سلامت نیوز: زنان بی سرپرست در حالی خود دچار مشكلات فراوانی هستند كه در بیشتر اوقات این افراد سرپرست خانوار هستند و باید علاوه بر تامین مخارج زندگی خود باید هزینه سرم آور خانواده را هم تامین كنند.این در حالی است كه بر اساس آمار رسمی مركز آمار كشور در سال 1390،  ۲.۵ میلیون خانوار در كشور سرپرست زن دارند،تقریبا ۱۲ درصد یا یک هشتم از خانواده ها در ایران به دست زنان اداره می شود البته این آمار شاید به گفته خیلی از کارشناسان دقیق نباشد چرا که تنها مربوط به سرپرستی آشکار زنان در خانواده ها است و آن دسته از زنانی که شوهران معتاد و از کار افتاده دارند در این آمار محاسبه نشده است اما بر اساس گفته های مولاوردی معاون رییس جمهور فقط ۴۵۰ هزار نفر از آنها (۱۸ درصد) شاغل هستند و بقیه باید به کمک‌های دولت یا سازمان‌های خیریه متکی باشند.

 
به گزارش سلامت نیوز به نقل از شفقنا زندگی؛ از سوی دیگر سهم زنان در فعالیت‌های اقتصادی ایران در پاییز ۱۳۹۳ کمتر از سه میلیون و ۷۵۰ هزار نفر بوده، اما سهم مردان بیشتر از ۲۰ میلیون نفر است.علاوه بر این متوسط درآمد خانواده‌هایی که سرپرست زن دارند، ۴۳ درصد از خانوارهایی که سرپرست مرد دارند کمتر است و ۷۶ درصد آنها زیر خط فقر هستند.

در سال های اخیر وضعیت بد اقتصادی هم موجب شده است كه هم زنان سرپرست خانوار و هم فرزندان آنها از آسیب پذیرترین اقشار جامعه در برابر آسیب های اجتماعی باشند و عمدتاً یکی از علائم بیماریهای روانی مانند افسردگی، اضطراب، وسواس و پرخاشگری در آنها دیده می شود. فرزندان این خانواده ها هم به طور بالقوه در معرض مسائلی مانند کار کودکان در مشاغل سیاه و غیر رسمی، بزهکاری اجتماعی، محرومیت از تحصیل و سوء تغذیه قرار دارند.

در این بین رفاه اجتماعی زنانی كه سرپرستی خانوار را برعهده دارند، مقوله‌ای است كه توجه چندانی به آن نشده است. اگر مسائل و مشكلات این زنان را با شاخص‌های رفاه مقایسه كنیم، شكاف گسترده‌ای مشاهده خواهیم كرد. برای مثال، شاخص‌هایی که برای سنجش رفاه اجتماعی بكار گرفته می‌شود، عبارتند از: بهداشت، آموزش و یادگیری، اشتغال و موقعیت اقتصادی فرد، مشاركت، فرصت‌های اجتماعی، محیط فیزیكی زیست، محیط و روابط اجتماعی، در مورد این زنان، عامل فقر اقتصادی، بویژه تعیین‌كننده اصلی وضعیت نابسامان آنها است.

از سوی دیگر،‌ آنچه اغلب در مورد زنان سرپرست خانوار نادیده گرفته شده است، نیازهای روانی و عاطفی آنها بوده است. براساس بررسی‌های انجام شده، نگرانی، اضطراب و ناامنی، بیشترین دغدغه زنان سرپرست خانوار نسبت به آینده خود و فرزندانشان بوده است.

به گفته ربیعی  وزیر کار، سن زنان سرپرست خانوار رو به کاهش است ، حال این كه زنان در سنین  پس از بی‌سرپرست شدن، معمولاً در برابر یکسری مشکلات قرار می‌گیرند مانند تأمین و مراقبت از کودک(اگر فرزندی داشته باشد)یافتن سرپناهی مناسب، تأمین معیشت خانواده و دشواری‌های ناشی از اینکه او تنها بزرگسال خانواده است و باید نقش مادر و پدر را یکجا بازی کند.

در این میان طلاق، فوت همسر و ازدواج نکردن دختران سه دلیل مهم افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار بوده است که در ده سال گذشته، عامل اصلی خود سرپرست شدن زنان، طلاق عنوان شده است.

حال راهكارهای حمایتی دولت هم در این زمینه قطره چكانی بوده است ، سید پرویز فتاح رییس كمیته امداد امام خمینی  با تاکید بر تصویب قوانین لازم در جهت از بین بردن ریشه های فقر در کشور، می گوید: ضرورت دارد قوانینی نظیر بیمه تامین اجتماعی اجباری در جهت پیشگیری از پیامدهای بعد از وقوع حوادث در مجلس تدوین شود تا با وجود یک حادثه برای سرپرست خانواده، زندگی افراد دچار مشکل نشود.

نادر اصلانی کارشناسان حوزه جامعه شناسی با تاکید بر اینکه بسیاری از زنان بی سرپرست را زنان بیوه و مطلقه تشکیل می دهند و با افزایش آمار طلاق بسیاری از این زنان در سنین جوانی بی سرپرست می شوند، یادآور شد: عدم اتخاذ تدابیر لازم و دراز مدت و ارائه کمکهای ناچیز که در بسیاری موارد موجب تحقیر فرد بوده، چاره حل مشکل نیست و صرفا فرافکنی آن است.

وی با بیان اینکه مشکلات زنان بی سرپرست ابعادی وسیع تر از مسائل اقتصادی را در بر می گیرد که نیازمند توجه ویژه مسئولان است، اضافه کرد: در حال حاضر تشکیل هیئت یا گروه های متشکل از دستگاه های دولتی و بخش خصوصی برای رسیدگی به مشکلات زنان سرپرست خانوار لازم و ضروری است.

ذوالفقاری معاون حمایت و سلامت کمیته امداد هم از آمار بالای مراجعات زنان خبر می دهد و می گوید: تعداد زنان فقیری که به كمیته  امداد جهت دریافت کمک مراجعه می کنند سال به سال زیاد می شود،  ما سال حاضر ۸۱ درصد زنان خانوار را به دلیل فوت سرپرست خانوار داشتیم، ۱۴ درصد به دلیل طلاق، ۱ درصد به دلیل متراکه و ۴ درصد سایرعوامل را داشتند. زنانی که به دلیل طلاق مراجعه می کنند سال به سال افزایش می یابد.

ذوالفقاری ادامه می دهد: بیشترین ارباب رجوع های ما زنان هستند و در زنان آسیب پذیری در حوزه فقر بیش از مردان است. زنان زیادی هستند که به دلیل فوت همسر خود تحت پوشش قرار می گیرند اما مردانی که دلیل فوت همسرشان تحت پوشش قرار بگیرند بسیار اندک هستند.

از سوی دیگر میزان كمكی كه نهاد های دولتی در اختیار زنان بی سرپرست هم قرار می دهند هم در نوع خود تامل برانگیز است.

بر اساس آمار كمیته امداد خمینی(ره) این نهاد  برای مستمری خانواده ها ۱۳۵۰ میلیارد برای ۱ میلیون و ۹۰۰ هزار خانوار پرداخت می كند یعنی برای هر سرپرست خانوار در سال 710 هزار تومان كه در شرایط اقتصادی فعلی شاید هزینه نان این خانواده ها هم تامین نشود.

سازمان بهزیستی  هم ۱۶۰ هزار زن سرپرست خانوار را تحت پوشش قرار داده است و بر اساس اعلام مسعودی فرید معاون اجتماعی این سازمان برای هر یك از این خانواده ها به صورت میانگین ۶۵ تا ۷۰ هزار تومان پرداخت می شود.

زهره طبیب‌زاده‌نوری، نماینده مجلس ایران از بی توجهی دولتی ها به زنان گلایه می كند و می گوید : زنان در جامعه ما امکان اشتغال کمتری دارند و معمولاً تحت تکفل پدر یا همسر خود هستند. حال اگر به دلایلی این دو حامی مالی را از دست بدهند و مادر آن‌ها هم به عنوان یک زن سرپرست خانوار قدرت تأمین زندگی فرزندانش را نداشته باشد، این دختر برای تأمین خواسته‌های خود دچار آسیب‌های مختلفی خواهد شد.”

وی ادامه می دهد: زن سرپرست خانوار وقتی نتواند زندگی خود را تأمین کند، به بزهکاری کشیده می‌شود. در واقع، فقر و عدم توانایی مالی این زنان زمینه بروز آسیب و بزه اجتماعی در آن‌ها را افزایش می‌دهد.