بهطور کلی سقط جنین چهار نوع دارد. سقط جنین عادی یا مرضی که در آن جنین بدون خواسته هر شخصی و به دلیل بیماری مادر یا جنین از بین میرود و بدیهی است که حکمی در قانون برای آن معین نشده است، سقط جنین طبی یا درمانی که در آن جنین برای رفع حرج یا بیماری مادر از بین میرود و در قانون سقط درمانی سال 1384 مطابق شرایطی قانونی شمرده شده است. سقط جنین ضربهای (بر اثر تصادف و...) که در ماده 715 قانون مجازات اسلامی برای آن حکم صادر شده است و در نهایت سقط جنین عمدی که در هیچ کدام از این مواد سقط جنین توسط مادر ممنوع اعلام نشده و صرفاً در بخش دیات و به طور مشخص در ماده 487 برای سقط جنین دیه قرار داده شده است. این دیه باید به اولیای دم داده شوند که همان ورثه جنیناند و در اکثر موارد پدر جنین، تنها ولی دم اوست.
سقط جنین عمدی در ایران قتل محسوب نمیشود ولی معاونان سقط جنین در مواد 622 تا 625 قانون مجازات اسلامی مورد اشاره قانونگذار قرار گرفتهاند. سقط جنین زن حامله توسط دیگری، دادن ادویه یا وسایل دیگر برای سقط جنین یا راهنمایی او به این کار و هم چنین معاونت یا مباشرت در سقط جنین توسط طبیب یا ماما ممنوع اعلام شده و برای آن در این مواد مجازات تعیین شده است.
تنها سقط جنین قانونی در ایران سقط جنین براساس قانون سال 1384 است. در سال 1384 لایحه سقط درمانی توسط دولت وقت به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد که در نهایت معین شد سقـط درمـانی با تشـخیص قطـعی سـه پزشک متخصص و تأیید پزشکی قانونی مبنی بر بیماری جنین که به علت عقبافتادگی یا ناقصالخلقه بودن موجب حرج [سختی] مادر است و یا بیماری مادر که با تهدید جانی مادر توأم باشد قبل از ولوج [ورود] روح (چهارماه) با رضایت زن مجاز میباشد و مجازات و مسؤولیتی متوجه پزشک مباشر نخواهد بود.
در لایحه جدید قانون مجازات اسلامی نیز ماده 1-316 سقط عمدی جنین حتی پس از دمیده شدن روح در آن قصاص ندارد و متهم محکوم به پرداخت دیه میشود و در صورتی که بدون مجوز قانونی باشد، طبق مقررات [قانون تعزیرات] تعزیر میشود. این ماده هم تغییری در وضعیت برخورد با ساقط جنین ایجاد نمیکند.
این یادداشت صرفاً واقعیتهای حقوقی و قانونی سقط جنین در ایران را بررسی کرد اما واقعیتهای فراحقوقی هم هست. یکی از آنها این است که باید وضعیت مادرانی را که جنین خود را سقط میکنند بررسی کرد. کسی که جنین حاصل از رابطهی نامشروعش را سقط میکند با مادری که از روشهای پیشگیری از بارداری استفاده نکرده است و این کار را میکند و با کسی که جنین حاصل از تجاوز جنسی به خویش را سقط میکند برابرند؟ اینها همان ابعاد فراحقوقی است و همینها قانونگذاری را سخت میکند.
منبع:
1. بررسی جرم سقط جنین در حقوق ایران، احمد مظفری، مجله حقوق دادگستری
نظر شما