به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا،طغیان رود در فصل سرما،آنقدر هم زیبا نیست بلکه گاهی این سرکشی رودخانه، ویرانگر است چنان که کوه زیر سم ستوران،گاهی به سنگ زار می ماند.

بارش باران در سردترین ماه فصل زمستان،چیزی جز سرکشی و طغیان رودخانه ها را به همراه ندارد چرا که خاک به واسطه این بارش ها از دل کوه کنده می شود و راه سرایزی دشت را در دست می گیرد.

تغییر اقلیمی در زمستان و جایگزین شدن باران به جای برف،خطری است که نمی توان به راحتی از آن گذشت ،چرا که در زمستان زمین خشک است و بارش باران موجب فرسایش خاک می شود.

فرسایش آبی و بادی خاک این روزها یکی از دغدغه های اصلی کارشناسان کشاورزی است،زیرا آنان نگرانند که باران های زمستانی که جای برف را گرفته است،خاک را به پایین دست رودخانه ها بکشاند و علاوه بر نابودی خاکزارها ،دریاچه های سدها را نیز پر از گل و لای کند.

از این رو کارشناسان معتقدند بهترین راهکار برای جلوگیری از فرسایش خاک در زمستان،اجرای طرح های آبخیزداری و آبخون داری در بالا دست رودخانه هاست.
کارشناسان عقیده دارند که هر هکتار عملیات آبخیزداری از فرسایش 2.5 تن فرسایش خاک در سال جلوگیری می کند.

آنان می گویند، هر هکتار عملیات آبخیزداری ذخیره سازی وتزریق 500متر مکعب آب به حوضه آبهای زیرزمینی را به دنبال دارد و درصورت حفظ این مراتع میزان جذب آب در خاک حدود پنج برابر وضعیت کنونی افزایش می یابد.

با توجه به بحران آب وخشکسالی های اخیر ، سازمان جنگلها ومراتع کشور حفاظت از منابع طبیعی بخصوص با عملیاتهای آبخیزداری را در دستور کار خود قرار داده است .

معاون آبخیزداری،مرتعداری و بیابانزدایی سازمان جنگل ها ومراتع از اجرای طرح های آبخیزداری در سطح 14 میلیون هکتار از عرصه های منابع طبیعی کشور در برنامه ششم توسعه خبر داد.

پرویز گرشاسبی در شهرکرد افزود:در برنامه پنجم توسعه اجرای طرح های آبخیزداری در سطح هشت میلیون هکتار برنامه ریزی شده بود، که به دلیل اعتبارات اندک این برنامه فقط در وسعت 1.5میلیون هکتار از عرضه های منابع طبیعی محقق شد.

وی اظهارداشت: دربرنامه ششم توسعه با توجه به عقب ماندگی های برنامه پنجم در پروژه های آبخیزداری، در حدود 14 میلیون هکتار از عرصه های منابع طبیعی این پروژه ها اجرا می شود.

گرشاسبی ادامه داد: سازمان جنگل ها و مراتع با رویکرد جدید به طرح های آبخیزداری، استحصال آب و کاهش تبخیر آن را در اولویت طرح ها قرار داده است.
وی تصریح کرد: اکنون 73 درصد بارش های کشور تبخیر می شود و با اجرای پروژه های آبخیزداری در 14میلیون هکتار از عرصه های طبیعی، 11 میلیارد مترمکعب آب استحصال و از تبخیر 3.6 میلیارد مترمکعب آب نیز جلوگیری می شود.

معاون آبخیزداری، مرتعداری و بیابان زدایی سازمان جنگل ها و مراتع افزایش مشارکت مردم دراجرای پروژه های آبخیزداری تا 20درصد را از برنامه های این سازمان عنوان کرد .

معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: تفکر و برنامه ریزی استانی در بخش آب با مدیریت منابع آب همخوانی ندارد و این نگرش باید در برنامه ششم توسعه اصلاح شود.

گرشاسبی افزود:جهت گیری برنامه پنجم توسعه از رویکرد مدیریت آب در سطح حوزه به مدیریت استانی تغییر کرد که در برنامه ششم پیشنهاد شده این رویکرد اصلاح شود.

وی اظهار داشت: در استان چهارمحال وبختیاری که حدود 11 درصد آب کشور را تامین می کند(این میزان هم اکنون به دلیل خشکسالی های پی درپی حدود 7 درصد است)، باید در مدیریت جامع، با پرداخت مواهبی به استان بالادست علاقمندی لازم برای تولید آب با کیفیت برای انتقال به پایین دست ایجاد شود.

معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: وضعیت منابع طبیعی و بسترهای که بارش در آن اتفاق می افتد به گونه ای نیست که آب در آن نفوذ کند و بخش قابل توجهی از بارش ها تبخیر می شود.

وی گفت: با اجرای طرح های احیاء مراتع و جنگل های و همچنین احیاء خاک، می توان میزان نفوذ آب در زمین را افزایش داد تا حداقل 20 درصد از تبخیر 72 درصدی منابع آب کشور کاهش یابد.

وی گفت: هم اکنون حدود 9 میلیارد تا 12 میلیاردمتر مکعب از حجم سفرهای زیر زمینی کشور استفاده شده که استفاده بیش از حد این منابع و افزایش تبخیر در سال های خشکسالی به معضلی جدی برای کشور تبدیل شده است.

وی گفت: در برنامه ششم توسعه ،باید به آبخیزداری و آبخوان داری بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد تا حدود 100 میلیارد مترمکعب از تبخیرها آب جلوگیری و به منابع آبی زیرزمینی و سطحی اضافه شود.

معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: 17 میلیارد مترمکعب از ظرفیت مخزن سدهای ساخته شده در کشور به دلیل کاهش نزولات جوی آبگیری نشده است.

گرشاسبی افزود: ظرفیت مخزن سدهای کشور 47 میلیارد مترمکعب است که تاکنون 30 میلیارد مترمکعب ازحجم این مخزن ها آبگیری شده است.

وی در خصوص ساخت 17 میلیارد مترمکعب مخزن سد بدون استفاده اظهار داشت: احداث این مخزن ها اتلاف بیت المال در کشور بوده و اصولا در کشورهایی با مدل آب وهوایی گرم وخشک مانند ایران مدل توسعه منابع آب و بهره وری منابع آب، سد سازی نیست.

گرشاسبی افزود: علاوه بر ظرفیت 17 میلیارد مترمکعبی بدون آب گیری سدهای کشور، 12 میلیارد مترمکعب آب نیز از سفرهای زیرزمینی برداشت می شود که باعث صدمه هرچه بیشتر به منابع شده است.

وی گفت: با توجه به شرایط کشور برای توسعه منابع آب و بهره وری از این منابع، باید آبخوان داری و آبخیزداری و مدیریت حوزه جایگزین دیگر روش ها مانند سد سازی شودکه این مهم فراموش شده و اعتبارات حوزه آب صرف امور دیگر شده است.

گرشاسبی نمونه سدسازی های غیرکارشناسانه را ساخت 27 سد در بالادست سد سپید رود دانست و گفت: سد سپید رود در سال 1338 با ظرفیت یک میلیارد و 800 میلیون متر مکعب ساخته شده و با توجه به ساخت سدهای بالادست، ذخیره آب این سد هرگز به ظرفیت پیش بینی شده نخواهد رسید.

مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز میزان فرسایش خاک در هر هکتار را 14.5 تن دانست و اظهار داشت:با اقداماتی که در برنامه پنجم توسعه صورت گرفت میزان فرسایش خاک کشور که قبلا 16.7 تن در هکتار بوده، 2 تن کاهش یافته است.

محمد عقیقی در شهرکرد افزود: پیش بینی می شود با تخصیص به موقع اعتبارات و اجرای طرح های حفاظتی این میزان فرسایش خاک در برنامه ششم توسعه تک رقمی شود.

وی اظهار داشت:امسال یکهزار و 650 میلیارد ریال اعتبار برای آبخیزداری در حوزه آبخیز سدها و مناطق فاقد سد مصوب و بین استان ها توزیع شده است.
عقیقی اظهار داشت: از اعتبار تخصیص تاکنون حدود 40 درصد آن جذب شده که این اعتبار برای عملیات حفاظت خاک، آبخیزداری، کنترل سیل و آبخوان داری هزینه شده است.

وی در خصوص مدیریت جامع در حوزه آبخیزداری گفت: در حوزه آبخیزداری موضوعات آب، کنترل سیل و استحصال آب مد نظر قرار گرفته و بخش خاک و حفظ آن مغفول مانده است.

عقیقی از تهیه برنامه راهبردی آبخیزداری و حفاظت خاک در کشور خبر داد و افزود: این برنامه در جریان برنامه ششم توسعه عملیاتی می شود که اولویت دادن به مسائل حوزه خاک از اهداف این برنامه به شمار می رود.

وی اظهار داشت: خاک در بخش کشاورزی و موضوعات آبخیزداری، بستر حیات است که اگر از دست برود، قابل جایگزین نیست.

عقیقی افزود: هم اکنون پروژه های آبخیزداری و حفاظت خاک در چهار دسته مکانیکی و سازه ای، بیولوژیکی(تقویت پوشش گیاهی)، بیومکانیکی و مدیریتی اجرا می شود.

مدیرکل منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری نیز می گوید: فرسایش سالانه خاک در استان 20 تن در هکتار است.

علی محمدی مقدم افزود:هرتن فرسایش خاک با وجود کاهش حاصلخیزی اراضی و افزایش رسوبات 28 دلار خسارت وارد می کند که این میزان سالانه در استان چهارمحال وبختیاری 670 میلیون دلار است.

وی اظهار کرد: با افزایش فرسایش خاک علاوه بر از بین رفتن حاصلخیزی زمین های کشاورزی، رسوب خاک در پشت سدها را افزایش داده و زمینه خالی شدن روستاها را افزایش می دهد.

استان چهارمحال وبختیاری با یک میلیون و 653هزار هکتار وسعت، یک درصد مساحت کشور را تشکیل می دهد که یک میلیون و 400هزار هکتار از وسعت استان عرصه های منابع طبیعی از جمله مرتع و عرصه های جنگلی است و میزان فرسایش خاک در این استان نسبت به میانگین کشوری بالاتر رفته است و می طلب که بودجه های لازم برای این استان آبخیز و آبخون کشور اختصاص یابد.