به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه پیام ما ،در ماه‌های گذشته با افزایش نگرانی‌ها درباره وضعیت این تالاب که در استان‌های البرز و قزوین قرار دارد، رئیس جمهور دستور ساماندهی و احیای آن را داده و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هم محاسبه حقابه صالحیه را مهم شمرده است. سازمان ملل متحد برای کمک مالی به تالاب صالحیه در حالی پیش‌قدم شده است که در دو دهه گذشته، پروژه‌های محیط زیستی مانند پروژه احیای هامون، با وجود همراهی این سازمان به سرانجام نرسیده است.
دیروز «کانی ویگناراجا»، رئیس دفتر توسعه ملل متحد در آسیا و اقیانوسیه و دستیار دبیرکل سازمان ملل متحد در بازدید از تالاب صالحیه گفت: «قطعاً دلیل بازدید از تالاب صالحیه امکان‌سنجی حمایت‌های لازم است ولی در این بحث، اولین وظیفه به عهده دولت ایران است و باید برای انجام اقدامات لازم پیشگام باشد.»
او با اشاره به اینکه سازمان ملل هم برای احیای تالاب صالحیه حمایت‌های لازم را خواهد داشت، از اهمیت کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی در راستای مدیریت آب، حفاظت از منابع طبیعی، احیای جنگل‌ها و حفاظت از تنوع زیستی گفت و همکاری سازمان ملل در این اهداف را توضیح داد: «برای تحقق این اهداف، در گام اول باید سرمایه‌گذاری لازم توسط دولت‌ها صورت بگیرد و بعد از آن نهادهایی مثل سازمان ملل و سایر مکانیزم‌های مالی وارد می‌شوند.
ولی نکته قابل توجه این است که در این مسیر همه شرکا باید گرد هم بیایند و منابع مالی خود را تجمیع کنند و حتی لازم است در این حوزه بخش خصوصی هم وارد شود.»حسین رفیع، فعال حوزه آب: سازمان ملل از کدام منابع می‌خواهد در این تالاب هزینه کند و با چه برنامه‌ای قرار است اعتبار برسد؟ وقتی برنامه و طرح مشخصی وجود ندارد، منابع مالی و میزان مبالغ مورد نیاز و سازمان هم مشخص نیست.
پول‌های کلان موفقیت نیاورد
«حسین رفیع»، فعال حوزه آب و تالاب و مرجع ملی غیردولتی کنوانسیون حفاظت از تالاب‌ها (رامسر) اما معتقد است همکاری‌های مالی در ایران در حوزه‌های محیط زیستی تاکنون موفق نبوده است. او به «پیام ما» توضیح می‌دهد: «هامون هم در دوره‌ای قرار بود حمایت شود اما به دلایل سیاسی، نیمه‌کاره رها شد. هر چند به نظر می‌رسد چالش‌های دیگری هم به توقف این حمایت‌ها و برنامه احیا دامن زد. در پروژه‌های آب و محیط زیست هر جا پای «پول‌های کلان» به میان آمده، موفقیتی رخ نداده، بلکه به تخریب بیشتر انجامیده است.»
این فعال حوزه آب درباره چالش‌های تالاب صالحیه می‌گوید: «سال‌هاست که منابع آبیِ تامین‌کننده آب تالاب صالحیه، به مصارف دیگر می‌رسد. علاوه بر این زهکش بزرگی که جهاد کشاورزی سال‌ها پیش ایجاد کرده، تمام آب تالاب را خالی و مشکل را حادتر می‌کند. همچنین پساب‌ها به چالش دیگر تالاب تبدیل شده‌اند و شترها به این وضع دامن زده‌اند. با همه این مشکلات، چندین ارگان و نهاد دولتی با فعالیت‌های خود سرنوشت این تالاب را تحت تاثیر قرار داده‌اند و به‌نظر می‌رسد برای احیای صالحیه، سیاست یگانه‌ای از طرف دستگاه‌های مختلف وجود ندارد.»
او با این گفته‌ها کمک سازمان ملل را در نبود طرح مشخص احیا مبهم می‌داند و اضافه می‌کند: «بحث این است که سازمان ملل از کدام منابع می‌خواهد در این تالاب هزینه کند و با چه برنامه‌ای قرار است اعتبار برسد؟ وقتی برنامه و طرح مشخصی وجود ندارد، منابع مالی و میزان مبالغ مورد نیاز و سازمان هم مشخص نیست. همانطور که حتی مشخص نیست که این کمک قرار است به کدام نهاد، سازمان یا دانشگاه برسد.»
رییس دفتر توسعه ملل متحد در آسیا و اقیانوسیه: اگر دنیا ببیند که با وجود تحریم‌های بین‌المللی، UNDP به همکاری‌های خود با ایران ادامه می‌دهد، شاید بتوان حامیان و شرکای مالی جدیدی برای حمایت از این پروژه پیدا کرد.
گاهی به دلیل تحریم‌ها امکان همکاری مشترک نداریم
این انتقادها در حالی است که دیروز «علی سلاجقه»، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز در دیدار با «ویگناراجا» از مشکلات همکاری‌ها با سازمان ملل اینطور سخن گفت: «از سازمان ملل متحد انتظار داریم بدون دخالت دادن مسائل سیاسی، در راستای مسئولیت خود برای در کنار هم قرار دادن کشورها و رفع چالش‌های جهانی تلاش کند.»
او با اشاره به اینکه ایران تجربه‌های موفقی از همکاری با بخش‌های مختلف سازمان ملل متحد داشته، ادامه داد: «با وجود این همکاری‌های مطلوب، گاهی همکاری‌های ما تحت تاثیر مسائل دیگری قرار می‌گیرد که قابل قبول نیست. به‌عنوان مثال، در برخی از نشست‌ها با این موضوع مواجه می‌شویم که به دلیل وجود تحریم‌های بین‌المللی علیه کشورمان، امکان انجام همکاری‌های مشترک وجود ندارد.»
رییس سازمان حفاظت محیط زیست، بدعهدی برخی از مجموعه‌های بین‌المللی از جمله اتحادیه اروپا در زمینه کمک مالی به پروژه احیای هامون را از مصادیق این موضوع برشمرد و تصریح کرد: «اتحادیه اروپا به بهانه همین تحریم‌های بی‌منطق، حمایت مالی از این پروژه مشترک را قطع کرد.» اشاره او به پروژه پنج ساله برنامه عمران سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا با هدف احیای تالاب هامون است که در سال ۹۹ آغاز شده بود.سلاجقه با این گفته‌ها تصریح کرد: «با این وجود ما اجازه نمی‌دهیم مرارت‌های هموطنانمان به دلیل این بدعهدی‌ها افزایش پیدا کند و از تمام ظرفیت‌های داخلی برای به سرانجام رسیدن این پروژه استفاده می‌کنیم.»
او به تغییر اقلیم به‌عنوان مساله‌ای بین‌المللی اشاره کرد که همه کشورها را تحت تاثیر قرار داده و با اشاره به برخی از مشکلات محیط زیستی با کشورهای همسایه، سازمان ملل را مرجع مناسبی برای کمک به مدیریت این چالش‌ها دانست.معاون رئیس جمهور با این گفته‌ها افزود: «جمهوری اسلامی ایران، موضوع دیپلماسی محیط زیست را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده و معتقد است که می‌توان در قالب گفتمان محیط زیستی، شرایطی به وجود آورد که مسائل سیاسی هم قابل گفت‌وگو باشند.»
او در نهایت تاکید کرد: «از سازمان ملل متحد انتظار داریم بدون دخالت دادن مسائل سیاسی، در راستای مسئولیت خود برای در کنار هم قرار دادن کشورها و رفع چالش‌های جهانی تلاش کند.»رییس دفتر توسعه ملل متحد در آسیا و اقیانوسیه نیز در واکنش به انتقادات سلاجقه، تاکید کرد: «رابطه ما همواره رابطه‌ای قدرتمند بوده و هیچ عامل بیرونی نمی‌تواند مانع از تداوم این همکاری‌ها شود.» او سیاست برنامه محیط زیست ملل متحد (UNDP) را حمایت از آبادانی و توسعه کشورها در کنار حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست عنوان کرد و افزود: «تاکنون در ۳ حوزه آب، پسماند و تالاب با ایران همکاری داشته‌ایم.»
او با اشاره به قطع حمایت‌های مالی اتحادیه اروپا از پروژه هامون، گفت: «اگر دنیا ببیند که با وجود تحریم‌های بین المللی،UNDP به همکاری‌های خود با ایران ادامه می‌دهد، شاید بتوان حامیان و شرکای مالی جدیدی برای حمایت از این پروژه پیدا کرد.»
صالحیه در انتظار طرح جامع
در بازدید دیروز، «علی محمد طهماسبی»؛ دبیر ستاد ملی مقابله با گرد و غبار گفت: «به دستور رییس جمهور تالاب صالحیه باید احیا شود و تمام دستگاه‌های درگیر مکلف به اقدام در این زمینه شده‌اند.» طبق گزارش ایسنا، به گفته او با توجه به اینکه از دو سال گذشته شاهد افزایش غلظت و تداوم میزان گرد و غباری که از این تالاب پراکنده می‌شود هستیم، کارگروهی تخصصی-ملی برای ساماندهی وضعیت پیش آمده تشکیل شد.
اوایل خرداد امسال نیز علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در سیزدهمین جلسه ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار از لزوم محاسبه حقابه تالاب «صالحیه» بر اساس داشته‌های موجود و اعلام آن گفته بود. او یکی از مسائل اصلی در زمینه ساماندهی تالاب صالحیه را مدیریت چرای دام و شترهای منطقه دانسته و گفته بود: «باید براساس‌طرح جامع تهیه شده، سازمان امور عشایر، سازمان منابع طبیعی و وزارت جهاد کشاورزی ظرف مدت دو هفته طرح خود را در این زمینه ارائه کنند.» جزئیات این طرح و روند تدوین آن هنوز مشخص نیست و در آخرین خبرها مدیر کل دفتر امور بیابان سازمان به این اشاره کرده که تا کنون شرح خدمات و متدولوژی طرح مطالعاتی تهیه شده است.
در کنار اختصاص نیافتن حقابه و چرای بی‌رویه گله‌های بزرگ شتر، مهم‌ترین عامل خشکیدن این تالاب، سازه‌های جمع‌آوری و انتقال آب سطحی دشت صالحیه به رودخانه شور است. این در حالی است که به گفته سلاجقه در حال حاضر این زهکش بلااستفاده، به مانعی برای ساماندهی تالاب صالحیه تبدیل شده است. او بر همین اساس خواستار مطالعه و بررسی حذف این زهکش شد.
طبق توضیح دیروز طهماسبی نیز چرای مفرط و غیرمجاز دام به‌ویژه شتر، محدود شدن منابع آب تالاب در کنار ایجاد کانال زهکش و همچنین کاهش بارش‌ها در اثر تغییر اقلیم سه معضل عمده در غبارخیزی تالاب صالحیه به شمار می‌روند. به گفته مشاور رییس سازمان حفاظت محیط زیست تاکنون جلسات متمرکزی با محیط زیست البرز و قزوین برای ساماندهی وضعیت این تالاب برگزار شده و در آخرین جلسه بنا شد ظرف مدت سه ماه تمام عوامل تخریب این تالاب شناسایی شوند و برنامه‌ای برای تغییر شرایط موجود اجرایی شود.
او تاکید کرد: «دستگاه‌های مختلف از جمله منابع طبیعی، محیط زیست، جهاد کشاورزی و… باید به وظایف خود درباره کاهش میزان گرد و غبار این تالاب عمل کنند.» از سوی دیگر به گفته طهماسبی نماینده‌ای از سازمان ملل متحد برای بررسی وضعیت تالاب صالحیه انتخاب شده تا با همکاری مشترک راهکارهایی با استفاده از دانش فنی دنیا برای حل مشکلات این تالاب اتخاذ شود.
نظر شما