه عمل می کنند.
سازمان محیط زیست از ما خواست تا آزمایشگاه های معتمد را در تمامی مراکز خود راه اندازی کنیم تا اثبات شود که معاینه فنی شایستگی پایش و نظارت را دارید هم اکنون این مراکز آزمایشگاه های معتمد وجود دارد اما هنوز کمیته نظارت در این مراکز حضور ندارند. متاسفانه از دغدغه های اصلی نمایندگان مجلس نیز نبود حضور کمیته نظارت سازمان محیط زیست است و معتقدند معاینه فنی بدون کیفیت انجام می شود.
 
بسیاری از مردم هم همین نظر را دارند و نسبت کارایی برخی مراکز معاینه فنی نقد دارند.

باید مراکز معاینه فنی که در اطراف تهران فعالیت دارند از رده خارج شوند تا مردم نسبت به معاینه فنی به اعتماد برسند. سازمان محیط زیست باید به وظیفه ذاتی خود عمل کند نباید منتظر ماند که آلودگی هوا به مرحله اینورژن برسد و در این شرایط جلساتی متعدد بی هدف برگزار کنیم. باید از امروز زنگ آلودگی هوا در مدارس نواخته شود. متاسفانه با وضعیت کنونی پایداری هوا و آلودگی آن و افزایش تعداد خودروها پلیس راهوار حتی در مورد معاینه فنی خودروهای بالای 5 سال نیز ضعیف عمل می کند که تبعات این ضعف تنها متوجه مردم است. متاسفانه آمارهای عجیب و غریب از بروز بیمارهای مختلف ناشی از آلودگی هوا داریم که به سرعت در حال افزایش است البته سهم کودکان در این بین کمتر از سایر اقشار جامعه نیست. وزارت بهداشت صراحتا اعلام کرد شاهد افزایش چند برابری سرطان خون در کودکان هستیم اما به دلیل بی حسی نسبت به این اخبار به راحتی از کنار آن رد می شویم.
آمار تلفات ما به طور سالانه 30 هزار کشته راهنمایی و رانندگی است که درصد بالایی دارد این در حالیست که حدود 3 تا 4 هزار تلفات ما در سال به دلیل نقص فنی است که کاملا قابل پیشگیری است. آن وقت ما کم هزینه ترین اقدام برای کنترل آلودگی هوا و تضمین کننده ایمنی سفر را به راحتی حذف می کنیم و شاهد آن هستیم که تنه ا20 درصد از ظرفیت مراکز معاینه فنی استفاده می شود. در تمام دنیا وقتی آلودگی هوا افزایش می یابد اقدامات کنترل و سختگیرانه بیشتر می شود اما ما برعکس عمل می کنیم. به نظر می رسد تعمدا تلاش می کنیم تا به شرایط بحران نزدیک شویم. این در حالی است که معاینه فنی حدود 50 سال است که در کشورهای پیشرفته انجام می شود و چیزی نیست که مختص ایران باشد.
 
کیفیت سوخت هم در این آلودگی ها بی تاثیر نیست. سال گذشته کیفیت بنزین و گازوئیل متهم بزرگی برای آلودگی هوای پاییز و زمستان شناخته شد.

به عنوان یک کارشناس می گویم برای ارتقای کیفیت سوخت اقدامات جدی انجام نشده است همچنین ارتقای کیفیت خودرو به یورو 4 که چندین سال است حرف آن زده می شود نیز هنوز نتیجه بخش نبوده است و اعلام شده است هنوز زیر ساخت های لازم برای این منظور مهیا نشده است و در سال 91 این اتفاق رخ می دهد. ما هنوز در ایربگ گذاشتن خودروها دچار مشکلیم و با وجود قانون مجلس هنوز شاهد شماره گذاری پیکان وانت هستیم از نمایندگان مجلس می خواهیم تا از شماره گذاری خودروهای بی کیفیت جلوگیری کنند چراکه معاینه فنی نمی توانند در ارتقای کیفیت خودرو و سوخت نقش داشته باشد. هم اکنون بیشتر خودروهایی که به مراکز مراجعه می کنند رد می شوند.

 پس دلیل تصویب این طرح همان طولانی بودن صفها و هزینه ها بود؟
بله. درحالی که ما آمادگی تاسیس مراکز بیشتری را توسط بخش خصوصی داریم. از طرفی خود نماینده ها و کارشناسان محیط زیست می توانند از مراکز بازدید کنند و نقاط ضعف و مشکلها را مطرح کنند.البته در مکان های مختلف استان تهران معاینه فنی های غیرمجاز دیده شده به همین منظور و با هدف نظارت بر مراکز و استانداردسازی آنها این آزمایشگاه راه اندازی شده است که در 5 ماه اخیر بر استاندارد مراکز معاینه فنی شهر تهران نظارت داشته و هم اکنون تمامی مراکز معاینه فنی دارای گواهینامه هستند.
البته من در کمیسیون بهداشت مثالی زدم و گفتم که اگر مثلاً یک پلیس در خیابان کارش را درست انجام نداد و فردی جرمی انجام داد، آیا پلیس را از خیابان‌های شهر حذف می‌کنیم؟ آیا اگر یک پزشک در یک بیمارستانی کارش را درست انجام نداد، همه بیمارستان‌ها و پزشکان را از جامعه باید حذف کرد؟ بگوییم دیگر پزشک نمی‌خواهیم؟ آیا این پاک کردن صورت مسئله نیست؟ اگر معاینه فنی در مرکزی با کیفیت انجام نمی‌شود، آیا باید کلاً معاینه فنی را حذف کرد؟

شما به رد شدن بسیاری از خودروها در معاینه فنی اشاره کردید. آماری در این زمینه دارید که چه خودروهایی بیشتر رد می شوند ؟
در آزمونهای معاینات فنی خودروهای 2 تا 5 ساله 25 درصد رد می شوند دراین میان خودروهای 2 ساله 20 درصد و خودرو های 5 ساله 31 درصد در این آزمون ها رد می شوند.
در آزمونهای مکانیزه خودروها در زمینه هم راستایی چرخها 17 درصد، گازهای خروجی از اگزوز 29 درصد، عیوب ظاهری 38 درصد، کمک فنر 6 درصد و ترمز خودرو ها 10 درصد رد می شوند. بنابراین 5 ساله کردن معاینه فنی در افزایش آلودگی هوا و تصادفات جادهای بسیار موثر است. عمر مفید مبدل کاتالیستی 2 تا 3 سال است بنابراین اگر زمان بازدید از آن 5 سال باشد تأثیری در کاهش آلودگی هوا نخواهد داشت.

آیا مطالعه ای درباره پایین آمدن سطح کیفیت و ایمنی خودروها درصورت 2 تا 5 ساله شدن معاینه فنی صورت گرفته است ؟
وقتی خودروسازان گارانتی خودروی تولید شده خود را یک سال اعلام می کنند بدین معناست که تولید کننده خود می گوید خودروی من تنها به مدت یک سال یا 30 هزار کیلومتر گارانتی دارد چطور می شود که امید داشت خودرویی در مدت زمان 5 سال بدون مشکل باشد؟! من مطمئن هستم تعداد بیشتری از این تصادفات ریشه در نقص فنی است نمونه عینی این مساله خودوری هوو است که به دلیل مشکلات فنی دردساز شده است حال اگر این خودرو به مدت 5 سال به حال رها شود و معاینه نشود خطرآفرین می شود.
همچنین کاتالیست در خودروها به طور طبیعی بعد از دو سال از رده خارج می شوند زیرا کاتالیست بعد از فرسوده شدن 10 برابر حد معمول آلودگی ایجاد می کنند در حالی که کاتالیست های خودروهای ما همچنان سال های سال کار می کنند.

با توجه به اینکه چند ماهی بیشتر به پایان کار مجلس هشتم باقی نمانده، آخرین راه حل شما برای جلب نظر مجلس برای کاهش سن معاینه فنی چیست؟
مهمترین کاری که می توان برای کاهش سن معاینه فنی کرد این است که اطلاع رسانی دقیقی از آن صورت گیرد ما تمام تلاش های خود را انجام می دهیم و توانستیم نظر مخالفان دو سال بودن معاینه فنی را جلب کنیم. یادمان باشد که مسایل و مشکلات بسیار زیاد است و همه اعضا نمی توانند به تمامی مسایل مشرف باشند این رسانه ها هستند که می توانند این اطلاعات را در اختیار نمایندگان قرار دهند البته مردم خود بهترین گزینه برای کمک به این قانونند آنها می توانند با مراجعه به موقع و بدون توجه به قانون پنج ساله شدن معاینه فنی علاوه بر حفظ ایمنی خودرو و سلامتشان بر کاهش آلودگی هوا نیز مبادرت ورزند.
 
حالا که این قانون تصویب شده و ممکن است به همین زودی تغییر نکند. شما تصور نمی کنید فرهنگ سازی بتواند در این میان نقش مهمی داشته و خود شهروندان متوجه باشند که همانطور که شما کردید بازدید سالانه می تواند در کاهش آلودگی و تصادفها موثر باشد؟
بله. ما شروع به فرهنگ سازی کردیم که در این زمینه با سازمانهای محیط زیست و صدا و سیما مداکراتی را انجام دادیم. در زمینه مراجعه اختیاری به مراکز معاینه فنی با موفقیت همراه بوده به گونه ای که در حال حاضر50 درصد مراجعات به مراکز معاینه فنی اختیاری است. البته از ظرفیت رسانه ها هم در این زمینه استفاده کرده ایم.اما ما یک مرکز خدماتی در شهرداری هستیم و این کار بیشتر به عهده سازمان محیط زیست است.

خبر استقرار معاینه فنی خودرو های در حال تردد در شهر تهران بر سر چهاراهها و میادین شهر صحت دارد؟
طرح کنترل معاینه فنی سیار خودروهای در حال تردد چندی پیش ارایه و مقرر شد تا ستاد مرکزی معاینه فنی با همکاری محیط زیست و پلیس راهور این طرح را تنها در چند نقطه از شهر تهران انجام دهد. بنابراین قرار شد تا واحدهای سیار معاینه فنی با تجهیزات کامل در 6 نقطه شهر مستقر شوند تا تست های آلایندگی را انجام دهند. البته معتقدیم برخی خودروها حتی با انجام معاینه فنی هم ممکن است عیوبی را در طول یک سال داشته باشند اما به منظور نظام مندتر شدن سیستم ها این طرح انجام می گیرد.
بنابراین گفته مدیر کل محیط زیست استان تهران مبنی بر آغاز این طرح طی یک ماه اخیر صحیح است اما این طرح قرار نیست در سر چهارراه ها و میادین و گذرگاه های شهر انجام شود. بلکه تست آلایندگی در مکان هایی که منتهی به نقاط پرتردد و آلوده شهر می شود، با تجهیزاتی که در واحدهای سیار کنترل معاینه فنی موجود است انجام می شود.

همیشه در نیمه دوم سال تعداد مراجعه کنندگان به مراکز معاینه فنی افزایش می یابد و به ویژه که این روزها ثبت نام آرم طرح ترافیک هم آغاز شده است.
بله از نیمه دوم آبان ماه سال جاری و همزمان با آغاز ثبت نام طرح ترافیک سال 91 ، مراجعات به مراکز معاینه فنی تهران 50 درصد افزایش یافته است. از ابتدای زمان آغاز طرح ترافیک تا پایان آبان ماه حدود 20 هزار خودرو برای دریافت برچسب معاینه فنی اقدام کردند، این رقم در مقایسه با روزهای قبل رشد 50 درصدی را نشان می داد.

شما به تاثیر معاینه فنی در کاهش آلودگی خودروها اشاره کردید. اما سهم موتورسیکلتها چقدر است؟
متاسفانه در تهران برای موتورسیکلت ها که تعداد آن ها حدود 3میلیون دستگاه و تقریبا نزدیک به تعداد خودروهاست کمترین محدودیت و اعمال قانونی وجود دارد و این جای سوال دارد که چرا این وسایل نقلیه که عامل حدود 24 درصد آلودگی هوا و 49 درصد آلودگی صوتی است همچنان بدون اعمال قانون جدی می تواند در شهر تردد کند. باید معاینه فنی موتورسیکلت ها هم جدی گرفته شود.
برخی کشورهای اروپایی با سختگیری به موتورسیکلت ها توانسته اند در کاهش آلاینده ها درکلان شهرهای شان موفق باشند، پیش بینی می شود با توجه به مصرف کم سوخت، عدم وجود محدودیت برای ورود به محدوده طرح ترافیک، عدم اعمال جدی قانون معاینه فنی و قیمت ارزان موتورسیکلت، در آینده ای نه چندان دور شهروندان بیش از پیش به استفاده از این وسیله نقلیه روی بیاورند. از این رو نقش موتورسیکلت ها در آلودگی های زیست محیطی تهران و کلان شهرها بیش از پیش افزایش خواهد یافت. بنابراین لازم است از حالا سازمان های ذی ربط درخصوص ساماندهی موتورسیکلت ها از هر نظر، به ویژه داشتن برچسب معاینه فنی و اعمال محدودیت در ورود به محدوده طرح ترافیک تصمیم گیری کنند.

اما در زمینه اجرای محدودیت برای تردد موتورسیکلتها عنوان می شود که زیرساخت لازم وجود ندارد و کنترل آنها امکانپذیر نیست.
من نمی گویم از همین حالا این کار را بکنیم بلکه می توانیم زیرساختهای آن را مهیا کنیم و در آینده نزدیک این کار را انجام دهیم. اکنون 10 خط برای معاینه فنی موتورسیکلت ها در مراکز معاینه فنی وجود دارد و این مراکز در حالت عادی روزانه قادر به معاینه فنی 3 هزار دستگاه موتورسیکلت هستند اما عملاموتورسیکلت ها خود را موظف نمی دانند که به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند، از این رو اکنون ماهانه میزان مراجعه موتورسیکلت ها به مراکز معاینه فنی تنها حدود 400 دستگاه است. با وجود آنکه بخش عمده ای از آلودگی صوتی و آلودگی هوای تهران ناشی از تردد موتورسیکلت ها در شهر است و در قانون نیز تاکید شده که تمام وسایل نقلیه موظف به دریافت برگه معاینه فنی هستند اما از آنجا که موتورسواران الزام قانونی را قوی و جدی نمی بینند عملا بدون داشتن برگه معاینه فنی در شهر تردد می کنند.
متاسفانه ساخت موتورسیکلت ها نیز مطابق با استاندارد نیست و ما شاهد تردد موتورسیکلت هایی در شهر هستیم که هم از نظر ایمنی در سطح پایینی قرار دارند و هم به دلیل پایین بودن کیفیت، میزان تولید آلایندگی آنها بسیار بالااست.