سلامت نیوز-*منوچهر فلاحی: بحران‌ها و مشکلات موجود در محیط‌زیست زاییده تمدن بشری است. نابودی سالانه حدود ۱۷هزار و ۵۰۰ گونه از انواع حیوانات و گیاهان در دنیا به دلیل محدود بودن اطلاعات، آگاهی‌ها، عدم شناخت پیچیدگی و روابط متقابل طبیعی لطمات فراوانی بر محیط‌زیست وارد آورده که توجه جدی و آنی به موضوع محیط‌زیست و توسعه پایدار را الزام آور کرده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان، در معرض انقراض قرار داشتن بسیاری از گونه‌ها همچون آهو، پلنگ، باز، قرقاول، هوبره، کبک، مرغابی و تمساح در ایران و عدم وجود مقررات و قوانین جدی برای حمایت جانوران، گیاهان و جلوگیری از شکار غیر مجاز و عدم برخورد قاطع با افراد فرصت طلب و سودجو، موجب نگرانی جدی در حوزه محیط‌زیست است. هر سال وضعیت حیات وحش کشورمان اسفناک‌تر از قبل شده و شکار بی رویه و بی توجهی به حفظ گونه‌های مختلف، سبب بروز خطر انقراض برای بسیاری از نسل‌های جانوری شده است. زمانی که نسل برخی از گونه‌های جانوری به سبب شکار در حال انقراض است باید به سرعت مانع این کار شد، زیرا شکار این گونه‌ها به اعتقاد علاقه‌مندان به محیط‌زیست و دوستداران توسعه پایدار، مغایر اهداف اصلی حفاظت از محیط‌زیست است. شکار در کشور ما وضعیت مناسبی ندارد و بارها شاهد بوده‌ایم که به هنگام کوچ پرندگانی مانند غازها و اردک‌های وحشی، شهروندان اقدام به شکار بی رحمانه آنها کرده اند که این اقدام بیشتر به غارتگری شبیه است.
زمینه سوءاستفاده از زیستگاه‌های کشور وجود ندارد
هم اکنون براساس دغدغه‌های موجود در امر شکار از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست افراد ذی نفع واقعی در امر شکار و صید در مناطق شناسایی و برای آنها مجوز صادر می‌شود. بر اساس مجوزهای صادر شده افراد می‌توانند به صید روزانه بپردازند و در غیر این صورت بر اساس همکاری‌های انجام شده با حفاظت استان و نیروی انتظامی افراد سودجو شناسایی و مورد مجازات قرار می‌گیرند. بر این اساس با مشاهده هر گونه گزارشی مبنی بر اعمال روش‌های غیر مجاز در اسرع وقت با فرد خاطی برخورد می‌شود. برخی شهرها و استان‌های کشور به دلیل وضعیت منحصر به فرد مستعد شکار هستند. در اصل در هر نقطه که پرندگان باشند، طبیعتا برخی افراد متخلف و سودجو نیز برای سوء استفاده از وضعیت موجود بروز می‌کنند. برای مثال در سال‌های اخیر بر اساس اقدامات انجام شده از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست تاکنون در منطقه فریدون کنار هیچ گونه نارسایی تحت عنوان شکار بی رویه پرندگان در این منطقه گزارش نشده است. به دلیل شرایط منحصر به فرد برخی تالاب‌ها در کشور شاهد شکار و صید هستیم که با مشاهده هر گونه تخلفی جلوی پیشروی آنها از سوی مسئولان امر گرفته می‌شود.
صدور مجوزشکار با بررسی وضعیت هر منطقه
در سال‌های اخیر مسئولان مربوطه و اقدامات مردمی تحت عنوان سازمان‌های مردم نهاد در مقابل هر گونه شکار یا صیدی واکنش نشان داده اند. برای مثال در سال‌های اخیر از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست برای گونه‌های چهارپا مجوز شکار صادر نشده است. امسال هم فقط برای استان‌ها بنابر درخواست استان و تایید دفاتر تخصصی مجوز شکار صادر شده است. در این رویکرد سازمان حفاظت از محیط‌زیست در هر خطه با بررسی علمی جمعیت گونه‌های جانوری از بروز هر گونه برداشت، لطمه یا تاثیر منفی بر روی شکار جلوگیری می‌کند. در این اقدامات با توجه به اینکه ممکن است برخی گونه‌های جانوری به خطر بیفتد به نسبت مجوز شکار در چنین مناطقی صادر نمی‌شود. سازمان به طور کلی با بحث شکار بدون توجه به ظرفیت‌های لازم در مناطق مخالف است. با توجه به اقدامات انجام شده صدور مجوز شکار به شکل سالیانه از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست امکان‌پذیر نیست. با بررسی جمعیت زیستگاه‌ها و جمعیت مازاد موجود در هر منطقه فقط مجوز شکار برای پرندگان در برخی استان‌ها صادر شده است، اما این اقدام به هیچ عنوان در کل کشور اعمال نمی‌شود.
توجه مسئولان و مردم به شکار
برخی از افراد در کشور دوستدار شکار گونه‌های چهارپا از جمله کل، میش، قوچ و... هستند، اما بنده با هرگونه شکار فاقد پشتوانه علمی مخالف هستم. وقتی در کشور ما برخی مناطق بر اساس برخی الگوهای جهانی از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست انتخاب می‌شوند، بی شک در این انتخاب وجود گونه‌های مختلف حائز اهمیت است. در این اقدامات استانداردهای جهانی نیز مشخص می‌شود و به این ترتیب کم و کیف صدور مجوز یا عدم صدور آن بر اساس تعاریف علمی و کارشناسی انجام می‌شود. بنده با این مقوله که هر ساله برخی شکارچیان خواستار ارضای حس خود نسبت به شکار هستند مخالفم، اما با توجه به شیوه‌های علمی و با برآورد ظرفیت جمعیت گونه‌های جانوری می‌توان از مازاد جمعیت تعدادی را برداشت کرد و این اقدام پشتوانه علمی دارد. هرچند هم‌اکنون یکی از دغدغه‌های موجود در سازمان محیط‌زیست در اکثر مناطق زیستگاه‌های تحت تخریب و تصرف‌های گوناگون صید، شکار و... است. در این شرایط عدم وجود تجهیزات برای حفاظت این جانوران باعث بروز نابسامانی شده است.
کم وکیف صدور مجوز شکار در کشور
در کشور ما از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست شکار ممنوع است. در حال حاضر مجوز شکار نیز بر اساس برآوردهای استان‌ها صادر می‌شود. برای مثال پیش از این قرار بود تعداد محدودی (حدود ۲۰۰ عدد) پروانه شکار عادی پرنده در سال ۹۵ برای استان تهران صادر شود، اما تعداد بسیار زیاد متقاضیان و شکارچیان دارای دفترچه شناسایی در استان تهران به هیچ عنوان با ظرفیت محدود و پتانسیل زیستگاه‌های آزاد استان همخوانی نداشت و به این ترتیب تصمیم بر عدم صدور هر گونه پروانه شکار گرفته شد. حدود چهار هزار شکارچی دارای دفترچه در تهران وجود دارند که زیستگاه‌های محدود و شکننده استان ظرفیت حضور حتی بخشی از این تعداد برای انجام شکار را ندارد. همچنین با تعداد اندک نیروهای اجرایی و امکانات حفاظتی محدود در ادارات محیط‌زیست، در صورت صدور پروانه در این حجم، امکان کنترل و نظارت بر افرادی که پروانه دریافت کرده و راهی زیستگاه‌های طبیعی استان می‌شوند وجود ندارد. چون مسئولان استان بر اساس بررسی‌های موجود به این نتیجه رسیدند که با توجه به شرایط موجود امکان صدور مجوز وجود ندارد. در این اقدام استان‌ها جمعیت ایستگاه‌ها و مازاد آن را مورد بررسی و در مرحله بعد امکان صدور مجوز را صادر می‌کنند.
* معاون یگان سازمان حفاظت محیط‌زیست
نظر شما