سلامت نیوز :نهادها ومسئولان هر سال یك بار آن هم در آستانه روز جهانی معلول (12 آذر) به فكر مطرح كردن و حل مشكلات این قشر می افتند و دیدارهایی را نیز با آنان ترتیب می دهند اما با سپری شدن این روز باز هم این معلولان هستند كه درحاشیه و سایه قرار می گیرند.
سه در صد جمعیت ایران را معلولان تشكیل می دهند،10درصد جمعیت جهان
به گزارش سلامت نیوز به نقل از کیهان آمار ارائه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی نشان می دهد كه تا سال 1378، 10 درصد از جمعیت جوامع صنعتی و 12درصد از جمعیت جوامع روبه توسعه را افراد معلول تشكیل می داد.
براساس آخرین آمار، معلولان بزرگ ترین اقلیت جهان هستند كه 10درصد جمعیت جهان را به خود اختصاص داده اند و درایران نیز حدود سه درصد به نوعی دچار معلولیت های جسمی جزئی یا كلی هستند.
براساس آمارهای جهانی حدود 3 درصد از جمعیت ایران را افراد دارای معلولیتهای شدید و ضعیف تشكیل می دهند به همین دلیل برآورد شده است كه سه میلیون معلول در كشور زندگی می كنند. این در حالی است كه حدود یك میلیون و 200 هزار نفر آنان تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار دارند و از خدمات این نهاد بهره می برند.
معلولیت سالانه 40 هزار نفر در كشور
براساس تحقیقی كه در سال 89 در سازمان بهزیستی از 9 هزار و 847 مورد فضای آموزشی، بهداشتی، درمانی، اداری، پایانه ها، بانكها و همچنین اماكن ورزشی انجام شده مشخص شد كه 6 درصد مبلمان شهری، 7 درصد فضای آموزشی و 27 درصد فضا و مكانهای عمومی مناسب سازی شده اند.
از سویی دیگر مشخص شده كه مبلمان شهری و اماكن عمومی در كشور وضعیت نامطلوب و نامناسبی دارند كه امكان دسترسی معلولان به آن پایین بوده كه این امر نیازمند سیاست گذاری كلان و همگرایی دستگاهها برای رسیدن به شهر بدون مانع است.
همچنین براساس آمارهای موجود روزانه 110 نفر و ماهانه 33 هزار نفر و سالانه 40 هزار نفر در كشور به دلیل حوادث و سوانح و... دچار معلولیت می شوند بر همین اساس كارشناسان به نقش پیشگیری اشاره كرده و معتقدند برای یك معلول تا پایان عمرش حدود 200 میلیون تومان از سوی دولت هزینه می شود.
این در حالی است كه هزینه پیشگیری از معلولیتها حدود 20 میلیون تومان است به همین دلیل به جاست كه مسئولان در جهت پیشگیری از معلولیتها اقدامات و برنامه ریزیهای لازم را انجام دهند و بتوانند دستگاهها را ملزم به رعایت و اجرای مفاد قانون جامع حمایت از حقوق معلولان نمایند.

مستمری 40 هزار تومانی و هزینه های میلیونی!
در حال حاضر تنها نهاد متولی رسیدگی به امور معلولان سازمان بهزیستی است این در حالی است كه این دستگاه نیز به دلیل مشكلات مالی امكان رسیدگی و ارائه خدمات به تمامی معلولان و نیازمندان را ندارد به طوری كه ماهیانه 40 هزار تومان آن هم به فقط 300 هزار معلول مستمری پرداخت می شود.

كارشناسان معتقدند مستمری 40 هزار تومانی معلولان بسیار ناچیز است و حتی كفاف تامین حداقل هزینه های زندگی این افراد را نیز نمی دهد.
از سویی دیگر كارشناسان نامناسب بودن امكانات رفاهی و تفریحی و همچنین حمل و نقل عمومی برای معلولان در جامعه را عاملی می دانند تا این افراد نتوانند همانند مردم عادی از آنها استفاده كنند و همین امر این افراد را به قشر درجه دو جامعه تبدیل كرده است در حالیكه آنها نیز حق زندگی دارند.

2 هزار و 760 روز از تصویب قانون جامع گذشت اما دریغ...
هفت سال قبل قانون حمایت از حقوق معلولان به منظور رفع مشكلات و فراهم كردن تسهیلات این قشر از مردم جامعه به تصویب رسید اما با گذشت 2 هزار و 760 روز از تصویب آن، این قانون تاكنون به طور كامل اجرایی نشده و تنها بخشهایی از آن اجرا شده است.
در این قانون 18 دستگاه و نهاد برای كمك به معلولان مسئول هستند اما در مقام اجرا این نهادها اقدام خاصی انجام نمی دهند و سازمان بهزیستی نیز نمی تواند از آنها بازخواست كند.
عدم مناسب سازی معابر و اماكن شهری، مسكن، اشتغال، بیمه پایه و مكمل معلولان، تاخیر در پرداخت هزینه دانشجویان معلول، عدم مناسب سازی اماكن و معابر برای استفاده معلولان، عدم تشكیل شورای عالی معلولان، عدم بازنشستگی پیش از موعد معلولان، عدم اجرای مصوبه معافیت گمركی وسایل كمك توانبخشی و... از جمله مشكلاتی است كه معلولان كشور با آنها مواجه هستند.

فراموش شدن استخدام دو هزار نابینا
در همین رابطه رئیس هیئت مدیره جامعه معلولان ایران گفت: در حال حاضر 8 هزار معلول برای دریافت حق پرستاری پشت نوبت سازمان بهزیستی هستند، و حدود 70 هزار تومان كمك هزینه حق پرستاری معلولان است كه به تعداد اندكی از آنها پرداخت می شود.

علی همت محمودنژاد افزود: از سوی دیگر براساس ماده 6 قانون جامع حمایت از معلولان، پسرانی كه با دختران معلول ازدواج می كنند باید از معافیت سربازی برخوردار شوند در حالی كه این موضوع نیز اجرایی نمی شود.

به گفته وی، تاكنون دوبار گزارش مناسب سازی به دولت ارسال شده اما هیچ وقت تاكنون طی این 7 سال در هیئت دولت مطرح نشده است.

وی در مورد قانون جامع معلولان نیز افزود: مدتی است قرار است با نظر كارشناسان و مسئولان ذی ربط قانون جامع بازنگری شود اما تاكنون اتفاق مثبتی در این زمینه انجام نشده است.
مدیر عامل انجمن حمایت از حقوق معلولان همچنین در مورد عدم استخدام 2 هزار نابینا نیز گفت: حدود 4 سال از وعده رئیس جمهور مبنی بر استخدام این تعداد از نابینایان در دستگاه ها می گذرد كه متاسفانه طی این سالها از سوی وزیر رفاه و تامین اجتماعی عملیاتی نشده است به همین دلیل بهتر است كه سازمان بهزیستی همت بیشتری در جهت تحقق این وعده ها داشته باشد.
از سویی دیگر رئیس هیئت مدیره انجمن باور نیز در مورد استخدام 1200 معلول در آموزش و پرورش گفت: براساس قانون 3 درصد استخدام معلولان در دستگاه های دولتی قرار بود از میان 40 هزار نفری كه در آزمون استخدامی آموزش و پرورش شركت كرده اند یك هزار و 200 نفر پذیرفته شوند اما متاسفانه مسئولان این وزارتخانه از این امر سرباز می زنند.

رعایت نكردن قانون 3 درصد استخدام از سوی دستگاه ها
سهیل معینی افزود: معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور براساس تصمیم كمیته سه جانبه بررسی مشكل استخدام معلولان در نامه ای به آموزش و پرورش خواستار استخدام 348 معلول شده ولی همچنان این وزارتخانه از اجرای آن خودداری می كند.

به گفته وی، وزارت آموزش و پرورش حاضر به جذب معلولان نیست این در حالی است كه در همه جای دنیا افراد معلول برخلاف عقیده مسئولان آموزش و پرورش ما كه اعلام كرده اند معلولان مظهر ناامیدی هستند حضور فوق العاده ای در آموزش و پرورش دارند.

این در حالی است كه اسفندیاری سرپرست پیشین سازمان بهزیستی عنوان كرده بود استخدام یكهزار و 200 نفر از معلولان در وزارت آموزش و پرورش محفوظ و در دست پیگیری است.
موضوع اشتغال یكی دیگر از مشكلات معلولان است. براساس آمارهای موجود سالانه كمتر از 140 معلول در دستگاهها مشغول به كار می شوند در حالی كه نرخ بیكاری در میان معلولان 40 درصد اعلام شده است.

مدیرعامل انجمن علمی و آفرینشهای هنری معلولان ایران نیز با انتقاد از اجرا نشدن قانون سه درصد استخدام معلولان از سوی دستگاههای دولتی گفت: بی توجهی به این قانون موجب افزایش مشكلات مربوط به اشتغال معلولان شده است.

وی به مشكل اشتغال معلولان اشاره كرد و گفت: اكنون تعداد زیادی از معلولان كشور با مشكل اشتغال مواجه هستند و با توجه به اینكه سازمانها نسبت به استخدام این افراد اقدامی انجام نداده و قانون را رعایت نمی كنند هر روز مشكل اشتغال آنان بیشتر از روز قبل می شود.

مدیرعامل انجمن علمی و آفرینشهای هنری معلولان ایران با اشاره به اینكه مشكل اشتغال در میان معلولان تحصیل كرده بیش از سایر معلولان است، تاكید كرد: علت این امر نیز جذب نشدن از سوی سازمانهای دولتی است.

مناسب سازی؛ حلقه گم شده شهرسازی
به گفته برجیان، به دلیل مناسب سازی نشدن محیط و اماكن دولتی افراد دارای معلولین جسمی و حركتی بیش از سایر معلولیتها با مشكل نیافتن شغل مواجه هستند.

رئیس گروه توانبخشی مبتنی بر جامعه سازمان بهزیستی نیز در مورد آمار مناسب سازی معابر و اماكن شهری در استانهای مختلف گفت: استان چهارمحال بختیاری با 11 درصد و آذربایجان شرقی 39 درصد دارای كمترین و بیشترین آمار مناسب سازی بوده اند و در این میان سهم استان تهران فقط 24 درصد است.

حسین امیرانی افزود: معابر، علائم راهنمایی و رانندگی، مبلمان شهری، حمل و نقل زمینی، هوایی و ریلی از جمله مواردی است كه باید برای دسترسی آسان معلولان مناسب سازی شود.

به گفته مسئولان بهزیستی مناسب سازی یك وظیفه عمومی است و فقط برعهده سازمان بهزیستی نیست بلكه باید از اقشار جامعه گرفته تا نهادها، انجمنهای معلولین، سازمانهای غیردولتی و همچنین تمامی سازمانهای دولتی در این خصوص همكاریهای لازم را انجام دهند.

مهمترین مشكل معلولان غفلت جامعه از حقوق شهروندی آنهاست و در این میان رعایت حقوق معلولان از روی وظیفه و نه ترحم گوشه ای از انجام دین جامعه به این افراد است.
بررسی های انجام شده، نشان می دهد كه مشكلات معلولان، بیش از آنكه جنبه پزشكی داشته باشد، جنبه اجتماعی و فرهنگی داشته و اكثر معلولان با مشكلات فیزیكی، فرهنگی و اجتماعی بسیاری روبرو هستند.

موانع اجتماعی، معلولان را از استفاده از تسهیلات شهری و رفاهی محروم ساخته و نگرش غیر كارشناسانه اجتماعی نیز معلولان را تا حد زیادی از زندگی عادی و روابط متعارف اجتماعی، دور می كند، كه البته به علت عدم تساوی در برخورداری زنان و مردان معلول از مراقبت های بهداشتی، آموزش های شغلی و سایر خدمات اجتماعی، پیامدهای معلولیت برای زنان به گونه ای شدیدتر بروز می كند.

به هر حال، معلولان چه زن و چه مرد، به دلیل موانع ظاهری و یا اجتماعی با محدودیت هایی در زندگی مواجه می شوند كه بدون حمایت دیگران، قادر به مقابله با آن نیستند كه ایجاد شرایط مناسب و رعایت حقوق معلولان، تنها گوشه ای از ادای دین جامعه به این افراد به عنوان شهروندان جامعه است.

مشكلات معلولان حركتی در استفاده از مترو
مشكل جدی دیگری كه معلولان جامعه از آن رنج می برند، عدم توانایی در استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی است كه در این بخش هم علی رغم وعده هایی كه تاكنون داده شده، اقدام خاصی انجام نشده است.

در استفاده از ناوگان اتوبوس های شهری، معلولان تقریبا به این نتیجه رسیده اند كه به این زودی ها قرار نیست اسم آنها در لیست اولویت های مسئولان برود تا بتوانند از شر كرایه های بی حساب و كتاب تاكسی ها فرار كنند و با آرامش خاطر سوار بر اتوبوس به مقصد برسند (البته اگر جایی در اتوبوس پیدا كنند).

اما امید آنها به این بود كه با گسترش مترو، بتوانند برای جابه جاشدن در شهر از مترو استفاده كنند اما در این راه هم به در بسته خوردند و هر روز امیدشان بیشتر رنگ می باخت.
متأسفانه ورودی ایستگاه های متروی تهران به گونه ای تعبیه شده است كه غیر از معلولان به خاطر پله های طولانی كه دارند، بسیاری از افراد سالخورده هم دچار مشكل می شوند و افراد معلول هم اگر كسی به یاریشان برود، می توانند وارد ایستگاه شوند اما گذر از پله های ورودی ایستگاه پایان مشكلات نیست.

پله های برقی ایستگاه های مترو یكی دیگر از مشكلاتی است كه در حال حاضر برای همه مردم دردسرساز شده اند و فرقی نمی كند سالم باشی یا معلول.
ایستگاه های جدیدالتأسیس مترو معمولا از امكانات اولیه محروم هستند و كمتر ایستگاهی است كه در زمان افتتاح دارای سیستم تهویه و پله های برقی باشد و این مشكل مختص افراد معلول (معلول حركتی) نیست و افراد سالم هم تا مدت ها مجبور هستند برای یك بار ورود و خروج ایستگاه مترو، بیش از 100 پله را طی كنند.

در ایستگاه هایی كه هم پله های برقی راه اندازی شده اند (مخصوصا خط4) برخی اوقات به دلایلی كه معمولا ازسوی مسئولان ایستگاه «مشكل فنی» عنوان می شود، تعدادی از پله ها خارج از سرویس هستند و نمی توان از آنها استفاده كرد.

به عنوان مثال قرار است در ایستگاه نبرد در خط4، پله های برقی در 3 بخش مورد استفاده قرارگیرند اما بعد از گذشت حدود یك سال از این ایستگاه تنها یك بخش از این پله های برقی مورد استفاده قرارگرفته است. یك بخش هنوز نصب و راه اندازی نشده است و بخش دیگری كه در ورودی ایستگاه قرارگرفته معمولا تعطیل است.
مسافرانی كه هر روز از این ایستگاه استفاده می كنند، حدود 2 هفته است كه برای ورود به ایستگاه با مشكل روبه رو هستند و نمی توانند از پله برقی استفاده كنند و معلولان هم كه جای خود دارند و نمی توانند از مترو استفاده كنند.

استفاده از مترو برای معلولان حركتی بی معناست
محمدی یكی از معلولانی كه هرازگاهی آن هم با كمك مردم از خدمات گسترده مترو استفاده می كند، گفت: در هیچ یك از ایستگاه های مترو قابلیت ورود معلولان مخصوصا كسانی كه باید با ویلچر حركت كنند دیده نشده است و ما نمی توانیم از مترو استفاده كنیم.
وی ادامه داد: هفته گذشته با كمك مردم وارد یكی از ایستگاه های مترو شدم و روی پله های برقی قرارگرفتم كه ناگهان برق آن قطع شد و معلوم نبود كه اگر به تنهایی روی پله برقی قرارگرفته بودم چگونه باید از بلاتكلیفی روی پله برقی نجات پیدا می كردم .

چرا همه ایستگاه ها به آسانسور مجهز نیستند
در برخی از ایستگاه های مترو، آسانسورهایی تعبیه شده است كه مسافران می توانند به طور مستقیم، از داخل ایستگاه به خارج از آن حركت كنند و دراین ایستگاه ها معلولان هم می توانند وارد شوند. اما اگر ایستگاه مقصد این معلولان مانند ایستگاه مبدأ دارای آسانسور نباشد، آنها در ایستگاه خروجی دچار سردرگمی می شوند و باید منتظر بمانند تا با كمك مردم از ایستگاه خارج شوند.

سهم معلولان از جامعه فقط یك روز و یك هفته نیست
كوتاه سخن آنكه مشكلات معلولان در جامعه به این موارد ختم نمی شود و در بخش های مختلف از جمله آموزش، اشتغال، استفاده از امكانات تفریحی و حضور در اجتماع با مشكلات زیادی روبه رو هستند و جا دارد مسئولان جامعه فقط در روز جهانی معلول یا هفته معلولان به یاد مشكلات این قشر رنج كشیده نباشند، هرچند تعدادی از مسئولان دراین روزها هم یادشان می رود كه در قبال این افراد هم تعهدی دارند. این را هم یادتان باشد كه قول ندادن به این افراد بهتر از قول دادن، امیدواركردن و عمل نكردن است.

معلولان نیاز به احترام دارند نه ترحم
آنچه در ارتباطات اجتماعی با معلول باید درنظر گرفت، این نكته است كه ارتباط با آنها، باید همراه احترام باشد و از ترحم به ایشان دوری شود؛ تفاوت این دو نوع رفتار در این است كه در اولی، طرف مورد احترام، انسانی بزرگ به شمار می آید اما در گزینه ترحم، مخاطب، انسانی ذلیل و خوار شمرده می شود كه باید همواره دست او را گرفت و به شخصیت و روحیات وی، اندك توجهی نمی شود.