بر اساس گزارش های سازمان جهانی بهداشت، روزانه یك هزار و 600 زن در دنیا بر اثر عوارض بارداری و زایمان جان خود را از دست میدهند و بیش از 99 درصد این مرگها در كشورهای در حال توسعه اتفاق میافتد.
بر اساس این گزارش ها، بیشترین علت مرگ مادران (حدود 60 تا 80 درصد) به علت خونریزی، زایمان سخت، فشارخون بالا، عفونت و عوارض سقط های غیر بهداشتی است در حالی كه بسیاری از این مرگها قابل پیشگیری هستند.
به گزارش خبرنگار ایرنا، با مرگ مادر، خانواده عضو اصلی خود را برای مدیریت و مراقبت كودكان از دست میدهد و سرانجام بقا و آموزش كودكان نامعلوم میشود.
برای پیشگیری از این مرگ و میرها ، ماما به عنوان عضو اصلی در مراقبت از مادر نقش مهمی ایفا میكند.
بر اساس گزارش سازمان نظام پزشكی كشور، هم اكنون 65 هزار ماما در كشور با مقطع كارشناسی و كاردانی، سالانه بیش از یك میلیون نوزاد را به دنیا می آورند.
امروزه ماماها در ایران در مقایسه با سالهای گذشته در كار خود تخصص بالاتری دارند، در حالیكه در گذشته، ماماها كه به قابله شهرت داشتند، بدون استفاده از امكانات پزشكی و با در دست داشتن وسایل ابتدایی، اقدام به دنیا آوردن نوزاد می كردند.
اگرچه به مرور زمان نقش ماما در سلامت زنان و نوزادان به ویژه در دوران بارداری در دنیا عیان تر شده است، اما هنوز در نظام سلامت كشور به شان و جایگاه ماما آنچنان كه شایسته است، توجهی در خور نشده است.
مشكلات بیمهای ماماهای دارای مطب، حقوق نامناسب، بیكاری، ردیف شغلی نامناسب، بیتوجهی به حقوق و جایگاه ماماها در زایمان و به حساب نیاوردن مامایی در زمره مشاغل سخت و زیانآور، از مسایلی است كه گریبانگیر جامعه ماما در كشور است.
این مسایل و مشكلات نه تنها جامعه ماما را در كار خود بی انگیزه می كند بلكه موجب بی رغبتی دختران جوان برای تحصیل در این رشته می شود.
مهراندخت موسوی كارشناس مامایی در این زمینه به ایرنا می گوید: در سراسر دنیا، ماماها بسیاری از زمینههای بهداشت باروری را پوشش میدهند؛ به طوری كه سال گذشته، شعار روز جهانی ماما به عنوان بهداشت باروری از قبل از تولد تا زمان مرگ، تاییدی بر اهمیت نقش ماما وظایف آنها بود.
وی درباره بیكاری ماماها می افزاید: ارتباط درست و واقعی بین میزان پذیرش دانشجو در این رشته و نیاز بازار كار در كشور وجود ندارد و این سیاستگذاری ها در كنار بیتوجهی به جایگاه واقعی ماما، به بیكاری این قشر دامن زده است.
موسوی با اظهار تاسف از اینكه ماماها با ردیف شغلی معادل پرستاران در بیمارستانها و مراكز درمانی مشغول به كار میشوند، می گوید: ماماها با انجام كارهای مراقبت بعد از زایمان، از حیطه وظایف خود دور میشوند.
به گفته این كارشناس مامایی، افزایش آمار سزارین از دیگر دلایل بیكاری ماماها در ایران است.
وی می گوید: آمار سزارین در برخی از بیمارستانها به 90 درصد میرسد در حالی كه عمل سزارین یك عمل انتخابی از سوی زنان باردار محسوب نمیشود بلكه برحسب مورد و بر اساس تشخیص پزشك، این عمل انجام می شود.
به گفته موسوی، هم اكنون هیچ زن بارداری به انجام زایمان طبیعی تشویق نمیشود.
طاهره میرمولایی یكی دیگر از ماماهای كشور نیز به خبرنگار ایرنا می گوید: بهره نبردن از ماماها در امور ریاست یا معاونت آموزشی دانشكده های پزشكی موجب تقویت این نگرش نادرست شده است كه این رشته از ارتقای علمی لازم برخوردار نیست و فارغ التحصیلان مامایی حتی قدرت اجرایی لازم را در امور مرتبط به مامایی ندارند.
وی می افزاید: از آنجا كه دانشجویان كارورزی رشته مامایی جایگاهی در بخش های بالینی ندارند و در بخش های مربوطه مسوولیتی به آنها واگذار نمی شود، این مساله خود به خود منجر به افت كیفیت آموزشی دانشجویان شده است .
میرمولایی اضافه می كند: این در حالی است كه در زایشگاه های آموزشی سراسر دنیا، ماماها از قدرت اجرایی بالایی برخوردارند و ضمن پذیرش بیماران، مسوولیت زایمان و آموزش دانشجویان را نیز به عهده دارند.
این كارشناس مامایی می گوید: در بیمارستان های آموزشی ایران به رغم اینكه انجام زایمان طبیعی در زمره وظایف ماما است اما آنها اجازه انجام این كار را ندارند.
میرمولایی با بیان این كه ماما نقش مهمی در نظام بهداشت و درمان دارد، خاطر نشان می كند: سازمانهای بیمه گر با بخش مامایی قرارداد منعقد نمی كنند و چنانچه شركتهای بیمهگر در زمینه مامایی هزینه كنند، بسیاری از مشكلات ماماها حل میشود.
وی حفظ جایگاه ماما در اتاق زایمان را از دیگر خواستههای جمعیت مامایی بیان می كند.
نوشین زنده زبان عضو شورای عالی نظام پزشكی كشور نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: براساس استانداردهای جهانی باید به ازای هر یكهزار زایمان طبیعی، 30 تا 50 ماما در نظام سلامت به كار گرفته شود كه با رعایت این استاندارد، عملا شاهد مامای بیكار و هدر رفت هزینههای صرف شده برای آموزش این قشر نخواهیم بود .
وی می افزاید: ماماها نقش مهمی در كاهش میزان مرگ ومیر مادران و نوزادان دارند و این كاهش، نشان دهنده موفقیت بزرگ جامعه مامایی كشور است كه بارها از سوی مجامع بین المللی مورد تاكید قرار گرفته است.
زنده زبان با بیان اینكه بهكارگیری ماما در خط اول درمان سبب كاهش بسیاری از هزینهها میشود، اضافه می كند: مسوولان اجرایی باید در جهت ارتقای سطح علمی ماماها و رعایت حق و حقوق آنان تلاش كنند.
زهرا مدرسی نماینده گروه مامایی در شورای عالی نظام پزشكی نیز با اشاره به بیكاری حدود 30 هزار فارغالتحصیل رشته مامایی در كشور به خبرنگار ایرنا می گوید: توجه نكردن به جامعه مامایی یعنی بی توجهی به دو سوم جمعیت كشور است كه همانا مادران و كودكان هستند.
وی كه خواستار مدیریت مستقل مامایی و استقلال دانشكدههای مامایی است، می افزاید: با توجه به تعداد بالای بیكاران این رشته، لازم است ردیف استخدام بالایی ویژه گروههای مامایی در نظر گرفته شود، زیرا هنگام استخدام، گروههای موازی مامایی در اولویت قرار میگیرند.
مدرسی با ابراز نارضایتی از محدود بودن سقف داروهای پذیرش شده توسط ماماها در دفاتر بیمهها خاطر نشان می كند: هر چند ماماها خدمات زیادی را در گروه سلامت و در اغلب مناطق كشور ارائه میكنند اما هزینه ناچیزی بابت این هزینهها به جامعه مامایی كشور پرداخت میشود.
وی تصریح می كند: هم اكنون به دلیل مشكلات موجود، مطبهای رو به تعطیلی ماماها در حال افزایش است و اغلب ماماهای فعال در دفاتر مامایی قادر به پرداخت حق عضویت و مالیات خود نیستند و رسیدگی نكردن به مشكلات آنها به بیكاری هر چه بیشتر این گروه منجر میشود.
حال به نظر می رسد، مسوولان نظام سلامت و بهداشت كشور با توجه به اهمیت جایگاه و نقش ماما در نظام خانواده و سلامت كشور همچون سایر رشته های پزشكی نه تنها باید برای ارتقای شغلی ماماها تدابیر موثری بیندیشند بلكه باید اهتمام ویژه ای برای حل مشكلات این قشر داشته باشند.
نظر شما