سلامت نیوز_*مصطفی آب روشن: یکی از معضلات اجتماعی جامعه ما حاشیه نشینی در شهرها و پیامدهای ناشی از آن است. این پدیده را می‌توان به‌عنوان بحرانی‌ترین مسأله اجتماعی در کلانشهرها تلقی کرد. انسان وقتی در خیابان‌های اطراف شهرهای بزرگ تردد می‌کند پریشان حال خواهد شد زیرا این محیط‌ها به‌طور ناخواسته در تضاد با انسانیت شکل گرفته‌اند و بخش بزرگی از مخاطرات زندگی در شهرها زاییده این واقعیت تلخ است.

 
به گزارش سلامت نیوز، ایران نوشت: حاشیه‌نشینی ارتباط تنگاتنگی با مدیریت شهری دارد و یکی از موانع اصلی در مسیر رشد و توسعه پایدار در جوامع است که ناشی از تمرکز‌گرایی در اداره کشور و مهاجرت غیر متعارف به شهرهاست. ما در ایران بیش از 13 میلیون حاشیه نشین داریم که به علت ضعف فرهنگی و فقدان برخورداری از یک سیستم آموزشی نظام مند، به شکل بی‌ضابطه‌ای به جمعیت آنان اضافه شده به‌طوری که همین مسأله تبعات اجتماعی فراوانی را به شهروندان جامعه تحمیل کرده است.این پدیده که پیامد نادیده انگاری و نابرابری‌های اجتماعی است طی زمان و در روند تحولات تاریخی ایجاد شده که مبتنی بر تقسیم جامعه به دو بخش متن و حاشیه است.
پدیده حاشیه نشینی معضل امروز و دیروز نبوده بلکه ریشه‌های آن به سال‌ها قبل برمی‌گردد اما با وضعیت موجود مدیریت شهری بخصوص در کلانشهر تهران باید برنامه‌ای مدون و جامع طرح‌ریزی کند تا استانداردهای ساخت و ساز و اسکان در این مناطق رعایت و الزام آور شود.
مناطق حاشیه نشین جزو مناطقی است که فقر مادی در آنجا حاکم است و ساکنان آن به علت دور افتادن از نظام آموزشی نظام مند دچار فقر فرهنگی نیز شده‌اند و بر این مبنا مشاهده می‌کنیم که این گروه‌های اجتماعی هیچ گاه این فرصت را نداشته‌اند که جذب نظام اقتصادی و اجتماعی بشوند که همین طرد شدگی انگیزه آنان را به انحرافات اجتماعی بشدت افزایش داده است.

 
به نظر می‌رسد این پدیده باید به شکل چند نهادی مورد بررسی و واکاوی قرار بگیرد زیرا فقر و نبود رفاه اجتماعی این معضل را به وجود می‌آورد و از سوی دیگر نادیده انگاری مدیریت شهری به شکل فزاینده‌ای به این وضعیت نابسامان دامن می‌زند در واقع بخش بزرگی از معضل یاد شده به ضعف عملکرد مدیریت شهری برمی‌گردد زیرا عموماً بودجه‌ای از سوی شوراها برای ترمیم زندگی و اسکان حاشیه نشینان تصویب نمی‌شود و این افراد در حاشیه شهرها بدور از هر گونه امکانات و استاندارد یک زندگی متعارف و شایسته به حیاتشان ادامه می‌دهند.

متأسفانه مدیریت شهری بخصوص در کلانشهرها نگاهی سیاسی به مسائل اجتماعی داشته و با این بهانه که حاشیه نشینی زاییده مسائل اجتماعی – اقتصادی و فقدان امکانات رفاهی در سطح کلان است مسئولیت خود را نسبت به ارائه خدمت‌رسانی شایسته به این گروه‌های محروم اجتماعی نادیده می‌گیرند و از خودشان سلب مسئولیت می‌کنند به‌طوری که این تفکر نادرست روز به روز ما را با بحران‌های اجتماعی نزدیک می‌کند. مجدداً یادآور می شودکه دانستن ریشه‌های حاشیه نشینی، به‌طور قطع از بار مسئولیتی که در شرایط فعلی بر دوش شوراها و مدیریت شهری نهاده شده است کم نخواهد کرد.
اکثر مناطق حاشیه نشین کشور از هر گونه امکانات آموزشی، بهداشتی و فرصت‌های اشتغال بی‌بهره‌اند در واقع شرایط نامناسب فیزیکی و معیشت غیراستاندارد باعث شکاف عمیق طبقاتی شده به‌طوری که افزایش آمار انحرافات اجتماعی در شهرها از پیامدهای ناخواسته حاشیه نشینی است.

*جامعه شناس