سلامت نیوز-*شاهین سلطانی:کم توانی ذهنی به شرایطی اطلاق می شود که در آن عملکرد کلی ذهن به طور مشخصی پایین تر از حد متوسط است، و در عین حال در رفتارهای انطباقی کودک در دوره رشد تأخیر و نارسایی دیده می شود.
به گزارش سلامت نیوز بر اساس گزارشات مرکز آمار شیوع ناتوانی ذهنی در ایران حدود 13 در هزار نفر جمعیت عمومی می باشد. مطالعات نشان می دهد که این افراد در مقایسه با جمعیت عمومی مسائل سلامت بیشتری را تجربه می کنند.
الگوی نیازهای درمانی این افراد با سایر افراد جامعه متفاوت بوده و میزان استفاده این افراد از خدمات سلامت نیز بیشتر از سایر افراد جامعه می باشد. مسائل سلامت دهان و دندان یکی از مشکلات رایج اما کم تر شناخته شده در این افراد می باشد. یکی از مسائل سلامت این افراد برای دسترسی به مراقبت های دندانی با موانع متعددی روبرو هستند.
یکی از مسائل عمده ای که خانواده های این افراد با آن روبرو هستند فقدان آگاهی دندانپزشکان و مراقبین سلامت دهان و دندانْ از چگونگی کار کردن با این افراد می باشد. فقدان شناخت و آگاهی از پدیده ها و ضعف رفتار های سازسی در افراد دارای ناتوانی ذهنی باعث می شود تا این افراد قادر نباشند واکنش های طبیعی نسبت به پدیده ها و محرک های محیطی از خود نشان دهند.
این مسئله باعث شده است تا افراد دارای ناتوانی ذهنی قادر به تحمل برخی از فرایند های درمانی در هنگام ترمیم و یا کشیدن دندان نباشند. نیاز های درمانی این افراد در مقایسه با نیاز های سایر افراد جامعه پیچیده تر بوده و مراقبت های ویژه ای را می طلبد به همین دلیل هر دندانپزشکی حاضر به قبول ریسک برای انجام چنین مداخلاتی نمی باشد.
در حال حاضر مداخلات دندانپزشکی برای این افراد با انجام بیهوشی صورت می گیرد و هر کلینیک دندانپزشکی نمی تواند چنین مداخله ای را انجام دهد. سازمان بهزیستی مراکز محدود و بعضا دور افتاده ای را برای ارجاع این افراد مشخص کرده است اما از آنجا که این خدمات تحت پوشش بیمه های سلامت نبوده و هزینه های بیهوشی ، دندانپزشکی و حمل و نقل برای این افراد بسیار هزینه بر است (حدود یک میلیون تومان برای تمامی فرایند ها) هر خانواده های قادر به پرداخت چنین هزینه هایی نیست و نیاز است تا سیاستگذارن سلامت نسبت به نیاز های سلامت و دهان و دندان این افراد اقدامات ویژه ای را در دستور کار خود قرار دهند.
وجود پلاک های گسترده، پوسیدگی دندان ها و بوی بد دهان از مسائل عمده این افراد می باشد. عدم توجه به این مسائل با عث می شود تا این افراد دچار مشکلات گوارشی، عفونت ها و بیماری های ثانویه دهان و دندان گردند و رفع این مسائل خود موجب تحمیل هزینه های بیشتر به نظام سلامت خواهد گردید.
سیاست های فعلی در حوزه دندانپزشکی نتواسته است در جهت رفع نیاز های سلامت افراد محروم و فقیر جامعه چیزی برای گفتن داشته باشد. عدالت در دسترسی به خدمات سلامت ضرورت توجه به نیاز های سلامت گروه های آسیب پذیر در جامعه را بیش از پیش ضروری می سازد. این خدمات بسیار پر هزینه بوده و بیمه های سلامت در جهت کاهش خطرات مالی مسائل سلامت بایستی حضور پر رنگ تری در این عرصه داشته باشند.
وجود پوشش های بیمه ای برای این خدمات نه تنها می تواند موجب دسترسی آسان تر این افراد به خدمات دندانپزشکی شده بلکه می تواند از بروز سایر بیماری های ثانویه دیگر نیز پیشگیری کرد. وزرات بهداشت به عنوان متولی سلامت افراد جامعه و سازمان بهزیستی به عنوان یک نهاد حمایتی نیاز است تا با احداث مراکز متعدد ویژه دندانپزشکی در سطح شهر، اتخاذ سیاست های تشویقی و افزایش آگاهی دندانپزشکان از نیاز های سلامت این افراد موجب مشارکت هر چه بیشتر این متخصصان در ارائه خدمات درمانی به این افراد شوند.
سازمان بهزیستی و انجمن های فعال در این حوزه بایستی با انسجام و شتاب بیشتری در جهت دفاع از حقوق این افراد گام بردارند. دولت بایستی با اختصاص و هدایت کمک های مالی خیرین به این سمت نقش بسیار پر رنگ تری در ارتقاء سلامت این افراد بازی کند.
این افراد اگر چه به دلیل نقص شناختی قادر نیستند تا صدای خود را به گوش مسئولان جامعه برسانند اما می توان با انتشار نیاز های سلامت این افراد گام مهمی را در جهت افزایش آگاهی و مسئولیت پذیری افراد جامعه نسبت به نیاز های برآورده نشده این افراد برداشت.
با احترام
*دانشجوی دکتری تخصصی سیاستگذاری سلامت
نظر شما