سلامت نیوز:دکتر کریمی در برنامه "گفت ‌و گوی علمی" رادیو گفت ‌و گو اظهار داشت: هر مولکولی که هرکسی اختراع می کند، می تواند در اداره ثبت شرکت ها و علائم آن را به نام خودش ثبت کند منتها زمانی حمایت موضوعیت پیدا می کند که اثر بخشی این فرآورده به لحاظ عوارض جانبی، سلامتی و کاربردش در بخش درمان به اثبات برسد که مستلزم انجام یکسری مطالعات بالینی است.
برنامه "گفت‌وگوی علمی" با موضوع ثبت اختراعات دارویی و چالش های آن و با حضور محمد حسن کیانی رئیس مرکز مالکیت معنوی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، دکتر سروش سرداری عضو هیات علمی انستیتو پاستور و رئیس انجمن زیست فنآوری سلامت ایران، دکتر نیک نهاد معاونت سازمان غذا و دارویی شیراز و دکتر کریمی معاون مدیرکل دارویی سازمان غذا و دارو به روی آنتن رفت.
محمد حسن کیانی با اشاره به وظایفی که قانون بر عهده سازمان ثبت اسناد و املاک کشور قرار داده است، گفت: حوزه ثبت اختراعات و علائم تجاری و صنعتی از وظایف سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است که از سال 1304 با تصویب اولین قانون در زمینه حمایت از مالکیت صنعتی، فعالیت این حوزه شروع و در سال 1310 نیز با تصویب قانون حمایت از اختراعات و علایم تجارتی، حمایت از مالکیت های صنعتی به اختراعات توسعه پیدا کرده است و در سنوات اخیر هم با تصویب قانون جدید ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و نشانه های تجارتی به حوزه های حمایت اضافه شده است.
رئیس مرکز مالکیت معنوی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور با اشاره به مراحل ثبت قانونی اختراعات دارویی اظهار داشت: با تصویب قانون ثبت اختراعات در سال 1310 در آن مقطع زمانی با توجه به نگرانی هایی که در رابطه با ایجاد حق انحصار برای اختراعات دارویی که عمدتا وارداتی بودند، وجود داشت، در تبصره 3 ماده 28 ، اختراعات دارویی را برای ثبت استثنا کرده بودند.
وی افزود: اما در سال 76 به لحاظ نیازی که بخش صنعت دارویی کشور داشت برای اولین بار حمایت از اختراعات دارویی در نظام مالکیت صنعتی کشور امکان پذیر شد و بعدها با تصویب قانون ثبت اختراعات جدید که در سال 86 تصویب شد هم نظام ثبت اختراعات ما و هم نظام ثبت مالکیت های دیگر صنعتی، تکمیل و روزآمد شده است و امکان ثبت اختراعات دارویی اعم از اینکه فرآیند و یا فرآورده باشد امکان پذیر است.
در ادامه دکتر نیک نهاد اظهار داشت: دارو نیز همانند سایر اختراعات در صورتی که تایید شود که اختراع شده است و کپی نیست در اداره ثبت اختراعات با فرآیندهای خاصی ثبت خواهد شد.
وی افزود: اگر دارویی جدید باشد و یا حتی اگر کاربرد جدیدی برای داروی قدیمی وجود داشته باشد و یا فرمولاسیون جدید دارویی درست شده باشد اینها به عنوان اختراع ثبت می شود و از آنها حمایت می شود و حق مالکیت معنوی برایشان خواهد بود.
معاونت سازمان غذا و دارویی شیراز در خصوص تشخیص اختراع جدید بودن یک دارو گفت: وزارت بهداشت مجوز اینکه دارویی جدید باشد را می دهد. این فرآیند مراحل سخت و زیادی را دارد و باید حتما احراز شود که این دارو تاثیر درمانی دارد و سالم است و سمیت ندارد و حتی تست های سرطان زایی باید انجام شود و به وسیله متخصصین و کارشناسان وزارت بهداشت باید همه اینها تایید شود. در اداره ثبت اختراعات نیز، کارشناسان باید تایید کنند تا مورد حمایت واقع شود.
در ادامه دکتر سروش سرداری، با بیان اینکه در طول ده سال گذشته ثبت اختراع در انیستیتو پاستور فراوان وجود داشته است، بیان داشت: محقیقین فراوانی داریم که چندین ثبت اختراع در داخل و حتی در خارج از کشور دارند.
عضو هیات علمی انستیتو پاستور افزود: ثبت اختراع یک قدم در راه خدمت به مردم است و نهایتا ما باید به تجاری سازی هم بیاندیشیم.
در ادامه نیک نهاد در خصوص پیشرفت دارویی در مراکز رشد گفت: دارو فرآورده ای است که به تولید و به مصرف رسیدن آن مراحل زیادی دارد و به راحتی اجازه داده نمی شود که هر چیزی مصرف شود و علاوه بر زحمت های زیادی که دارد هزینه های زیادی نیز دارد. الان در مراکز رشدی که داریم -فرآورده های بیوتکنولوژی که بعضی ها ممکن است بخشی از خارج و بخشی در داخل گرفته شده باشند-، اکثر تولیدات داخلی از مراکز رشد شروع شده است.
وی تاکید کرد: در حمایت از این بخش ها در دانشگاه ها به خوبی سرمایه گذاری شده و در مراکز تحقیقاتی که هزینه های زیادی دارد، وزارت بهداشت در دانشگاه های مختلف کیلین روم ساخته و تجهیز کرده تا افرادی که در این زمینه ها می خواهند کار کنند، بیایند و فعالیت کنند.
در ادامه دکتر کریمی به تشریح مشکلات موجود در قانون مالکیت معنوی در زمینه دارو پرداخت و عنوان کرد: مولکول های دارویی را مراکز مختلفی در دنیا دارند بررسی و کار می کنند و زمانی که بفهمند در کشور دیگری این مولکول دارویی جزو مالکیت معنوی قرار می گیرد و دیگر نمی تواند در داخل ادعا کند که چنین دارویی را کشف کرده، و این موضوعیت خارجی پیدا نمی کند.
معاون مدیرکل دارویی سازمان غذا و دارو  افزود: هر مولکولی که هر کسی اختراع می کند، می تواند در اداره ثبت شرکت ها و علائم آن را به نام خودش ثبت کند منتها صرف این ثبت که وزارت بهداشت و یا سازمان غذا و دارو بیاید از آن حمایت کند، موضوعیت ندارد به جهت اینکه زمانی حمایت موضوعیت پیدا می کند که اثر بخشی این فرآورده به لحاظ عوارض جانبی، سلامتی و کاربردش در بخش درمان به اثبات برسد که مستلزم انجام یکسری مطالعات بالینی است.
در ادامه سرداری مولکول جدید درست کردن تا تبدیل به داروشدن را دارای مراحل زیادی خواند و گفت: هزینه این تبدیل تا ده سال پیش در حدود 500 میلیون دلار بوده است و الان چیزی در حدود 2 بیلون دلار است و فرق است میان اینکه مولکول جدیدی را درست کنید که بایو اکتیو باشد و فعالیت داشته باشد و همه دست اندرکاران این مقالات را دارند ولی این برای من نه دارو می شود و نه کندیدیت می شود، لذا در ثبت اختراع باید به اینها توجه شود و این فرآیندها بررسی و ثبت می شوند.
وی بین کشف و اختراع تمایز قائل شد و تصریح کرد: کشف چیزی است که موجود است و ما آن را پیدا می کنیم و اختراع چیزی است که موجود نیست و ما آن را می سازیم.
کیانی به موانع قانونی ثبت اختراعات دارویی اشاره کرد و گفت: یکی از این موانع که در همه حوزه ها نیز وجود دارد، افشای قبل از ثبت است، یعنی اگر کسی اختراعی در حوزه خاصی دارد اگر قبل ثبت آن را افشا کند، این حق از آن برداشته می شود.
وی افزود: اختراعات دارویی پر هزینه و زمانبر است و شاید مزیت رقابتی ما این نباشد که  در همه حوزه های دارویی ورود پیدا کنیم الان در حدود 70 درصد داروی جهان را آمریکا تولید می کند و 20درصد را اروپا و ژاپن در حدود 5 درصد سهم دارد و 5درصد باقی مانده را همه کشورها سهم دارند.
وی متذکر شد: ممکن است اختراعی ثبت شود ولی امکان تولید دارو در داخل وجود نداشته باشد و یا نیازمند هزینه سنگینی باشد. آنچه مسلم است این است که نظام ثبت برای مخترع این حق را ایجاد می کند که اختراعش را در کشور خودش ثبت کند و این قلمرو را به همه کشورهای هدف گسترش دهد و اگر لازم باشد اختراع خودش را در آن کشور ها تجاری کند.
نیک نهاد در خاتمه خاطرنشان کرد: در کشور ما مسئله مولکول جدید و داروی جدید زیاد مطرح نبوده و بیشتر فرآیندها و تغییر فرمولاسیون ها مطرح می باشد و کارخانه های تولید کننده می توانند به راحتی آنها را جذب و حمایت کنند. دارو نهایتا ثبت اختراع و مالکیت معنوی گرفتنش زمانی ارزشمند است که دارو بودن آن ثبت شود.