سلامت نیوز:دهم آگوست هر سال مصادف با روز جهانی «تنبلی»ست. روزی که حتما عده‌ای از افراد که ساعت‌های طولانی روی کاناپه‌ی مقابل تلویزیون لم می‌دهند و سنگین‌ترین فعالیت روزانه‌اشان عوض‌کردن شبکه‌های تلویزیونی‌ست، ارتباط خوبی با آن برقرار می‌کنند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه سایه البته این روز در واقع برای تنبل‌ها نیست؛ بلکه برای آنهایی‌ست که طی یک‌سال به‌شدت فعالیت می‌کنند و حال اجازه دارند و می‌توانند یک‌روز کامل را تنها به استراحت پرداخته و زمان‌شان را به‌شکلی که می‌خواهند سپری کنند. ناگفته پیداست که این تنها یک روز نمادین است؛ وگرنه اگر بنا بود که همه‌ی افراد، سنت تنبلی در یک روز را به جا بیاورند، دنیا برای ٢٤ساعت تعطیل می‌شد.
پدیدآورنده‌ی این روز مشخص نیست؛ اما می‌توان حدس زد که انگیزه‌اش از دو حال خارج نبود؛ یا عاشق تنبلی بوده یا از تنبلی بیزار. می‌خواهیم با هم سری به دنیای تنبل‌ها بزنیم و این موضوع را از وجوه مختلف بررسی کنیم. در فرهنگ لغات وبستر در تعریف تنبل آمده‌است: «شخصی که هیچ‌گونه تمایل و اشتیاقی برای تحرک یا انجام کارسنگین نداشته باشد!»
البته حتما برای شما هم عجیب خواهد بود که بدانید تنبلی می‌تواند یک اختلال رفتاری باشد که از دیدگاه روان‌شناسی قابل بررسی‌ست. تنبلی، معضلی‌ست که شاید در روند ماشینی‌شدن زندگی عوارض آن بیشتر ما را درگیر می‌کند و به‌نوعی شاید بتوان گفت نسل جدید تا حدودی تنبل‌تر از قبل هستند. این ویژگی اجازه نمی‌دهد فرد در زندگی و کار با پویایی و سرزندگی به پیشرفت‌ها برسد و همیشه درجا می‌زند.
تنبلی چه به لحاظ ذهنی و چه رفتاری یکی از بزرگ‌ترین موانع ترقی به حساب می‌آید که باید آن را رفع کرد. همه‌ی ما شاید گاهی دچار این حس می‌شویم که دل‌مان بخواهد بیشتر بخوابیم، سر کار نرویم، بیشتر سراغ تفریح برویم و... اما این احساسات ناشی از خستگی را نباید با تنبلی یکی دانست. آدم‌های تنبل، دچار حس مداوم خستگی آن هم بدون کار و فعالیت هستند. دکتر سیدمحمدمهدی میرزاده؛ متخصص روانپزشکی در تعریف این ویژگی می‌گوید: «تنبلی به تعویق‌انداختن کارهای ازپیش‌تعیین‌شده در برنامه یا اصلا حذف اهداف ازقبل‌تعیین‌شده در زندگی‌ست».
اگر فکر می‌کنید که ایرانی‌ها از تنبل‌ترین مردم دنیا هستند باید بگوییم که واقعا این‌طور نیست. مرکز آمار و تحقیقات بررسی فعالیت های فیزیکی عمومی در کشور آمریکا موسوم به GAFF عنوان کرده‌است که ٧٨درصد مردم این کشور ترجیح می‌دهند به‌جای فعالیت بدنی، با تماشای تلویزیون یا سرگرم‌شدن با گوشی هوشمندشان وقت‌کشی کنند! گفته می‌شود که کشورهای آفریقایی و عرب، بیشترین میزان تنبل‌های جهان را در خود جای داده‌اند.
برای مثال، دکتر انور ال‌هاشم؛ متخصص سلامت عمومی و از اعضای بیمارستان آموزشی شاه سعود در ریاض، در مصاحبه‌ای که ٢٢ ژوئن سال ٢٠١٦ در سایت emirates٢٤٧ انجام داد، عنوان کرد که براساس شاخص‌های جهانی سلامت و تنبلی، عربستان سومین کشور تنبل جهان است و حدود ٣,٥میلیون نفر از جمعیت ٣٠میلیونی آن دچار دیابت هستند که یکی از علل پایه‌ی بروز آن، بی‌تحرکی‌ست. دکتر میرزاده درباره‌ی ععل این عارضه می‌گوید: «تنبلی را می‌توان در حالت کلی به دو دسته تقسیم کرد که علل فردی و علل اجتماعی هستند. در زمینه‌ی علل فردی می‌توان اشاره کرد که زمینه‌ی ژنتیکی برایش مطرح است.
البته درحال‌حاضر معلوم نیست یا دست‌کم در حیطه‌ی معلومات و مطالعات من مشخص نشده که عامل وراثتی به‌شکل انتقال ژن وجود دارد یا به لحاظ اکتسابی در خانواده رواج می‌یابد. این جزو مسائلی‌ست که پیشرفت علوم شناختی در آینده آن را مشخص می‌کند.
در زمینه‌ی علل فردی یک‌سری بیماری‌ها هم می‌توانند عامل تنبلی باشند. برای مثال، در زمینه‌ی بیماری جسمی باید به کم‌کاری تیروئید و در زمینه‌ی بیماری‌های روان باید به بعضی افسردگی‌ها اشاره کرد». تنبلی، نه‌تنها یک معضل فردی بلکه می‌توان به مسئله‌ی حاد اجتماعی هم بدل شود که نقش تعیین‌کننده‌ای در روند توسعه‌ی کشورها دارد.
طبق گزارش منتشر‌شده از سوی گاردین، فعال‌ترین کشورهای جهان را یونان، استونی و هلند تشکیل می‌دهند که به‌ترتیب، ١٦درصد، ١٧درصد و ١٨درصد جامعه‌شان را افراد غیرفعال و فراری از فعالیت‌های فیزیکی تشکیل می‌دهند. دکتر میرزاده می‌گوید: «متأسفانه الگوهای رفتاری خانواده هم در این میان می‌توانند نقش مخربی داشته باشند. برای مثال، در خانواده‌ای که دو بچه یکی کوشا و یکی تنبل باشد، اعضای خانواده طرف بچه‌ی تنبل را می‌گیرند و می‌گویند بچه‌ی کوشا می‌تواند گلیم خودش را از آب بکشد. چه‌بسا حتی از او توقع کمک هم داشته‌باشند و بگویند تو هوای برادر تنبلت را داشته باش! درحالی‌که به علل ضعیف و ناتوان‌بودن بچه‌ی تنبل توجهی ندارند. باید در نظر گرفت که گاهی یکی از اعضای خانواده به علتی توانایی بدنی کمتری دارد یا دچار حادثه‌ای شده که او را از دایره‌ی فعالیت زندگی عقب انداخته و برای مثال، نقص عضوی دارد.
در این شرایط توجه بیشتر به او و کمک به رفع خواسته‌هایش قابل توجه است؛ اما در مورد افراد سالم که به‌رغم شرایط مناسب، تنها دوست ندارد زحمت بکشد، این شکل از توجه می‌تواند او را تنبل کند». دکتر نیل بورتون؛ روان‌درمان و نویسنده‌ی بریتانیایی در مقاله‌ای که سال ٢٠١٤ در نشریه‌ی Psychologytoday منتشر کرد نوشت: «شخصی که تنبل است، نهاینکه نتواند کاری را انجام ندهد بلکه چون می‌بیند و می‌داند برایش زحمت دارد، از زیر انجامش فرار می‌کند. او کارهایش را به دیگران می‌سپارد و شخصیتی وابسته پیدا می‌کند که در درازمدت می‌تواند برایش مشکل‌ساز شود».
بی‌بی‌سی در گزارشی در سال ٢٠١٠ با تیتر گچگونه تنبلی ما را راهی قبرستان می‌کند؟!» نوشت: «ارزش تحرک فیزیکی در کشورهای باستانی مانند یونان نشان می‌دهد که چرا زنان و مردان این کشور از نظر روحی و روانی در سطح سلامتی فوق‌العاده‌ای قرار دارند. تحقیقات نشان می‌دهد سبک زندگی بی‌تحرک باعث ٤٠ گونه٨ بیماری مزمن می‌شود که عارضه‌های قلبی، دیابت نوع دوم، چاقی مفرط، اختلالات روانی و بعضی سرطان‌ها از این‌دسته هستند».
در مقاله‌ی مشابه دیگری که در ژوئن ٢٠١٥ در نشریه‌ی ایندپندنت منتشر شد، می‌خوانیم: «دوهزار سال پیش، بقراط؛ پدر پزشکی مدرن گفت که ما ترکیبی از دو مقوله‌ی تغذیه و ورزش هستیم؛ نه خیلی کمتر و نه خیلی بیشتر! در واقع از همان زمان به این موضوع مهم اشاره شده بود که تحرک نیمی از سلامتی ما را تضمین خواهد کرد».
حتما به این مهم برخورد کرده‌اید که تنبل‌ها بیشتر به خواب متمایل هستند. دکتر میرزاده در این زمینه می‌گوید: «بعضی اوقات، بین خواب و تنبلی رابطه‌ی علت و معلولی وجود دارد؛ به‌ویژه فرد تنبلی که نه انگیزه‌ی انجام کاری و نه طبعا برنامه‌ای برای انجام دادن دارد، بیشتر تمایل دارد بخوابد. ازسویی، برعکس آن هم وجود دارد.
یعنی توصیه می‌شود که خواب زیاد، عوامل بدی چون ابتلا به افسردگی و تنبلی را به‌دنبال دارد؛ اما گاهی هم این‌طور نیست. برای مثال، فردی ممکن است ساعت خوابش زیاد باشد؛ اما در ساعاتی که بیدار است، بسیار پرتحرک و فعال هم باشد. بنابراین، هر کسی که خوابش زیاد است، الزاما تنبل نیست». این متخصص روانپزشکی به موضوع تنبلی ذهنی اشاره می‌کند و می‌گوید: «تنبلی ذهنی در جامعه‌ی ما بسیار رایج‌تر است؛ اما چون عینی نیست، خیلی به چشم نمی‌آید. در واقع اگر نگاه کنید، عمده تغییرات و تحولاتی که در جامعه‌ی مدرن وجود دارد، از جامعه‌های خارجی می‌آید.
وسایل، ایده‌ها و امکانات همگی عمدتا زاییده‌ی تفکر خارجی‌ست؛ طوری‌که اگر برای مدتی رابطه‌ی ما با دنیای خارج از کشور کاملا قطع شود ممکن است سال‌ها هیچ تغییر محسوسی در وسایل مورد استفاده و تکنولوژی ما دیده نشود.
خب این نشانه‌ی این است که ما ذهن‌مان را در مسیر خلاقیت تربیت نکرده‌ایم و آن را به امتحان‌کردن شیوه‌های دیگر و خلق چیزهای تازه‌تر عادت نداده‌ایم. بنابراین، تنبلی ذهن هم موردی‌ست که باید به آن خیلی توجه کرد». حالا که امروز، روز جهانی تنبلی‌ست، می‌توانید یک کتاب مفید را در همین زمینه مطالعه کنید: «قورباغه‌ات را قورت بده!» این کتاب جالب و آموزنده که «برایان تریسی» آن را تالیف کرده است. در این کتاب کوچک، ٢١ روش عالی برای غلبه بر تنبلی و انجام بیشترین کار در کمترین زمان ارائه شده است.
در مقدمه‌ی کتاب می‌خوانیم: «از قدیم گفته‌اند اگر اولین‌کاری که باید هر روز صبح انجام بدهی این باشد که قورباغه‌ی زنده‌ای را قورت بدهی در بقیه‌ی روز خیالت راحت خواهد بود که سخت‌ترین و بدترین اتفاقی را که ممکن است در تمام روز برایت پیش بیاید، پشت سر گذاشته‌ای. قورباغه‌ی شما در واقع بزرگ‌ترین و مهم‌ترین کاری‌ست که باید انجام دهید؛ همان کاری که اگر الان فکری به حالش نکنید، به احتمال زیاد همین‌طور برای انجام آن تنبلی خواهید کرد».
نظر شما