سلامت نیوز : در اتوبوس كه باز شد، پیرزن آهسته از صندلی بلند شد و لنگان ‌لنگان خودش رااز بین جمعیت ایستاده به پله‌ها رساند، هنوز یك پایش داخل و یك پایش روی زمین بود كه راننده با زدن دكمه در و دوباره باز كردن به او هشدار داد كه سریع‌تر پیاده شود و او از ترس ماندن لای در اتوبوس، سریع پایین رفت و عصا زنان خودش را به در جلویی مخصوص راننده رساند.

كارت زهوار دررفته‌ای را از جیب كیفش بیرون كشید، كارتی به نام «منزلت» تا جایگزینی برای كرایه اش باشد، اما راننده با بی حوصلگی گفت: «اون برای اتوبوس‌های بلیتیه! مادر زود 200 تومان بده»و مادر در حالی‌ كه 200 تومانی مچاله را دركف راننده می‌گذاشت: «این چه منزلتیه كه 200 تومان هم نمی‌ارزه؟»

جمعیت ایران در حال پیر شدن است، این جمله را كارشناسان مسائل اجتماعی می‌گویند و نسبت به كاهش نیروی كار فعال در جامعه طی 20 سال آینده هشدار می‌دهند، دغدغه‌ای كه شاید اقتصاد كشور را تحت تاثیر قرار دهد، اما آنچه تاكنون در برنامه‌ریزی‌های جمعیتی مغفول مانده نه توجه به زاد و ولد برای جبران جمعیت فعال كه بی مهری به ساختار مناسب جامعه برای پذیرش جمعیت خاكستری كشور است، زنان و مردانی كه نام سالمند می‌گیرند اما از كمبود امكانات بشدت رنج می‌برند.

محمود مشفق، عضو هیات علمی مركز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه با اشاره به خطر نزدیكی میانسالی جمعیت، بر لزوم برنامه‌ریزی برای تامین نیاز سالمندان تاكید می‌كند و به ایسنا می‌گوید: كشور ما از نظر ورود به دوره سالمندی ساختارهای مناسب را ندارد. از سال 1379 آهنگ میانسالی و كهنسالی جمعیت در قالب همایش‌ها و نشست‌های مختلف وارد گفتمان جمعیت‌شناسی شد. این خطر را جمعیت شناسان ایران از همان سال‌ها هشدار داده بودند اما نهادهای سیاستگذار باید این هشدارها را بیشتر جدی بگیرند.

وی می افزاید: هشدار تغییرات جمعیتی كه در حیات اجتماعی و اقتصادی كشور یك عامل اصلی و تعیین‌كننده است، كمتر از خطر عوامل دیگری چون سیل و زلزله جدی گرفته می‌شود.

به گفته این كارشناس،كشور ما از نظر ورود به دوره سالمندی ساختارهای مناسب را ندارد و باید براساس پیش‌بینی‌های جمعیتی در مورد نیازهای سالمندان از جمله سرای سالمندان، صنایع غذایی متناسب با دستگاه گوارش سالمندان، اوقات فراغت سالمندان و.... برنامه‌ریزی شود. مثلاَ در حال حاضر فرهنگ غذایی و صنایع غذایی بیشتر بر اساس ذائقه و نیاز كودكان و جوانان است، اگر سالمندی بخواهد از این رژیم غذایی استفاده كند با ده‌ها ناراحتی و بیماری گوارشی روبه‌رو می‌شود. عضو هیات علمی مركز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه گفت: این آمارهای جمعیتی به ما هشدار می‌دهد كه با توجه به افزایش جمعیت میانسالان و سالمندان در سال‌های آینده باید برای نیازهای بهداشتی، فرهنگی، سلامت آنها از همین حالا دست به كار شویم.

كمبود تسهیلات پزشكی برای سالمندان

مقابل صندوق بیمارستان ایستاده و این پا و آن می‌كند، وقتی نوبتش می‌شود، صندوقدار می‌پرسد: «خانمتان هستند؟» و مرد با تكان دادن سر تایید می‌كند كه همسرش نیازمند بستری و جراحی قلب برای گرفتگی یكی از رگ‌هاست. «2 میلیون 200و....» او دیگر چیزی نمی‌شنود 2 میلیون برایش كافیست تا از سر استیصال آرام بگوید: «ببخشید خانم، میشه قبض را پس بدهید تا...»

به گفته یكی از پزشكان قلب همین بیمارستان، بی‌پولی عاملی است تا بسیاری از افراد بالای 60 سال قید درمان را برای همیشه بزنند. به گفته این پزشك در حال حاضر حدود یك هشتم سالمندان در نقاط شهری و روستایی مبتلا به بیماری قلبی و عروقی هستند، اما نه تنها از بیمه كامل برخوردار نیستند بلكه با حقوق‌های ناچیز بازنشستگی توان تامین این هزینه‌ها را ندارند.

پیش از این سیدحسن امامی رضوی، معاون سلامت وزارت بهداشت، سالمندی را برای نظام سلامت كشور، تهدید خوانده بود. به گفته او، افزایش سن و پیر شدن جمعیت و تغییر الگوی ابتلا و مرگ و میر به سمت بیماری‌های غیرواگیر و مزمن و نابرابری سلامت در گروه‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی از جمله چالش‌های كنونی نظام سلامت كشور است.

امنیت برای سالمندان زیر خط استاندارد

وقتی حقوق ماهانه‌اش را می‌گیرد، بدون آن‌كه مقابل صندوق بانك بشمارد، از ترس سرقت، سریع آن را داخل كیسه‌ای قرار می‌دهد و در پیراهنش می‌گذارد، این عادت هرماه اوست، می‌گوید:« آخر مار گزیده‌ام، دو بار وقتی پایم را از بانك بیرون گذاشتم به من حمله كردند و پولم را بردند، یك بار هم مرا داخل جوی آب هل دادند كه نزدیك بود دست وپایم بشكند!»

احمد اسفندیاری، سرپرست سازمان بهزیستی كشور نیز به تازگی با تأكید بر این‌كه جمعیت سالمندی رو به افزایش است و نیاز به حمایت بیشتر از این افراد است، گفت: جدای از معلولان، سالمندان نیز برای تردد در سطح شهر با مشكلاتی روبه‌رو هستند كه باید به آنها رسیدگی شود.

وی اضافه كرد: حمایت از سالمندان در بخش‌های مختلف تنها وظیفه یك دستگاه نیست و همه موظف به حمایت از این افراد هستند به طوری كه هم‌اكنون برخی از این افراد تحت پوشش بهزیستی قرار دارند و از خدمات این سازمان بهره می‌برند. نسبت سالمندان در مناطق روستایی بیشتر از مناطق شهری است كه علت آن مهاجرت است و پیش‌بینی جمعیت سالمند كشور نشان می‌دهد در تمام استان‌های كشور جمعیت سالمندان طی 15 سال پیش‌بینی (1400- 1385) همواره روند افزایشی خواهد داشت. بر اساس آمار مركز آمار ایران جمعیت سالمندان مرد بین سال‌های 1385 تا 1390 در اكثر استان‌ها بیشتر از زنان سالمند بوده است اما در سال‌های ‌1390 تا 1400 تعداد زنان سالمند در تمام استان‌ها بیشتر از مردان سالمند خواهد بود كه حاكی از زنانه شدن جمعیت سالمند در سال‌های آتی است.

روند سالخوردگی و نسبت جمعیت 65 ساله و بیشتر به كل جمعیت در سال‌های مختلف استان‌ها به طور تقریبی الگوی یكسانی خواهد داشت و طبق تعریف سازمان ملل از جمعیت سالمند (7 درصد و بیشتر) در سال 1385 تنها استان گیلان و خراسان جنوبی كه به سن سالخوردگی رسیده است. تعداد 7 استان از استان‌های كشور در سال‌های آتی به سن سالخوردگی (بیش از 7 درصد) خواهند رسید.

به هرحال روند سالمندی در كشور روند پرشتابی است كه خلاء برنامه‌ریزی برای این قشر در برنامه‌های پنجساله توسعه محسوس است.به نظر می‌رسد برای برون رفت از بحرانی كه در سال‌های آینده، ساختارهای اجتماعی و اقتصادی را تهدید می‌كند، تدوین برنامه‌ای جامع و كاربردی برای رفاه سالمندان در حوزه‌های امنیت، اقتصاد، فرهنگ و سلامت و رفاهی الزامی است.