به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همدلی ،این گردوغبار که از سی‌ام بهمن‌ماه راهی خوزستان شده هم منبع داخلی دارد و هم خارجی. در حال حاضر، کانون اصلی تولید این ریزگردها، ریزگردهایی است که از کشورهای همسایه از جمله عراق وارد خاک ایران می‌شوند که شرایط را تشدید کرده‌اند. بنا به گزارش‌های هواشناسی بهمن و اسفندماه میزان بارش در جنوب عراق، شرق سوریه و ایران بسیار کم بود.
همین مورد هم باعث خشکی خاک شد و نبود بارش در کنار وزش باد باعث بلند شدن گردوغبار و هجوم آن به استان‌های جنوبی از جمله خوزستان شده است. در حال حاضر در کشور عراق ۲٫۵میلیون هکتار مساحت تالابی وجود دارد که تا سال ۱۳۷۹خورشیدی و پس از جنگ خلیج‌فارس، چیزی در حدود ۱٫۵ تا ۲میلیون هکتار از این تالاب‌ها خشک یا کاربری تالابی خود را از دست دادند. سازمان ملل در همان سال دو موضوع را به‌عنوان بزرگ‌ترین فاجعه محیط‌زیستی جهان معرفی کرد که یکی از آنها خشکی تالاب‌های بین‌النهرین بود.
هوای خوزستان خطرناک اعلام شد
در روزهای گذشته وضعیت هوای خوزستان به حدی آلوده بود که هوای برخی از شهرها خطرناک اعلام کردند. دو روز پیش سامانه پایش کیفی هوای کشور، هوای اندیمشک، بندر امام خمینی (ره)، بهبهان، دزفول، رامشیر، شوش، شوشتر و ماهشهر را در شرایط خطرناک، هوای شهرهای اهواز، ایذه، مسجدسلیمان را در شرایط بسیار ناسالم و هوای سوسنگرد و شادگان را در شرایط ناسالم گزارش کرد.
هوای بهبهان و شادگان هم در شرایط بسیار ناسالم قرار داشت. با اعلام این وضعیت کارگروه اضطرار آلودگی هوا در خوزستان ادارات، دستگاه‌های اجرایی و مراکز آموزشی در شهرستان‌های اندیمشک، دزفول، شوشتر، ایذه و مسجدسلیمان را تعطیل اعلام کرد و در روز دوشنبه گذشته هم چهار شهرستان خوزستان شامل اهواز، کارون باوی و حمیدیه با دو ساعت تأخیر کار را آغاز کردند.
هجوم گردوخاک به خوزستان به حدی بود که رئیس سازمان آبخیزداری کشور از ضرورت اختصاص اعتبار برای مقابله با گردوغبار در خوزستان سخن گفت. در پی هجوم گردوخاک به خوزستان، دیروز مسعود منصوری به آن واکنش نشان داد. وی با اشاره به‌ضرورت تشکیل ستاد ملی مبارزه با گردوغبار در کشور به ایسنا گفت: یکی از راهکارهای بیابان‌زدایی در استان خوزستان تأمین حق آبه کانال‌های احداث‌شده برای مرطوب‌سازی زمین‌های خشک و نیاز آبی نهال‌های کاشته شده است.
هشدار بازگشت وسیع گردوغبار به خوزستان
در حالی گردوغبار مردم خوزستان را در آخرین ماه زمستان غافلگیر کرد که کارشناسان این حوزه نیز در این زمینه هشدار می‌دهند. دو روز پیش علیرضا آذریان، رئیس پایش هوا اداره کل حفاظت محیط‌زیست خوزستان هم دراین‌باره هشدار داد و گفت: «در این مورد وزش باد باعث تشدید گردوغبار نشده بلکه بررسی تصاویر ماهواره‌ای وجود رطوبت اشباع‌نشده و جریان همرفتی را نشان می‌دهد که باعث جابجایی لایه‌ها شده است.»
او با اشاره به دو ویژگی توده گردوغبار همرفتی، تأکید کرده که در این شرایط توده گردوغبار، مناطقی را درگیر می‌کند که جزو کانون‌های گردوغبار نیستند. به‌طور نمونه در روزهای اخیر با آلودگی شدید شهرهای شمالی خوزستان روبه‌رو بودیم؛ همچنین این نوع گردوغبار غلظت پایین‌تر و ماندگاری بیشتری دارد. به گفته آذریان این وضعیت در صورتی تغییر می‌کند که دمای هوا بیشتر شود، رطوبت تغییر کرده و تبدیل به ابر شود، باران ببارد یا اینکه وزش باد باعث تغییر این شرایط شود.
«با توجه به شرایط کم‌بارشی و کم‌آبی، تکرار پدیده گردوغبار بیشتر می‌شود، به همین دلیل وضعیت شهروندان و کارمندان زمان وقوع گردوغبار، آن‌هم در شرایط شیوع کرونا، باید مدیریت شود که به نظر می‌آید تعطیل کردن ادارات راهکار آن نیست، زیرا برای کاهش پدیده گردوغبار باید به دنبال علت باشیم.» اگرچه آذریان تعطیل کردن ادارات را راهکار ندانسته و بر شناسایی علت‌های گردوغبار تأکید کرده است، اما بااین‌حال تاکنون تنها راهکار موجود تعطیلی ادارات بوده است.
هجوم گردوخاک به خوزستان سابقه دیرینه دارد
این اولین بار نیست که گردوغبار خوزستان را محاصره می‌کند، حدود دو دهه است که زندگی مردم خوزستان متأثر از این گردوغبار است جوری که باعث مهاجرت بسیاری از آنان به شهرهای دیگر کشور شده است. ریزگردها به‌صورت موردی از سال ۱۳۸۲خورشیدی در اهواز دیده شد و از سال ۱۳۸۴ به‌صورت جدی افزایش پیدا کرد و اوج آن بین سال‌های ۸۷ تا ۸۹ بود. در سال ۱۳۸۶خورشیدی، خشک‌سالی به اوج خود رسید و سبب خشکی بخش عمده‌ای از تالاب‌های شادگان و هورالعظیم شد.
پس‌ازآن همین وضعیت ادامه داشت تا آنکه در سال ۹۵ بحرانی شد. در آن سال، گردوغبار شدید و رطوبت زیاد باعث قطعی آب و برق در اغلب شهرهای بزرگ خوزستان قطع شد و مراکز آموزشی و اداره‌ها تعطیل شدند و همان زمان اعتراضات مردمی به این وضعیت آغاز شد. در دو سال گذشته، اما وضعیت بهتر شد اما آن وضعیت چندان پایدار نبود و حالا باز هم خوزستان غرق در غبار است.
وضعیت حال حاضر خوزستانی در حالی بحرانی اعلام شده که ماه پیش دبیر ستاد ملی مقابله با گردوغبار از تدوین برنامه ۱۰ساله مقابله با این بحران خبر داده بود. به گفته علی‌محمد طهماسبی، برنامه عمل زیرمنطقه‌ای آسیای میانه و غرب آسیا با همکاری مرکز بلایای آسیا و اقیانوسیه، دانشگاه خوارزمی و پژوهشگاه هواشناسی، تدوین و وضعیت ۱۰سال اخیر در آن آسیب‌شناسی شده که برای اجرای آن و ساختار سازی به یک مرجع بین‌المللی به‌عنوان چتر نیاز است. او با اشاره به منشایابی خارجی پدیده ریزگردها هم گفته بود: «این برنامه عمل بر مبنای وضعیت کشورهایی که در پدیده گردوغبار ایران تأثیرگذار هستند، تهیه‌شده و با وزارت امور خارجه نیز مکاتباتی انجام و مطالعات در اختیار آنها قرارگرفته است.»
اگرچه در چند روز گذشته خوزستان غرق در گردوغبار بود، اما دیروز سرپرست اداره کل هواشناسی خوزستان از احتمال کاهش آن در روزهای آتی خبر داد. نادر شفی‌خدایی در این زمینه به ایسنا گفت: در ساعات آینده احتمال وقوع پدیده گردوغبار در خوزستان وجود دارد، ولی به دلیل اینکه احتمال بارش باران نیز دور از ذهن نیست تا حدودی از میزان گردوغبار کاسته خواهد شد.
وی تصریح کرد: روزهای آینده جو ناپایدار حاکم بر منطقه شرایط را برای ایجاد پدیده گردوغبار فراهم می‌کند، ولی به دلیل بارش باران از شدت گردوغبار کاسته خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود تا روز یکشنبه هفته آینده به‌تناوب شاهد وقوع پدیده گردوغبار و بارش باران در شهرهای خوزستان باشیم.
نظر شما