سلامت نیوز:باید به این امر اذعان کرد که بیش از 70درصد آتش سوزی جنگلها به لحاظ رویشگاهی در جنگل‌های زاگرس اتفاق می‌افتد و علت آن گستردگی این ناحیه رویش به مساحت شش‌میلیون هکتار است. از سوی دیگر عامل 95درصد آتش سوزی در جنگلها و مراتع انسان‌ها هستند. بر اساس آمار در سال‌های 93 و 94 حریق در جنگلها و مراتع دو‌درصد افزایش داشته است، اما از لحاظ میزان سطح شش‌درصد کاهش را نشان می دهد.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه آرمان نوشت: امروزه مشکلات محیط‌زیست و اکولوژیکی جهان در هم تنیده شده است. در این شرایط در هر نقطه از جهان اقدامی در راستای حفاظت از جنگلها انجام شود به تمامی موجودات روی زمین خدمت شده است. این روزها در کشور ما وقوع آتش سوزی در مراتع و جنگلها از مهم‌ترین معضلات حوزه محیط‌زیست است. با توجه به بارش‌های بهاری و افزایش پوشش مراتع در مناطق مختلف، پوشش گیاهی خشک مستعد وقوع حریق می‌شود؛ از این رو در فصل گرما هر لحظه امکان شعله‌ور شدن جنگلها و مراتع وجود دارد. در این وضعیت باید تجهیزات لازم برای پیشگیری از آتش سوزی جنگلها تامین شود.
به‌طور متوسط سالانه 15هزار هکتار از عرصه های جنگلی و مراتع ایران تحت تاثیر حریق قرار دارد. بر اساس نظرات کارشناسان محیط‌زیست کشور تغییر اقلیم و گرم شدن کره زمین، کمبود آب شیرین و پدیده بیابان‌زایی به عنوان سه چالش عمده جهان محسوب می‌شوند. در این وضعیت کارآمدترین اقدام در این زمینه حفاظت از جنگلهاست. در کشور با بررسی میزان آتش سوزی جنگلها باید به این امر تاکید کرد که کمترین میزان آتش سوزی در سال 84 با شش‌هزار و 679 هکتار و بیشترین آن در سال 94 به میزان 44هزار و 852 هکتار بوده است. باید به این امر اذعان کرد که بیش از 70درصد آتش سوزی جنگلها به لحاظ رویشگاهی در جنگل‌های زاگرس اتفاق می‌افتد و علت آن گستردگی این ناحیه رویش به مساحت شش‌میلیون هکتار است. از سوی دیگر عامل 95درصد آتش سوزی در جنگلها و مراتع انسان‌ها هستند. بر اساس آمار در سال‌های 93 و 94 حریق در جنگلها و مراتع دو‌درصد افزایش داشته است، اما از لحاظ میزان سطح شش‌درصد کاهش را نشان می دهد.
به كارگیری امكانات ابتدایی در اطفای‌حریق جنگلها
با بررسی عملیات اطفای حریق در آتش سوزی جنگلها و مراتع باید گفت كه در برخی آتش سوزی‌ها از وسایل ابتدایی همچون بیل و گلنک برای اطفای حریق استفاده می‌شود. این در حالی است که بخش عمده‌ای از مراتع و جنگلها در مناطق صعب العبور قرار دارند؛ در این وضعیت برای اطفای حریق باید از بالگرد و تجهیزات پیشرفته استفاده کرد. این در حالی است كه بالگرد تنها در انحصار دستگاههای خاص همچون وزارت دفاع، هلال احمر و نیروهای مسلح است. در کشور بالگردهای موجود فاقد ابزارهای مورد نیاز برای اطفای حریق مراتع و جنگلها هستند، در حالی که در هنگام وقوع آتش سوزی هلی برد استفاده از نیروهای تخصصی در زمان مناسب از اهمیت ویژه برخوردار است.
عامل انسانی منشأ 95درصد آتش سوزی‌ها
در برخی اظهارات بر نقش انسان در بروز 95درصد آتش سوزی جنگلها و مراتع تاكید شده است. اینکه افراد برای تصاحب مراتع اقدام به آتش سوزی کنند چندان معقول به نظر نمی رسد، چون مرتع سوخته هیچ کاربردی برای آنها ندارد. براساس بررسی‌های انجام شده آتش سوزی مراتع و جنگلها ناشی از سهل انگاری و به علت عوامل انسانی است. برای مثال افراد با روشن کردن آتش یا رها کردن سیگار نیم سوخته در جنگل آتش سوزی گسترده‌ای به دلیل سهل انگاری به وجود می‌آورند. بنابراین با آموزش و آگاهی بخشی به توده‌های مردم و اقشار مختلف، حفاظت و حراست از منابع طبیعی هم روند مطلوب به خود می‌گیرد.
بیش از۲۰هزار هکتار حریق در عرصه‌های طبیعی
در سال‌های گذشته حریق بیش از 15 تا 20هزار هکتار از عرصه‌های طبیعی کشور را به نابودی کشانده است. این در حالی است که آتش سوزی در اغلب کشورها رخ می‌دهد، اما کشورهای پیشرفته با ایجاد ناوگان پیشرفته و واکنش سریع، آتش سوزی‌ها را به شكل مناسب مهار كرده و حداقل خسارات را به همراه دارند. هرچند در ایران به علت نبود سیستم آمایش، نبود کنترل لحظه‌ای و تجهیزات اطفای حریق ابتدایی و قدیمی، خسارات آتش سوزی جنگلها به شكل گسترده و غیر قابل جبران است. دولت در برنامه ششم مکلف شد با راه‌اندازی سیستم مناسب اطفای حریق، به کارگیری فناوری‌های روز، تجهیزات مناسب و آموزش نیروها ضریب حفاظت از جنگلها را از 60درصد فعلی به صد در صد افزایش دهد. این مصوبه تکلیف قانونی دولت بوده و باید در بودجه‌های سنواتی، امکانات، تجهیزات و ناوگان مورد نیاز برای اطفای حریق را در نظر بگیرد. در این وضعیت مجلس نیز موظف است تمام اهتمام خود را برای تصویب این بودجه به کاربرده تا بتوان در سریع‌ترین زمان ممکن نسبت به اطفای حریق اقدام کرد.
لزوم تقویت ناوگان اطفای حریق
در بسیاری از مناطق كشور امکان جا به جایی نیرو با روش‌های متعارف امکانپذیر نیست و باید نیروهای اطفای حریق با استفاده از بالگرد و هواپیماهای ویژه جا به جا شوند. این در حالی است که در کشور با کمبود بالگرد اطفای حریق مواجه هستیم. در کشور شبکه حمل و نقل مناسب هوایی برای اطفای حریق ساماندهی نشده و با توجه به دیده شدن این موضوع در برنامه ششم انتظار می‌رود دولت از امکانات برای تجهیز و توسعه شبکه اطفای حریق کشور همچون استفاده از بالگرد و هواپیماهای ویژه استفاده لازم را داشته باشد. چندی پیش نیز رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس در این زمینه گفت: «در کشور بالگردها به میزان محدود وجود داشته و بالگردهای مناسبی نیستند، به‌گونه‌ای که از مخزن مناسب برای حمل آب برخوردار نیستند و بیشتر برای جا به جایی نیرو استفاده می‌شوند.» محمد شاعری افزود: «بهتر است نسبت به تولید و در صورت نیاز خرید بالگرد اطفای حریق اقدام شود.»
اطفای حریق تخصصی شود!
یك كارشناس محیط زیست درباره اطفای حریق در جنگل‌های كشور می‌گوید: هر‌ساله در فصل تابستان به كرات شاهد وقوع آتش سوزی در جنگلها و مراتع كشور هستیم. امسال نیز به دلیل بارش‌های بهاری فراوان سطح پوشش گیاهی در جنگلها و مراتع افزایش یافته است. در این شرایط با كوچك‌ترین بی‌احتیاطی به شكل عمدی یا سهوی در جنگلها حریق گسترس می‌یابد. هومان خاكپور می‌افزاید: امسال جنگل‌های كشور در وضعیت ویژه قرار دارند. این در حالی است كه تاكنون اقدامات لازم برای مقابله با حریق از سوی نهادهای مربوطه انجام نشده است.
به گفته او ناوگان اطفای حریق در سازمان جنگلها و مراتع سازمان حفاظت محیط زیست متناسب با اطفای حریق در جنگلها طراحی نشده است. نیروهای شاغل در یگان‌های اطفای حریق نیز آن طور كه باید و شاید توانایی ارائه امكانات، تجهیزات و تربیت نیروهای متخصص را ندارند. از سوی دیگر مشاركت‌های مردمی در جلوگیری از وقوع حادثه مناسب بوده است، اما با توجه به ظرفیت‌های مردمی در جلوگیری از وقوع حادثه باید گفت كه از لحاظ مهارت‌های فنی و تجهیزات آن طور كه باید از ظرفیت آنها استفاده نشده است.
این كارشناس محیط زیست می‌افزاید: باید یگان‌های تخصصی اطفای حریق در طبیعت ایجاد شود. این در حالی است كه یگان‌های آتش نشانی در شهرهای مختلف فقط در حوزه تخصصی و مهار آتش در محیط‌های شهری توانایی مهار آتش را دارند. با این تفاسیر یگان‌های شهری آمادگی اطفای حریق در طبیعت را ندارند. خاكپور تاكید می‌كند: در كشور نیروهای امدادی و اطفای حریق به شكل متخصص تربیت نشده‌اند. نیروهای فعال در سازمان‌های جنگلها و مراتع و نیروهای سازمان حفاظت محیط زیست نیز تخصص لازم را در این حوزه كسب نكرده‌اند. در واقع نیروی‌های فعال در این دستگاههای متولی، توانایی و مهارت لازم را برای مشاركت در حریق ندارند. به گفته او باید بتوان برای مهار حریق در جنگلها و مراتع آتش نشانی مستقل تشكیل داد تا به این شكل در مهار آتش در محیط‌های شهری، جنگلها و مراتع به شكل مناسب عمل كرد و هم در محیط‌های طبیعی توانایی مهار آتش در كشور ایجاد شود. همچنین با تربیت نیروهای متخصص می‌توان حریق را در جنگل‌های كشور مدیریت كرد.
این كارشناس محیط زیست اظهار می‌كند: در بسیاری از كشورهای توسعه یافته با وقوع آتش سوزی در جنگلها هیچ فردی با سازمان محیط زیست تماس نمی‌گیرد، بلكه آتش نشانی به عنوان متولی اطفای حریق مسئول مهار آتش است. درضمن این سازمان امكانات و تجهیزات لازم را در دست داشته و به این شكل گروه‌های انتخاب شده در مجامع محلی هر‌ساله بر اساس مانورها و آموزش‌های لازم برای مهار حریق تربیت می‌شوند. خاكپور می‌افزاید: در كشور ما مدت زمان مطلع شدن از وقوع حریق و حضور نیروهای امدادی در محل طولانی است و به این شكل امكان گسترش آتش افزایش می‌یابد. با این تفاسیر با تربیت نیروهای محلی می‌توان در مهار حریق به شكل مناسب وارد عمل شد.
او می‌افزاید: در كشور برای كاهش آمار آتش سوزی جنگلها و مراتع باید به سمت تخصصی كردن مهارت اطفای حریق وارد عمل شد. برای مثال یك كارشناس با تحصیلات جنگلها و مراتع یا كارشناس دیگر با تحصیلات حیات وحش هیچ گونه تخصص لازم برای مقابله با حریق را ندارند، اما هم اكنون از سوی دستگاههای متولی انتظار مضاعف از این نیروها برای اطفای حریق وجود دارد. باید در كشور اطفای حریق را به یك موضوع تخصصی تبدیل كرد. مهار آتش در جنگلها و مراتع باید با تربیت نیروهای متخصص، اختصاص امكانات و تجهیزات لازم برای افراد فعال در این عرصه باشد. به گفته او آموزش و همراهی جوامع محلی می‌تواند در كنار آموزش‌های لازم برای كاهش میزان آتش سوزی‌ها در جنگلها و مراتع كشور موثر باشد.
نظر شما