به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس ، خرید و فروش كلیه در ایران امری مخفی نیست اما مسئله مهم این است كه در كنار بازار قانونی خرید و فروش كلیه كه پس از تصویب قانون اهدا از زنده در كشور رایج شد. بازار سیاه كلیه هم به وجود آمد كه علاوه بر مبالغ آشكار و ثبت شده، مبالغ گزاف دیگر به عنون خرید كلیه بین دهنده و گیرنده و البته دلال واسطه رد و بدل می‌شود كه گاه از 20 میلیون تومان هم فراتر می‌شود.
كلیه عضو مهمی از از بدن است كه مسئولیت جداسازی سموم از خون را به عهده دارد و اگر یكی از كلیه‌ها هم دچار نارسایی شود فرد می‌تواند با یك كلیه هم به زندگی خود ادامه دهد، اما فردی كه هر دو كلیه او از كار افتاده باشد ناچار به تحمل رنج دیالیز است مگر اینكه با پیوند كلیه از این درد همیشگی رها شود.
كلیه‌ها از نظر شكل شبیه لوبیا هستند و هر كلیه به اندازه مشت بسته فرد است و اكثر اعضای بدن برای عملكرد مطلوب وابسته به كلیه‌ها هستند.
مهمترین وظیفه كلیه‌ها برداشت مواد زائد از خون و بازگرداندن خون تصفیه‌شده به بدن است. هر دقیقه حدود یك لیتر خون (یك پنجم خونی كه توسط قلب پمپ می‌شود) از طریق سرخرگ كلیوی وارد كلیه‌ها می‌شود. پس از اینكه خون تصفیه شد خون تصفیه شده از طریق سیاهرگ‌های كلیوی به بدن باز می‌گردد.
كلیه‌ها همچنین آب بدن را تنظیم می‌كنند، مواد زائد را برداشت می‌كنند و هورمون‌های مورد نیاز بدن را می‌سازند.
از حدود 20 سال پیش كه قانون اهدای كلیه از زنده در كشور ما به تصویب رسید تاكنون بیش از 16هزار نفر در كشور پیوند كلیه گرفته اند و سالانه حدود هزار و 500 نفر از این طریق از رنج دیالیز رها می شوند.
مطابق این قانون هدیه ایثار كه در آن زمان به میزان 20 سكه بهار آزادی مصوب شد به اهدا كنندگان كلیه از سوی دولت پرداخت می‌شود اما 20 سكه بهار آزادی در آن زمان یك میلیون تومان ارزش داشت و از آن زمان تاكنون هدیه ایثار همان یك میلیون تومان باقیمانده است و بودجه جدیدی برای آن در نظر گرفته نشده است.
بر این اساس اهداكنندگان كلیه به صورت عرفی مبلغی به ازای كاری كه انجام می‌دهند از گیرنده دریافت می‌كنند كه این میزان تا حدود 5 میلیون تومان پذیرفته شده است اما بازار كاذب خرید و فروش كلیه این هزینه را برای گروه‌های مختلف خونی تغییر داده تا مرز 20 میلیون تومان و گاه بیشتر كشانده است.
آمارها نشان می‌دهد حدود 42 درصد گروه خونی مردم A و B، حدود 9 درصد گروه خونی AB و 42 درصد گروه خونی O دارندد و به نظر می‌رسد با توجه به كمبود برخی گروه‌های خونی قیمت كلیه دهنده نیز تغییر می كند كافی است یك روز به خیابان انجمن كلیوی ها در نزدیكی میدان ولی عصر تهران سر بزنید و با شماره های دهندگان كلیه تماس بگیرید. دیواری پر از شماره تلفن دهندگان و نیازمندان كلیه درست كنار گوش انجمن حمایت از بیماران كلیوی و مركز تهران.
بر این اساس اهداكنندگان كلیه با گروه خونی B و A مثبت بین 8 تا 10 میلیون تومان پول مطالبه می‌كنند، كلیه با گروه خونی O مثبت هم همین حدود معامله می‌شود و قیمت كلیه با گروه خونی AB مثبت كه كمیاب‌تر است به 15 تا 16 میلیون تومان می رسد و البته گاهی تا 20 میلیون تومان هم خرید و فروش می‌شود.
البته عوامل دیگری مثل سن اهدا كننده، مجرد یا متأهل بودن او نیز در كنار گروه خونی اش در تعیین قیمت كلیه موثر است.
در این بین هم گیرندگان كلیه و هم دهندگان كلیه از ساز و كار اداری انجمن حمایت از بیماران كلیوی و به نوعی نوبت‌دهی طولانی این انجمن برای انجام عمل پیوند گله و شكایت دارند به طوری كه برخی از فروشندگان كلیه می‌گویند كه برای اهدای كلیه باید 3 ماه و برای دریافت كلیه باید حداقل 3 ماه منتظر بمانیم.
از طرف دیگر در این بین دلالانی وجود دارند كه اقدام به خرید و فروش كلیه می‌كنند و در بالا و پائین‌كردن قیمت‌های كلیه نقش موثر دارند.

* 8میلیون تومان، آخرش

احمد .ه با گروه خونی B مثبت كه متقاضی اهدای كلیه است می‌گوید: آزمایش‌های كلیه و سونوگرافی كلیه‌ام را برای پیوند انجام داده‌ام و مشكلی ندارد. قیمت كلیه در انجمن حمایت از بیماران كلیوی 6 میلیون تومان است اما مدنظر من 8 میلیون تومان است البته بالاتر قیمت داده بودم به خاطر عجله‌ام قیمت را به 8 میلیون كاهش دادم.
وی‌ می‌افزاید: اهدای كلیه از طرف انجمن حمایت از بیماران كلیوی خیلی اذیت دارد. من اهداكننده كه می‌خواستم از انجمن برای اهدا اقدام كنم به من گفتند 3 ماه طول می‌كشد.
احمد ادامه می‌دهد: حالا افرادی كه می‌خواهند پیوند شوند حدود یك سال و نیم باید در نوبت بمانند. روال آنجا خیلی اذیت دارد. رضایتنامه بیار و... .

* كلیه 21 ساله 10 میلیون تومان

سالار. ق 21 ساله می گوید: من خیلی گرفتارم. اگر گرفتار نبودم اصلاً خودم را ناقص نمی‌كردم. گروه خونی‌ام O منفی است و آزمایش سونوگرافی كلیه و خونم، هر دو سالم است. كلیه‌ام مثل ساعت كار می‌كند.
وی می‌افزاید: هزینه آن را دولت 6 میلیون می‌گوید. من زیر 10 میلیون تومان نمی‌فروشم. ارزش ندارد فردی كه دارد خودش را ناقص می‌كند ولی مشكلش هم حل نشود. كار بیهوده است.

*مراحل اهدا از طریق انجمن حمایت از بیماران كلیوی خیلی طولانی است

كریم. د می‌گوید: كلیه‌ام با گروه خونی AB مثبت سالم است. قیمت مدنظر من 15 تا 16 میلیون تومان است و پائین‌تر هم نمی‌آیم.
وی‌ می‌افزاید: من هم گرفتار هستم. البته زیاد نمی‌خواهم قیمت را بالا ببرم.
یاور. ق هم می‌گویند: با 8 میلیون تومان مشكل من حل نمی‌شود. می‌خواهم همین 9 میلیون را بدهم وام بگیرم تا مشكلم حل شود. فردی از طریق انجمن حمایت از بیماران كلیوی اقدام كرده بود، راضی بود تا 10 میلیون هم بدهد ولی چون از طرف انجمن اقدام كرده بود قبول نكردم چرا كه مراحل اهدای كلیه در انجمن طولانی است.

*برخی بیمارستان‌های خصوصی تا 20 میلیون هزینه پیوند كلیه می‌گیرند

مصطفی قاسمی، رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از بیماران كلیوی گفت: سالهاست كه توافق شفاهی بین بیمارستان‌ها انجام شده است. انجمن حمایت از بیماران كلیوی مأمور سر و سامان‌دادن این موضوع بوده و در سال‌های اخیر ضوابطی گذاشتیم كه اهداكننده كلیه دارای شرایط لازم باشد.
وی افزود: با توجه به هدیه ایثار دولت كه شرایط خاصی دارد ضوابط دیگری قرار دادیم كه خرید و فروش كلیه ایجاد نشود؛ از جمله اینكه هر فردی كه می‌خواهد كلیه بدهد حتماً به رضایت خانواده نیاز است اگر متأهل بود از همسرش، اگر مجرد بود از والدین و بیمارستانها هم ضوابطی دارند كه بر اساس آن برای انجام عمل پیوند نامه انجمن لازم است و تا نامه از انجمن نیاید این عمل صورت نمی‌گیرد.
قاسمی تصریح كرد: متأسفانه چند بیمارستان خصوصی اخیراً وارد كار پیوند كلیه شده‌اند. اولاً خود هزینه پیوند با دفترچه بیمه تقریباً رایگان بود و اگر فرض كنیم 3 میلیون تومان هزینه عمل بدون بیمه می‌شود در بخش‌های خصوصی به 20 میلیون هم رسید. تعدادی از بیماران به این سمت رفتند بخش خصوصی هم تعهدی به جایی ندار نه به وزارت بهداشت و نه به جای دیگر.
وی ادامه داد: این بیمارستان‌ها به عنوان خصوصی عمل می‌كرند و دهنده كلیه و گیرنده را می‌آورند و با هر قیمتی كه گاهی اوقات تا 10 تا 15 میلیون هم می‌رسید عمل پیوند انجام می‌شود. همین باعث شد كه وسوسه در بین دهنده‌های كلیه ایجاد شود كه هزینه كلیه بالا رفته است. در حالی كه بیمارانی كه به سمت بخش خصوصی برای عمل می‌روند انگشت شمار هستند.

*دلال‌گری دفتر بیماران خاص استانداری تهران موجب افزایش قیمت كلیه شد

رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از بیماران كلیوی خاطرنشان كرد: از طرف دیگر راه دیگری در استانداری به وجود آمد كه یك میلیون تومان هدیه ایثار دولت به اهداكننده را از طریق استانداری می‌پردازند. این واحد در استانداری تشكیل شد كه صحت مدارك دهنده كلیه را بررسی می‌كند و سپس یك میلیون را پرداخت می‌كند.
وی یادآور شد: متأسفانه این گروه در استانداری پا را فراتر گذاشتند و وارد ارتباطات كلیه بین گیرنده و دهنده شدند و افرادی كه مراجعه می‌كنند. بدون هیچ ضابطه‌ای با پیشنهاد 8 تا 10 میلیون و گاهی تا 12 میلیون تومان گیرنده را مجبور می‌كنند كه كلیه را بگیرد.
وی افزود: انجمن حمایت از بیماران كلیوی در این زمینه اعتراض شدیدی به استانداری كرد. البته خود آقای تمدن در جریان نبود ولی با شنیدن صحبت‌های ما با موضوع اعلام مخالفت كرد اما الان 2 ماهی است كه این دفتر كار خود را شروع كرده است و 2 ماه هم از اعلام موضوع به استاندار می‌گذرد.با توجه به اینكه استاندار دستور صریح داد كه معاون استاندار موضوع را پیگیری كند هنوز امروز و فردا می‌كنند. الان هم امروز و فردا می‌كنند و جواب قطعی نداده‌اند.
قاسمی خاطرنشان كرد: دفتر بیماری‌های خاص در استانداری یكی از عوامل افزایش قیمت كلیه است. این موضوع باعث شد دهنده كلیه پس بزند و حاضر نشود كه با 5 میلیون كلیه بدهد.
وی ادامه داد: انجمن تا سال گذشته مبلغ 4 میلیون تومان هدیه ایثار برای دهنده در نظر گرفتیم كه با یك میلیون دولت 5 میلیون می‌شد. ما این 5 میلیون را برای افراد بی بضاعت توسط خیرین تأمین می‌كنیم. پرداخت 10-15 میلیون تومان برای خرید كلیه از عهده بیماران خارج است. علاوه بر آن 4 تا 5 میلیون تومان هم پول آزمایشها و داروهای قبل و بعد از عمل است كه حدوداً 15تا 16 میلیون تومان می‌شود.
وی گفت: استانداری باید جدی‌تر برخورد كند. موضوعی كه با جان مردم سر و كار دارد بیش از 2 ماه در معاونت‌های استانداری است و هیچ توجهی به آن ندارند.

* دولت به جای هدیه ایثار اشتغال اهداكنندگان كلیه را فراهم كند

رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از بیماران كلیوی خاطرنشان كرد: سال گذشته 1400 پیوند كلیه انجام شد و همه آنها بر مبنای 5 میلیون تومان بود. در حال حاضر دولت باید پول را جمع كند و امتیازات معنوی جایگزین كند. چرا كه 90 درصد اهدا كنندگان یبكار هستند و دولت می‌تواند تعهد كند فرد را بعد از اهدای كلیه در یكی از ارگان‌های خود مشغول به كار كند.
وی افزود: انجمن هم اعتقاد دارد پیوند از مرگ مغزی باید زیاد شود. هنوز در كشور قانونی در رابطه با استفاده از اعضای مرگ مغزی نیست تا یك نفر دستوردهنده و باقی عمل‌كننده باشند. الان در معاونت درمان دانشگاه‌های علوم پزشكی هر دانشگاهی رویه خاص خود را دارد. و هماهنگی وجود ندارد.
قاسمی اضافه كرد: الان تعداد زیادی در كشور مرگ مغزی می‌شوند با توجه به اینكه خانواده‌ها داوطلب اهدای این اعضا هستند اعضای بدن این افراد به علت نبود متولی مشخص از دست می‌رود. لذا باید فرهنگ سازی كرد و سیستم جامعی داشته باشیم. بیش از 30 هزار مرگ مغزی در سال داریم و از طرف دیگر در سال، هزار و 400 تا 2 هزار پیوند كلیه داریم كه اگر از 30 هزار نفر مرگ مغزی، دو هزار نفر حاضر به اهدای اعضا شود نیاز به اهدا از فرد زنده نخواهیم داشت.

*معرفی دهنده كلیه به بیمارستان 2 هفته طول می‌كشد

رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از بیماران كلیوی خاطرنشان كرد: اهدای كلیه ضوابطی دارد و باید رضایتنامه و شناسنامه وجود داشته باشد. الان افرادی كه دهنده كلیه هستند باید آزمایشی انجام دهند كه 10 روز طول می‌كشد ولی برخی اهداكنندگان به علت مسائل مالی چند تا آزمایش را انجام می‌دهند و باقی آنها را هفته بعد انجام می‌دهند.
وی گفت: معرفی دهنده كلیه به بیمارستان 10 روز تا 2 هفته طول می‌كشد.
قاسمی یادآور شد: برای گیرنده كلیه بستگی به نوع گروه خونی فرق می‌كند. برخی گروه‌های خونی A و O فراوان‌تر است. ولی گروه‌های خونی منفی كمیاب‌ترند. در موارد اورژانسی هم با توجه به تأیید پزشك در اولویت هستند.

* وزارت بهداشت خود را بیشتر در زمینه ایجاد زیرساخت و بستر ارائه خدمت مكلف می‌داند

محمد عقیقی، رئیس اداره پیوند وزارت بهداشت نیز دراین زمینه‌ می‌گوید: قطعاً از دید وزارت بهداشت تعامل بین گیرنده و دهنده كلیه تعامل مطلوب و مناسبی نیست و اساساً ما این موضوع را قبول نداریم. اما این موضوع مانند همه پدیده‌هایی است كه در جامعه می‌تواند وجود داشته باشد با وجود اینكه همه می‌دانیم پدیده مناسبی نیست.
وی افزود: انجمن حمایت از بیماران كلیوی در كم‌كردن این ارتباطات و آن سوء استفاده‌ها می‌تواند نقش پررنگی داشته باشد. وزارت بهداشت خود را بیشتر در زمینه ایجاد زیرساخت و بستر ارائه خدمت مكلف می‌داند كه بتواند این خدمت را در سراسر كشور ایجاد كند و دسترسی بیماران به این خدمت بیشتر شود.
عقیقی تصریح كرد: بهترین راه حل این موضوع این است كه تقاضا برای دریافت كلیه از اهداكننده زنده به حداقل برسد یعنی تا زمانی كه درصد بالایی از اعمال پیوندی توسط اهدا كنندگان كلیه صورت می‌گیرد این مشكل هم وجود دارد و به همین دلیل تمام تلاش خود را مصروف این موضوع می‌كنیم كه پیوند از جسد را گسترش دهیم تا شاهد چنین تعاملاتی خارج از چارچوب نباشیم.

*مجلس تشكیل سازمان پیوند اعضای ایران را تصویب كند

ناصر سیم فروش ركوردار پیوند كلیه در ایران هم پیشنهاد می‌كند: تشكیل سازمان پیوند اعضای ایران به علت اهمیت مسئله پیوند از جسد و كثرت افراد درگیر با این موضوع ضروری است و مجلس می‌تواند با تصویب قانون تشكیل این سازمان قدم بزرگی در بهبود شاخص پیوند از مرگ مغزی بردارد.
وی به خبرنگار فارس می‌گوید: تشكیل این سازمان همچنین می‌تواند ارتباط مالی بین دهنده و گیرنده را از بین ببرد. البته در زمان حاضر نیز ارتباط مالی بین دهنده و گیرنده كلیه در كشور هیچ ارتباطی با تیم پزشكی ندارد. مسئله این است كه بحث پیوند از جسد یك موضوع ملی و بسیار با اهمیت است و با توجه به كثرت افرادی كه برای دریافت عضو پیوندی در نوبت هستند چه در ایران و چه در جهان، دنبا با بحران دهنده عضو پیوندی مواجه است و در آینده این مسئله پیچیده‌تر نیز می‌شود.
این فوق تخصص اورولوژی ادامه می‌دهد: در زمان حاضر برای پیوند كلیه در ایران مدل ایرانی را داریم كه بر اساس آن می‌توانیم كلیه را از فرد زنده نیز بگیریم و در مورد كلیه مسئله حادی نداریم، سالانه حدود 1800 پیوند كلیه در كشور انجام می‌شود كه بیش از 85درصد آن از دهنده زنده است و با این مدل اكثر افرادی كه به كلیه نیاز دارند به كلیه می‌رسند.
سیم فروش می‌گوید: تشكیل این سازمان هم به رفع مشكلات بیماران نیازمند پیوند كمك می‌كند و هم بار اقتصادی دولت را به علت مدیریت آن كاهش می‌دهد و به عنوان مثال نیاز كشور را به بخش‌های دیالیز كه غیر اقتصادی است و ناراحتی‌های زیادی را برای بیمار به وجود می‌آورد، كم می‌كند. به همین علت ما نیازمند یك سازمان پیوند اعضا در كشور هستیم كه مانند سازمان انتقال خون مستقل باشد؛ هیئت مدیره و بودجه مصوب مجلس داشته باشد بنابراین باید این سازمان مصوب مجلس باشد و دولت به تنهایی نمی‌تواند این كار را بكند.
وی اضافه می‌كند: یك جراح كلیه در نهایت برای یك پیوند بین 350 هزار تا 400 هزار تومان دریافت می‌كند كه هزینه زیادی نیست و حتی هزینه یك ختنه در بخش خصوصی هم نمی‌شود در شرایطی كه برای یك عمل پروستات در بخش خصوصی 5 میلیون تومان می‌گیرند.
وی گفت: درباره این موضوع كه خرید و فروش كلیه در كشور بازار سیاه درست كرده نیز گر چه این موضوع ناراحت كننده است اما چون از آن طرف جان یك انسان نجات می‌یابد و درد یك بیمار دردمند كه مرتب باید دیالیز شود از بین می‌رود و هزینه داروها كم می‌شود، قابل گذشت است.

*درصد قابل توجهی از پول اهدای كلیه به جیب دلالان می‌رود

حسینعلی شهریاری رئیس كمیسیون بهداشت و درمان مجلس می‌گوید: باید به سمتی برویم كه پیوندهای كلیه از جسد برداشته شود و از بیماران مرگ مغزی استفاده كنیم. نتایج پیوند از مرگ مغزی هم به خوبی پیوندهایی است كه از فرد عادی و زنده انجام شده است.
وی می‌افزاید: در این زمینه چون مسئله كلیه است و بسیاری از افراد مستضعف جامعه به خاطر مسائل مالی حاضر به فروش كلیه می‌شود باید سعی شود انجمن مسائل دلال‌بازی را از بین ببرد. چون تمام پولی كه از افراد گرفته می‌شود در جیب صاحب اهدای كلیه نمی‌رود و متأسفانه شاید درصد قابل توجهی را دلال‌ها بردارند و استفاده كنند.
شهریاری معتقد است: انجمن حمایت از بیماران كلیوی در این زمینه باید فعال و پیگیر شود و گر نه فردی كه كلیه می‌دهد اگر هم ادعا كند من این قدر پول می‌خواهم كسی نمی‌تواند به وی بگوید كه تو نباید این قدر پول بگیری و باید كلیه را هدیه كنی.
وی ادامه داد: ما باید روح انسان دوستی را تقویت كنیم. باید افراد را تشویق كنیم تا اگر از مرگ مغزی كلیه نمی‌گیرد از بستگان خود فرد كلیه اهدا كنند تا مسئله خرید و فروش كلیه كاهش پیدا كند. البته خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران بیماران پیوند كلیه در نوبت قرار نمی‌گیرند یعنی معذوریتی نیست كه افراد تشویق شود برود به بخش خصوصی ولی اگر فردی خواست برود قانوناً نمی‌توان فرد را منع كرد.
شهریاری گفت: بیمارستان‌های دولتی برای پیوند كلیه آمادگی كامل دارند. البته اگر پولی به عنوان زیرمیزی باشد و افراد به وزارت بهداشت و درمان و سازمان نظام پزشكی شكایت كنند پول را می‌توان پس گرفت ولی اینكه نباید به بخش خصوصی بروند جایگاه قانونی ندارد.