سلامت نیوز: بدون شک، خواب مناسب در آرامش خاطر، تعادل روانی و عملکرد مناسب فرد در طول روز تاثیرگذار است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از برنا، اختلالات خواب نیز با اثرات منفی بر سلامت انسان، کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد و با عواقب جبران ناپذیری همراه است. بر اساس مطالعات و تحقیقات انجام شده، خطر مرگ در افراد پرخواب که بیش از 9 ساعت یا افراد کم خواب که کمتر از سه و نیم ساعت می‌خوابند، 15 درصد بیشتر از افرادی است که به طور متوسط 7 ساعت می‌خوابند.

رعایت نکات موثر در بهبود خواب و توجه و اهمیت به بهداشت خواب نیز می‌تواند از عوارض و عواقب متعدد اختلالات خواب بکاهد.

با وجود آن که اختلالات خواب، اثر سویی بر سلامت روح و جسم افراد دارد اما باز هم بسیاری از افراد این موضوع را جدی نمی‌گیرند و برای تنظیم خواب خود اقدام نمی‌کنند.

اختلال خواب چیست؟
یک پزشک متخصص اعصاب و روان با بیان این که خواب، حالتی از ناخود آگاه است که با تحرک‌های جسمی مناسب، می‌توان آن را به بیداری تبدیل کرد، می‌گوید: در حالت ناخودآگاه، بی‌حرکتی نسبی و کاهش پاسخ به محرک‌های بیرونی وجود دارد.

حمید رضا بیاتی می‌افزاید: هر پدیده که سیر طبیعی خواب را با مشکل مواجه کند و باعث اختلال در عملکرد فرد شود اختلال خواب نامیده می‌شود.

وی به دو قسمت خواب طبیعی اشاره می‌کند و اظهار می دارد: ‌در خواب امواج آهسته یا خواب بدون حرکات سریع چشم، فعالیت‌های فیزیکی بدن افت می‌کند، فشارخون، نبض، ‌تعداد تنفس و متابولیسم بدن کاهش می‌یابد و عروق گشاد می‌شود.

بیاتی می‌افزاید: در این قسمت از خواب، فلج منتشر در عضلات بدن مشاهده می‌شود و ضربان قلب و تنفس نامنظم و تندتر از قسمت نخست خواب است و هم چنین فعالیت‌های فیزیولوژیک و مغزی در این خواب زیاد و شبیه به حالت بیداری است.

عوارض بی خوابی طولانی مدت
به گفته این پزشک متخصص، بی‌خوابی طولانی مدت می‌تواند باعث کاهش وزن، ضایعات پوستی، کاهش درجه حرارت بدن و از همه مهم‌تر مشکلات روان پزشکی به شکل تحریک پذیری، بی‌حالی و در موارد شدیدتر باعث توهم و هذیان در نهایت باعث مرگ شود.

نیاز به خواب در افراد متفاوت است
بیاتی با بیان این که نیاز به خواب در افراد مختلف متفاوت است، می‌گوید: برخی افراد به طور طبیعی خواب کوتاه‌تری دارند و برای کارکرد خوب به کمتر از 6 ساعت خواب در شبانه روز نیاز دارند اما عده‌ای برای کارکرد طبیعی به بیش از 6 ساعت خواب در شبانه روز نیز دارند اما عده‌ای برای کارکرد طبیعی بیش از 9 ساعت خواب در شبانه روز نیاز دارند.

خصوصیات افراد کم خواب و پر خواب
وی می‌افزاید: افراد کم خواب،‌ به طور معمول افرادی با کفایت، جاه طلب و ازنظر اجتماعی مسلط و راضی، ‌اما افراد پرخواب کمی افسرده و مضطرب و از نظر اجتماعی گوشه گیر هستند.

وی تصریح می‌کند: طی کارهای جسمانی، ورزشی، ‌بیماری، ‌بارداری،‌ استرس روانی و افزایش فعالیت‌های ذهنی نیاز به خواب افزایش می‌یابد.

کم خوابی و بی‌خوابی شایع ترین اختلال
وی بی خوابی یا کم خوابی را شایع ترین نوع اختلال خواب ذکر می‌‎کند و اظهار می‌دارد: ‌شیوع کم خوابی یا بی‌خوابی در بزرگسالان 30 تا 40درصد است که به وجود تداوم در تمام فعالیت‌های فردی و حیطه‌های مختلف زندگی تاثیر شدیدی می‌گذارد.

وی عنوان می‌کند: بی‌خوابی یا کم خوابی کوتاه مدت به طور معمول با اضطراب یا عارضه‌ای از یک اتفاق استرس آمیز یا انتظار آن نظیر امتحان، ‌مصاحبه شغلی و مهاجرت همراه است.

وی توضیح می‌دهد: در بعضی از افراد بی‌خوابی گذرا ممکن است با واکنش مرگ عزیزان یا هر استرس یا تغییردر زندگی اتفاق بیفتد که با درمان‌های کوتاه مدت دارویی یا با تشخیص روانپزشک بدون درمان خاصی بهبود می‌یابد.

علل اصلی بی‌خوابی یا کم خوابی
دکتر بیاتی عنوان می کند: دردهای مختلف بدنی، ‌وقفه تنفسی خواب، رژیم غذایی نامناسب و یا ترک ناگهانی الکل و بعضی مواد و داروها، بیماری های غدد داخلی و اختلال های متابولیک و عفونی و هم چنین سن بالا از علل طبی و جسمی بی‌خوابی یا کم خوابی به شمار می‌رود.

وی می‌افزاید: اضطراب، ‌افسردگی، ‌اسکیزوفرنی، ‌اختلالات ریتم شبانه روزی و هم چنین اختلالات خلقی از علل روانی بی‌خوابی به شمار می‌رود.

وی اضطراب و افسردگی را جزو شایع ترین علل بی‌خوابی ذکر می‌کند و اظهار می‌دارد: اضطراب به طور معمول با بی خوابی اولیه همراه است. یعنی اشکال در به خواب رفتن فرد ایجاد می‌کند ضمن این که افسردگی به طور شایع با بی‌خوابی همراه است، فرد بدون تاخیر به خواب می‌رود، صبح از خواب می‌پرد و دیگر به خواب نمی‌رود.

وی خاطر نشان می‌کند: درمان های تخصصی روان پزشکی با کاستن از میزان کابوس ها و افزایش کیفیت خواب در بهبود سریع افسردگی زمینه‌ای و اضطراب فرد نقش به سزایی دارد.

علل پرخوابی دایمی
بیاتی تاکید داشت: در پرخوابی‌های دایمی باید علل جسمانی و طبی نظیر قاعدگی، عفونت‌های دستگاه عصبی، ‌وقفه تنفسی خواب،‌ مصرف یا ترک داروها یا مواد مختلف‌، مشکلات تیروئید و هم چنین ریشه های مختلف روانی نظیر انواع خاص افسردگی، ‌اختلالات شخصیت یا اختلالات ریتم شبانه روزی خواب را جست و جو کنیم.

وی اظهار داشت: ‌اختلالات مربوط به خواب فقط به بی‌خوابی و پر خوابی محدود نمی‌شود و سندروم پای بی قرار، وحشت خواب، خواب گردی، اختلال کابوس، ‌حرف زدن در خواب سرکوبیدن و وقفه‌های تنفسی خواب و دندان قروچه هم جزو اختلالات خواب به شمار می‌رود که به بررسی دقیق و درمان های مختلف نیاز دارد.

وی می‌افزاید: ‌دوش آب گرم، مطالعه رمان، تماشا نکردن تلویزیون و استفاده نکردن از رایانه در ساعات پایانی شب، افزایش فعالیت بدنی صبحگاه، ‌مصرف نکردن غذاهای سنگین در شب و کاهش مصرف الکل، سیگار، چای و قهوه در بهبود خواب موثر است.

ضرورت اقدام برای تشخیص و درمان اختلالات خواب
وی تصریح می‌کند: ‌اگر رعایت نکات زود هنگام در بهبود کیفیت خواب تاثیر گذار نبود مراجعه به روان پزشک و اقدام برای تشخیص و درمان علل کم خوابی یا پرخوابی ضروری است.

عوامل موثر برای داشتن خواب آرام
یک روانشناس هم با بیان این که زنان بیش از مردان به اختلالات خواب دچار می‌شوند می‌گوید: ‌افراد مبتلا به اختلالات خواب طی روز خواب آلوده اند و شب ها خواب راحتی ندارند و این موضوع به شدت آن ها را رنج می‌دهد.

محمدی می‌افزاید: ‌استفاده از گیاهان دارویی چای نعناع و بابونه، مصرف شیر و عسل و یاموز و هم چنین مصرف نکردن غذاهای پرچرب و سنگین و پیروی از یک برنامه خواب منظم می‌تواند به داشتن خواب آرام و موثر کمک کند.