سلامت نیوز:چند سالی است شهروندان تهرانی در فصل بهار، همزیستی با موجوداتی را تجربه می كنند كه با وجود وعده‌های فراوان برای ریشه كن كردن آن‌ها، همچنان اتفاقی رخ نمی دهد. «سفید بالك ها»یا همان «مگس های سفید» با جمعیت میلیونی، دو سه ماهی را مهمان تهرانی ها هستند و البته دردسرهایی را نیز در این آمد و شد ،در شهر ایجاد می‌كنند.

به گزارش سلامت نیوز،روزنامه قانون نوشت: سفید بالك ها با توجه به شرایط آب و هوایی پایتخت، تولید مثل چند میلیونی نیز دارند و خلاصه به پدیده‌ای پر دردسر برای شهروندان تبدیل شده اند. امسال نیز در حالی كه به روزهای پایانی اردیبهشت نزدیك می‌شویم، این موجودات زنده رهسپار معابر و فضاهای عمومی تهران شده اند. موضوعی كه رییس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران علت پیدایش و تشدید آن را کاشت درختان توت و عدم سمپاشی زمستانه درختان در شهر تهران می داند و می گوید: حفاظت از درختان باقیمانده شهر که تا امروز از هجوم مگس‌های سفید جان سالم به در برده‌اند، بر عهده شهرداری است و اصولا شهرداری عهده‌دار حفظ بهداشت شهر است. اگر مسئولان شهری سم‌پاشی زمستان درختان را به طور منظم و به موقع انجام می‌دادند امروز شاهد هجوم گسترده مگس‌های سفید به تهران نبودیم.

فضای سبز مقصر است!

رییس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران با بیان اینکه درختان توت میزبان اصلی مگس‌های سفید هستند که همزمان با آغاز گرما شروع به تکثیر می‌کنند، گفت: این حشرات مانند «شته‌ها» از توانایی بالایی در تولید مثل برخوردار هستند و در محدوده مرکزی تهران مانند منطقه 6 و همچنین کن و ...که درختان توت بیشتری کاشته شده، بیشتر از سایر مناطق به چشم می‌خورند.وی با تاکید بر اینکه در صورت استمرار روند موجود و عدم انجام اقدامات پیشگیرانه، مگس‌های سفید به مهمانان فصلی پایتخت در نیمه نخست هرسال تبدیل می‌شوند، گفت: همان‌طور که موش‌ها به مهمانان همیشگی تهران در طول سال تبدیل شده‌اند مگس‌های سفید نیز می‌توانند از بی‌توجهی شهرداری استفاده و به مهمانان دایمی پایتخت تبدیل شوند و جالب است شهرداری که قادر به کنترل مگس‌های سفید شهر خود به عنوان یک آفت گیاهی نیست چگونه می‌تواند کشور را مدیریت کند. این نقد جدی به عملكرد مدیریت شهری درباره افزایش جمعیت مگس‌های سفید در شرایطی مطرح می شود كه در سال های اخیر، راهكارهایی همچون زدن چسب های زرد رنگ بر بدنه درختان شهر به عنوان راهكاری موقتی برای كنترل جمعیت مگس‌های سفید اجرایی شده اما توفیق چندانی نیافته است. مگس‌های سفید که سطح بدن و بال‌های آن‌ها به وسیله پودر سفید رنگی پوشیده شده‌، از آفات مهم برای طیف وسیعی از محصولات کشاورزی در بسیاری از نقاط جهان به ویژه در مناطق گرمسیری محسوب می‌شوند؛ آفتی که ابتدا از سوی مسئولان شهرداری تهران، یک آفت درجه 2 و بی‌اهمیت محسوب می‌شد اما به سرعت، منطقه به منطقه پیش رفت و بخش بزرگی از پایتخت را فراگرفت. این حشرات همانند شته‌ها تولید مقادیر زیادی عسلک می‌کنند که این عسلک در گیاهان باعث جذب گرد و خاک و به‌خصوص رشد قارچ‌ها می‌شود، از این رو این حشرات، عسلک پنبه نیز خوانده می‌شوند.

مسئولیت با كیست؟

هرچند از سوی مسئولان بارها اعلام شده که این حشرات بیماری را منتقل نمی‌کنند اما سال گذشته و در پی طغیان آن‌ها، وزارت بهداشت به شهروندان توصیه کرد که جهت جلوگیری از ورود این حشرات به سیستم تنفسی فوقانی از ماسک‌های پارچه‌ای و معمولی استفاده کنند.یكی از موضوعاتی كه در چرایی به وجودآمدن پدیده مگس‌های سفید مطرح بوده، موضوع توجه به وظایف سازمانی در این بین است؛ وظایفی كه همواره میان مسئولان شهرداری و سازمان حفاظت محیط زیست پاسكاری شده و در نهایت نیز متولی اصلی را پیدا نكرده است. سازمان محیط زیست می گوید كه در بحث سفیدبالک‌ها، واقعا وظیفه این سازمان کنترل نیست ، بلکه وظیفه مرکز تحقیقات و آفات وزارت جهاد کشاورزی است که در این زمینه تحقیقات کند و راهکارهای ممکن را ارئه دهد.بر این اساس، شناسایی بیماری و دادن نسخه با مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی است و آن نسخه را بقیه دستگاه‌ها باید پیگیری و اجرا کنند، اما هنوز آن نسخه تهیه نشده است و سازمان‌هایی مانند شهرداری تهران با تمام توان با سفید بالک‌ها مقابله می‌کنند.با این حال مسئولان محیط زیست شهر تهران از آغاز پروژه مطالعاتی و تحقیقاتی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی برای شناسایی گونه و سیر تکامل این حشره خبر می‌دهند كه برای شناسایی و کاهش این گونه حشرات مزاحم، اقدامات و پژوهش‌های علمی صورت گرفته و روش‌های موثری برای مبارزه با افزایش جمعیت مگس‌های سفید به کار گرفته شده است.

مگس ها، كنترل شده اند!

اما با وجود آنكه مسئولان محیط زیست از اقدامات مطالعاتی برای برخورد با پدیده سفید بالك ها سخن می‌گویند، مسئولان شهرداری از اقدامات عملی برای كنترل جمعیت مگس ها یادمی‌كنند و مدعی مضر نبودن آن‌ها در زندگی شهری هستند.علی محمد مختاری مدیرعامل سازمان بوستان ها و فضلی سبز شهر تهران در این باره می‌گوید: خوشبختانه سفید بالک غالب تهران، گونه جدیدی از جنس Aleuroclava است که هیچ‌کدام از 135 گونه شناخته شده آن تاکنون به عنوان ناقل بیماری ویروسی برای گیاهان شناخته نشده اند. وی با بیان اینکه از دیدگاه علم گیاه پزشکی، طغیان دوره‌ای یک آفت می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، می افزاید: طغیان آفتی همچون سفید بالک نیز امری طبیعی بوده که می‌تواند به دلیل تغییرات اقلیمی و مساعد شدن شرایط آب و هوایی برای فعالیت و گسترش گونه خاصی از آفت، پیدا کردن و در دسترس بودن میزبان گیاهی مناسب جهت ازدیاد نسل و فعال نبودن یا عدم استقرار دشمنان طبیعی و کارآمد علیه آن آفت به وجود آید.وی با تاکید بر اینکه در همین راستا سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران در یک سال اخیر سیاست گذاری‌های کلانی را اعمال کرده است، یادآور شد: بر پایه مدیریت کنترل تلفیقی آفات (IPM ) اقدامات ویژه‌ای را به منظور کنترل منطقی این آفت به انجام رسانده‌ایم که تاثیرات چشمگیری در کاهش جمعیت آن داشته است.وی با اشاره به ابلاغ دستورالعمل‌های اجرایی و اقدامات ویژه برای کنترل سفید بالک به مناطق 22گانه شهرداری تاكید می كند: جمع آوری و معدوم سازی برگ‌های درختان آلوده به فرم زمستان‌گذران آفت و همچنین جلوگیری از استفاده از برگ های آن ها برای تولید خاک برگ و نیز هرس درختان به گونه‌ای که تبادل هوا در بین شاخه ها بیشتر صورت پذیرد، از جمله این اقدامات بوده است.مختاری ضمن ارائه توضیحات درخصوص حذف و معدوم سازی پاجوش و تنه جوش درختان آلوده به سفید بالک و روغن‌پاشی درختان و درختچه‌های همیشه سبز آلوده به فرم زمستان‌گذران آفت، به ویژه درختان زیتون با استفاده از روغن های امولسیون شونده پارافینی زمستانه و تابستانه، می گوید: عقد قرارداد با موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور با موضوع « شناسایی و مطالعه بیولوژیکی آفت سفید بالک غالب و شناسایی دشمنان طبیعی آن در فضای سبز شهر تهران »به منظور دستیابی به راه‌های کنترل بهینه این آفت در فضای سبز شهری از دیگر فعالیت‌های این سازمان بوده است. سازماندهی تیم مانیتورینگ (پایش) منسجم کارشناسی در سطوح محله - ناحیه و منطقه به منظور پایش مستمر و منظم جمعیت آفت با مدیریت واحد گیاه پزشکی این سازمان انجام پذیرفته و آماده سازی و تجهیز پیمانکاران به منظور تامین دستگاه‌ها و نهاده‌های لازم جهت کنترل آفت و برگزاری برنامه‌های وسیع آموزشی جهت آگاهی و اطلاع رسانی به شهروندان و دانش آموزان در سرای محلات، شورایاری‌ها، مساجد، مدارس، ادارات و ... از دیگر اقدامات صورت گرفته است.

مگس های سفید را جدی بگیریم؟

اما با آنكه مسئولان فضای سبز تهران از بی خطر بودن مگس های سفید برای سلامت شهروندان سخن می‌گویند، بررسی ها حاكی است كه این موجودات ریز سفید، چندان بی‌خطر هم نیستند. آیا مگس ها ناقل بیماری اند؟ كارشناسان بهداشتی می گویند كه مگس سفید احتمال ابتلا به آلرژی و بیماری‌های خطرناک را به دنبال دارد، مگس سفید حشره‌ای ریز است که می‌تواند وارد اعماق ریه شود و تمام بیماری‌های ویروسی و خارجی را منتقل کند، بنابراین باید نگاه ویژه، درست و قوی برای رفع این مشکل در مسئولان مربوطه به خصوص شهرداری و شورای شهر تهران وجود داشته باشد. بر این اساس، هر نوع حشره‌ای عوارض و تبعاتی برای سلامتی انسان به دنبال خواهد داشت که اولین عارضه آلرژی است. این قاعده در مورد مگس سفید نیز صدق می‌کند و امکان ابتلا به آلرژی برای کسانی که در معرض مگس سفید قرار می‌گیرند، وجود دارد. در هوای آلوده تهران و با احتمال ابتلای مردم به تنگی نفس و آسم حشره‌ای همچون مگس سفید احتمال ابتلا به آلرژی را بیشتر می‌کند كه اگر هوای تهران پاک‌تر بود احتمال ابتلا به آلرژی خیلی کمتر بود. حال که آلودگی هوا در پایتخت وجود دارد وجود چنین شرایطی ضرر بیشتری را به سلامتی انسان وارد می‌کند. علاوه بر آلرژی، این حشره می‌تواند ناقل بیماری‌های دیگر به خصوص بیماری‌های تنفسی باشد، مگس سفید حشره ریزی است که می‌تواند به راحتی وارد مجاری تنفسی شود و هر نوع بیماری در محیط و انواع قارچ را وارد بدن انسان کند. در چنین شرایطی ضروری به نظر می‌رسد كه شهروندان تهرانی برای جلوگیری از احتمال ابتلا به آلرژی های ناشی از مگس های سفید ، در روزهای مانده از فصل بهار در ترددهای شهری از ماسك استفاده كرده تا احتمال ابتلای آن‌ها به بیماری ها به حداقل برسد.