سلامت نیوز-* سام بوربور: سال‌هاست که فعالان حقوق کودک لیستی بلند بالا از آسیب‌های کار برای کودکان تهیه کرده‌اند و با اشاره به همه موارد ذکر‌شده در این لیست‌ها تلاش می‌کنند که توجه جامعه و مسئولان را به ضرورت لغو کار کودک جلب کنند و با هدف لغو کار کودک ادامه مسیر می‌دهند؛ ولی در این روزها خلاف ادوار گذشته شاهد این بوده‌ایم که مسئولان برای توجیه اجرای طرحی که تحقیقا برای کودکان آسیب‌زا است، از ابزار فعالان حقوق کودک استفاده می‌کنند و برای مثال آمارهایی از آزار جنسی کودکان کار ارایه كرده و همه اینها را دلیلی برای اجرای طرح‌های اینچنینی می‌دانند.
به گزارش سلامت نیوز، شهروند نوشت: در روزهای گذشته مطلبی از سوی رضا قدیمی، مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران در رسانه‌ها و به دنبال آن در فضای مجازی دست به دست شد. نیاز است با مروری بر گفته‌های این مسئول به نکاتی در این خصوص پاسخ داده شود. البته باید اشاره کرد که قدیمی حدود یک ماه پیش هم این آمار را مطرح کرد؛ولی بعد از چندین روز و پس از مصاحبه با مهتاب جودکی از روزنامه شهروند بخشی از مطلب که به آمار ارایه‌شده در خصوص تجاوز به ٩٠درصد از کودکان کار مربوط بود را تکذیب کرد. شاید نتوان به‌صراحت از علل تکذیب این آمار حرفی زد ولی آنچه که اخیرا اتفاق افتاده ارایه آمارهایی از این دست است که همه و همه در جهت توجیه اجرای طرح موسوم به ساماندهی کودکان کار که با انتقاد فعالان مدنی روبه‌رو شده، ارایه می‌شود. آمارهایی که پیش از این هم توسط سازمان‌های مردم‌نهاد با تفاوتی در اعداد منتشر می‌شد و البته به جز برچسب سیاه‌نمایی و تشویش اذهان عمومی چیزی دستگیر آنها نشده بود. بماند که بی‌شک با نگاه کارشناسانه و ریشه‌ای به موضوع باید به رضا قدیمی گفت: راهکار نجات از آزار‌های جنسی را اشتباه انتخاب کرده‌اید چراکه نتیجه این طرح‌های تکراری هرگز به سرانجام امیدوار‌کننده‌ای ختم نشده است و هیچ گزارش مشخص و شفافی از طرح‌های اینچنینی که ده‌ها‌بار اجرا شده، وجود ندارد. از این گذشته مراکز نگهداری کودکان هم شرایط استاندارد ندارند و باید پرسید آیا به محققان و سازمان‌های مردم‌نهاد اجازه ورود به مراکز نگهداری کودکان داده می‌شود؟
جذب یا دستگیری
گفتید كه «این جمع‌آوری نیست، جذب است.» باز هم باید بگویم آنچه شما و همکارانتان در این طرح مجری آن هستید، دستگیری و توقیف کودکان است؛ یا نسبت به موضوع بی‌اطلاع هستید یا سعی در اجرای غیرقانونی این طرح و در حال تقدس‌بخشیدن به آن هستید. با وجود این‌که راهکارهای پیش‌بینی شده در آیین‌نامه ساماندهی کودکان خیابانی مصوبه سال ١٣٨٤ ما را به یاد نوانخانه‌ها و روش‌های منسوخ اروپا می‌اندازد، ولی این آیین‌نامه هم برخلاف ادعا مسئولان به وضوح می‌گوید جذب به ارتباط تقویت‌یافته مددکار اجتماعی با کودک خیابانی گفته می‌شود که جلب اعتماد و پذیرش ارتباط از سوی کودک خیابانی را به همراه دارد و این فعالیت با هدف آگاه‌كردن کودک خیابانی از منابع و خدماتی که می‌تواند در اختیار او قرار گیرد، انجام می‌پذیرد. حال این‌که شما چطور ادعا می‌کنید که مددکاران شما توان جذب کودکان را در این فرصت کوتاه دارند، برمی‌گردد به دو چیز، یا به مسأله اشراف ندارید یا سعی در توجیه اجرای طرح دارید.
گفتید كه «یک مورد عکس، تصویر یا مستندی اگر از رفتار بد با این کودکان دارید و مچ بچه‌ای را گرفته‌اند و سوار خودرو کرده‌اند، نشان بدهیم» چه نیازی به عکس یا تصویر است، مگر کودک وجود ندارد؟ اجازه بدهید از کودکان در خصوص ادعای شما بپرسیم، چرا درِ مراکز را می‌بندید؟
مگر نمی‌گویید کودک جذب شده و با میل و اشتیاق همراه شما آمده، درِ مراکز را باز بگذارید تا سازمان‌های مردم‌نهاد مسأله را بررسی کنند؛ از این گذشته کودکی که با میل خود با شما همراه شده، چرا باید فرار کند؟ آقای قدیمی مددکاران شما می‌دانند که منظور از شناسایی کودکان جهت جذب، رفتن به سر چهارراه‌ها و برخورد قهری نیست. چنانچه توانایی شناسایی و جذب به صورتی که به کودک آسیب نرسد را داشته باشید و از امکان رساندن کودکان به فرجام قابل اطمینان همان‌طور که در آیین‌نامه پیش‌بینی شده است، برخوردار باشید، هیچ فعال مدنی به شما انتقاد نخواهد کرد؛ البته باید بدانید علل عمده این ناکامی عدم توانایی شما یا مددکاران شما نیست بلکه ایرادات آیین‌نامه است؛ عمده کودکان کار خیابان که به دلیل مشکلات اقتصادی مشغول کار هستند به خانواده‌های خود وابستگی زیادی دارند و امکان جذب آنها وجود ندارد و نقد فعالان این حوزه به آیین‌نامه به آن‌جا برمی‌گردد که همان‌طور که عملکرد مجریان نشان می‌دهد امکان اجرای طرح با توصیف آیین‌نامه وجود ندارد و علاوه بر این در دنیای امروز با توان‌افزایی خانواده شرایط برای آموزش کودک مهیا و طبعا کودک به جای خیابان و کارگاه‌ها به مدرسه و کانون خانواده منتقل می‌شود. باعث تعجب است در شرایطی که در کشورهای پیشرفته حتی در خصوص کودکان فاقد سرپرست حتی‌الامکان از مراکز نگهداری جمعی استفاده نمی‌شود، مسئولان ما با این اصرار تلاش بر اجرای این طرح دارند. آنچه که غیر از آسیب این طرح‌ها به کودکان شاهد آن هستیم، این است که مسئولان دولتی و فعالان مدنی آگاهانه یا حتی ناخودآگاه تأکید بر وجود کودکان کار و آسیب‌های بسیارِ کار برای کودکان داشته و به آن صحه گذاشته‌اند.
*فعال حقوق کودک
نظر شما